شعر رباعیات ملک الشعرای بهار

[S O-O M]

محمد تقی بهار ملقب به ملک الشعرای بهار شاعر، ادیب، سیاستمدار و روزنامه‌نگار ایرانی است. وی در سال ۱۲۶۳ هجری شمسی در مشهد متولد شد. مقدمات و ادبیات فارسی را نزد پدر خود ملک الشعرای صبوری آموخت و برای تکمیل معلومات عربی و فارسی به محضر "ادیب نیشابوری" رفت. بعد از فوت پدر، ملک الشعرای دربار مظفرالدین شاه شد. وی شش دوره نمایندهٔ مجلس شد و سالها استاد دورهٔ دکتری ادبیات دانشسرای عالی و دانشکدهٔ ادبیات بود. به علت پیوستن به مشروطه‌طلبان و آزادی‌خواهان چند بار تبعید و زندانی شد که سالهای زندان و تبعید از پربهره‌ترین سالهای زندگی ادبی وی بوده است. بهار در روز دوم اردیبهشت ۱۳۳۰ هجری شمسی، در خانهٔ مسکونی خود در تهران زندگی را بدرود گفت و در شمیران در آرامگاه ظهیرالدوله به خاک سپرده شد. ازمعروفترین آثار وی دیوان اشعار، سبک شناسی که در سه جلد در بارهٔ سبک نوشته‌های منثور فارسی نوشته شده، تاریخ احزاب سیاسی، تصحیح برخی از متون کهن مانند تاریخ سیستان و مجمل‌التواریخ و القصص، تاریخ بلعمی را می‌توان نام برد.

 

[S O-O M]

اقسام سخن چهار باشد همه جا
فخر است ‌و مدیح‌ است ‌و نسیب ‌است و هجا

از فخر و نسیب و مدح من بردی سود
وقت است که از هجا نشانمت بجا

 

[S O-O M]

از خصم کشیدن به وفا مور و جفا

برهان نزاکت است و دستور صفا

در کشور ما اصل نزاکت این است

واوبلا وامصیبتا وا اسفا

 

[S O-O M]

آزادی ماست اصل آبادی ما
این است نتیجهٔ خدادادی ما

آزاد بزی ولی نگر تا نشود
آزادی تو رهزن آزادی ما

 

[S O-O M]

مخلوق جهان به گرگ مانند درست
با قادر عاجزند و بر عاجز چست

سستند به گیرودار چون باشی سخت
سختند به کارزار چون باشی سست

 

[S O-O M]

از دامن کوه لاله ناگه برجست
گلگون‌رخی و تیشهٔ سبزی در دست

با فرق سر دریده گویی فرهاد
از خاک برون آمد و بر سنگ نشست

 

[S O-O M]

بر دامن دشت بنگر آن نرگس م×س×ت
چشمی به ره و سبزه‌عصایی در دست

گویی مجنون به انتظار لیلی
ازگور برون آمد و بر سبزه نشست

 

[S O-O M]

ستار غیور ارجمندیت بجاست
قانون‌طلبی و حق‌پسندیت بجاست

از صدمت پا منال و کوتاهی گام
خوشبخت نشین که سربلندیت بجاست

 

[S O-O M]

پرهیز از خودکه جای پرهیز اینجاست
وزکس مطلب چیز که هر چیز اینجاست

تا چند پی راز خدا می گردی
راز دل خود جوکه‌خدا نیز اینجاست

 

[S O-O M]

تا بُخل و حسادت به‌ جهان راهبر است

آزاده ذلیل و راستگو در خطر است

خون تو مدرسا هدر گشت بلی

خونی که شبