آموزش ◦•●◉✿ ضرب المثل های ترکی ✿◉●•◦

[_Arah_]

Gerçek dost kötü günde belli olur

دوستان واقعی در وقت تنگی شناخته می‌شوند.

Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır.

یک فنجان قهوه ترک، چهل سال ارزش دارد.

توضیح : این ضربالمثل به اهمیت مهربانی و عشقی اشاره دارد که حتی در یک فنجان قهوه ترک هم وجود دارد. ترکها قهوه را با عشق درست میکنند و در هر فنجان قهوه سالها عشق و تاریخ نهفته است. فنجانهای قهوه ترک کوچک هستند و شاید خیلی زود تمام شوند، اما همان میزان قهوه هم باید در خاطر ما بماند و تحسین شود.

Damlaya damlaya göl olur.

قطره قطره جمع گردد، وانگهی دریا شود.

Denize düşen yılana sarılır.

شخص مغروق به هر خس و خاشاکی چنگ میاندازد.


توضیح: وقتی کسی در موقعیت بسیار بدی است و در ناامیدی کامل به سر میبرد و شانس زنده ماندن یا رهایی او خیلی کم است، به هر کاری دست میزند و برای او مهم نیست کارهایی که انجام میدهد چقدر احمقانه یا غیرمنطقی است

Meyve veren ağaç taşlanır

توضیح :
این ضربالمثل به این نکته اشاره دارد که یک فرد موفق با دستاوردها و تواناییهای زیاد، معمولا به خاطر حسادت دیگران مورد انتقاد قرار میگیرد.
در این ضربالمثل، میوهها اشاره به دستاوردها و موفقیتها دارند، در حالی که سنگها کنایه از حملات و حسادتهای حسودان است.

به عبارت سادهتر، وقتی درختی پر از میوه باشد، به آن سنگ میزنند تا میوهها کنده شوند و بیافتند.

Yalancının mumu yatsıya kadar yanar

ماه پشت ابر نمیماند.

Ayağını yorganına göre uzat.

پایت را از گلیمت درازتر نکن

Gülme komşuna, gelir başına.

هر چیزی را که منع کنید، سر خودتان هم می‌آید.

Dost acı söyler.

دوست واقعیت هایی رو میگه که تلخن

Anasına bak, kızını al.

«مادر رو ببین، دختر رو بگیر»

 

[_Arah_]

Bir elin nesi var, iki elin sesi var.

یک دست صدا ندارد.

Yenilen pehlivan gurese doymaz.

پهلوان شکست خورده ناامید و خسته نمیشه
هفت بار زمین خوردی، هشت بار بلند شو!

Gozden irak, gonulden de irak olur.

از دل برود هر آنکه از دیده برفت.

Ne ekersen, onu bicersin

هرچیزی بکارید همان را درو خواهید کرد
"گندم از گندم برويد جو ز جو"

sormak ayıp değil, bilmemek ayıptır

پرسیدن عیب نیست ندانستن عیب است

Armut piş ağzıma düş

معادل فارسی: هلو بپر تو گلو

Kelin ilacı olsa kendi başına sürer

اکه کچل راه حلی داشته باشه برای خودش استفاده میکنه

معادل فارسی: کل اگرطبیب بودی سر خود دوا نمودی

Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur

کوه به کوه نمی رسد آدم به آدم می رسد

Bir ipte iki cambaz oynayamaz


دو نفر بندباز روی یک طناب نمی‌توانند نمایش دهند.

معادل فارسی: دو پادشاه در اقلیمی نگنجند.

 

[_Arah_]

Bir pire için ev yakılmaz


به‌خاطر یک شپش نباید خانه را به‌آتش کشید.

معادل فارسی: برای یک کک، گلیم را نمی‌سوزانند.

Cahil dostum olacağına, akıllı düşmanım olsun

دشمن دانا رو به دوست نادان ترجیح میدهم

Can çıkar, huy çıkmaz

انسان اگر بمیرد بازم عادت و اخلاقش تغییر نمیکند

Çürük iple kuyuya inilmez


نباید با طناب پوسیده داخل چاه شد.

Denizi görmeden paçayı sıvama


پیش از دیدن دریا، پاچهٔ شلوارت را بالا نزن.

معادل فارسی: آب ندیده به آب نزن.

Dil kılıçtan keskindir

زبان، تیزتر از شمشیر است.

İp inceldiği yerden kopar

طناب‌ از جای نازک شده پاره می‌شوند.

Isıracak köpek dişini göstermez


سگی که می‌خواهد گاز بگیرد، دندانش را نشان نمی‌دهند.

 

[_Arah_]

Kefenin cebi yoktur


کفن جیب ندارد. یعنی مرده نمی تواند به قبر مال و اموالش را ببرد.

Sakla samanı, gelir zamanı


کاه را نگه‌دار، زمان استفادهٔ از آن فرا می‌رسد

معادل فارسی: هرچیز که زار آید، یک روز به‌کار آید.

sıcak Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer


دهانی که از نوشیدن شیر داغ سوخته باشد، حتی به‌ماست هم فوت می‌کند.

معادل فارسی: مارگزیده از ریسمان سیاه و سفید می‌ترسد.

Keskin sirke küpüne zarar


سرکهٔ تند، به‌خمره‌اش آسیب وارد می‌کند.

معادل فارسی: حسود هرگز نیاسود.

Komşunun tavuğu komşuya kaz görünürmüş


مرغ همسایه به‌چشم همسایه، غاز است.

معادل فارسی: مرغ همسایه غاز است.

İnsan yedisinde ne ise yetmişinde de odur


آدم هرچه در هفت‌سالگی باشد، در هفتاد‌سالگی هم همان هست.

Öfkeyle kalkan zararla oturur

کسی که با غضب بلند شود، با ضرر می‌نشیند.

 

[Miss Nili]

تولکویه دئدیلر هانی شاهدون دئدی قویروغوم.
«به روباهه گفتن شاهدت کیه؟ گفت: دمبم.»

هاردا آشدی، اوردا باشدی
هر جا آش هست، آنجا سر هم است.

اوزو یئخئلان آغلاماز
خود کرده را تدبیر نیست

یاغ یؤغورتداندی، یؤغورت یاغدان
کره از ماست بعمل می‌آید و ماست از کره.

بش بارماغ بشیده بیر اولماز
پنج انگشت برابر نیستند

داغدان گلیپ باغداکى نى قوور
از پشت کوه آمده و می‌خواهد کسى را که در باغ است بیرون کند. (یعنی مهمان آمد صاحبخانه را بیرون کرد).

 

[Miss Nili]

ایش قالسا اوستونه قار یاغار
کار امروز را به فردا مسپار

ضرابخانا آچمامیشام
ضرابخانه باز نکرده‌ام. (سر گنج ننشستم)

قورخان گوزه چوب دوشه ر
از هر چی بترسی، سرت میاد

ریحان مرزه کردیسینه گتمیرکی
به کرت و باغچه ریحان مرزه که نمی‌رود. یعنی: این کار مشکلاتی هم دارد، جشن و ضیافت که نیست.

زحمت سیز بال دادانمازسان
نابرده رنج گنج میسر نمیشود

 

[Miss Nili]

رشوه جهنمی ایشیقلاندیرار
رشوه جهنم را درخشان می‌کند. رشوه خوار ها در جهنم بسیارند

ایلان هر یئره ایری گدسه، اوز یوواسینا دوز گدر
مار هر کجا که کج بره، خونه خودش راست میره

لای لای بیلیرسن نیه یاتمیرسان؟
اگر لالایی بلدی چرا خوابت نمی‌برد؟

آتاسئنا خئیئری اولمایان کیمه خئییری اولار؟
کسی که به پدرش خوبی نمیکند به چه کسی خوبی میکند

حق الی بیکار قالماز، گئژ کسر، کارلی کسر
دست حق بی‌کار ننشیند. دیر می‌برد اما خوب می‌بُرد

وغدا بوغدادان بیته ر
گندم از گندم بروید جو از جو

هر نه اکیرسن، اونودا بیچیرسن
هرچه بکاری همان را درو میکنی

شاهدده ایمان یوخ، بیگ ده عدالت
زیبا رویان ایمان ندارند و پادشاهان عدالت ندارند

فیلین بیر فکری وار، فیلبانین مین
فیل یک آرزو دارد و فیلبان هزار آرزو.

وارلی گئیه نده دییه رلر موبارکدیر ، یوخسول گئیه نده دییه رلر هاردان تاپدین ؟
شخص پولدار بپوشد ( می‌گویند) مبارک باشید، فقیر بپوشد ، از کجا ، آورده؟

هرکس ساغ اولسون اوزونه
هرکس باید به خود متکی باشد و از دیگران انتظار نداشته باشد

 

[Miss Nili]

هوشون منبرده اولسون
فکرت پیش منبر باشد. دقت کن و خوب گوش بده.

هر زادئن تزه سی، دوستون کوهنه سی
هر چیز تازه اش خوب است دوست کهنه اش

چال سووا ایچ
بگذار در کوزه و آبش را بخور.

بیر تیکه نی بیلمه ین، مین تیکه نیده بیلمز
کسی یک خوبی را که در حقش شده نفهمد هزار خوبی دیگر را هم نخواهد فهمید

چرچى کیسه سینده کین ساتار
پیله ور آنچه را که در کیسه‌اش دارد، می‌فروشد.

آلله بیر قاپینی باغلاسا، آیری قاپی آچار
خدا گر ز رحمت ببندد دری زرحمت گشاید در دیگری

آغزیوا باخ تیکه توت
به اندازه دهانت لقمه بردار

کورآللاهدان نه ایستر، ایکی گؤز بیری ایری بیری دوز
کوراز خدا چی می‌خواد؟ دو تا چشم، یکی کج، یک سالم.

زیانئن یارسئندان قایئتماق قازانجدئر
ضرر را از هر کجا بگیری نفع است

بش بارماغ بشیده بیر اولماز
پنج انگشت برابر نیستند

چوخ یاشایان چوخ بیلمز، چو گزه ن چوخ بیلر
کسی که زیاد عمر کند زیاد نمیداند، کسی که زیاد سفر کند زیاد میداند

 

[Miss Nili]

ایش قالسا اوستونه قار یاغار
کار امروز را به فردا مسپار

چالما قاپیمی ، چالار لار قاپینی
درم را نکوب، در تو را هم می کوبند

آج قارین ، آجی آیران
شکم گرسنه، دوغ تلخ

ایتین ایاغیندان تیکان چیخاردیر
از پای سگ خار در می‌آورد.

ایری اوتوراق دوز دانیشاق
کج بشین، راست صحبت کن.

ایشله ین دمیری، پاس باسماز
آهنی که کار کند زنگ نمی زند

اوزو به زکلی ، ایچی ته زکلی
صورت بزک شده، داخلش کود

اودا گلمیسن سویا ؟
به آتش آمده‌ای یا آب؟به جنگ آمدی یا صلح؟ آتش= جنگ، آب= صلح

قونشو قونشودان سحر اویانماغی اؤرگه نه ر
همسایه از همسایه، صبح بیدار شدن را یاد می‌گیرد.

ایت هورر کروان کئچر
جواب ابلهان خاموشی است

بورنو یئللی دیر.
«دماغش باد دارد.»

 

[Miss Nili]

هامیسی بیر بئزین قیراغیدی.
سروته یه کرباسه

۱. ظالمین رشته اقبالینی بیر آه کسر

مانع رزق اولانون رزقنی الله کسر. یک آه رشته اقبال ظالم را قطع می‌کند. خداوند رزق کسی را که مانع رزق مردم بشود، قطع می‌کند.

دیلی یانان، یوغوردی پوفلییه پوفلییه ییه ر

کسی که زبانش سوخته، حتی ماست را فوت می‌کند و می‌خورد، یعنی اگر کسی از نتیجه یک کار ضرری دیده باشد، دفعه بعد قبل از این که چنین کاری انجام دهد، چندین بار فکر می‌کند که آیا این کار درست است یا نه.

☆✿☆✿☆✿☆✿☆

ریحان مرزه کردیسینه گتمیرکی

به کرت و باغچه ریحان مرزه که نمی‌رود. یعنی: این کار مشکلاتی هم دارد، جشن و ضیافت که نیست

قویون کیمی تویدادا کسیلدیک یاسدادا کسیلدیک

مثل گوسفند سر ما را هم در عروسی بریدند و هم در عزا. نظیر: برف میاد، وای به کلوخ، بارون میاد وای به کلوخ.

فتنه ليخدا مالون ساخلا، ایگیدلیکده باشون

ترجمه: زمان فتنه مواظب مالت باش، زمان قهرمانی مواظب سرت.

چاریغیندا ایتیره ن پتواسیندا تاپار

ترجمه: آنچه را که در توی چاروق گم شده، باید در میان پاتابه دنبالش گشت، یعنی برای پیداکردن چیزی که گم شده، نباید راه دور رفت

. هوشون منبرده اولسون

فكرت پيش منبر باشد. مراد آن كه: دقت كن و خوب گوش بده.

هاردان گلیرسن؟ چین و ماچیندن. تؤکولور پار و پاچندن

نظیر: آن یکی پرسید اشتر را که هی – از کجا میایی ای فرخنده پی؟ گفت از حمام گرم کوی تو – گفت خود پیداست از زانوی تو.

هر آغیزدان بیر آواز گلیر

ترجمه: از هر دهان آوازی می‌آید.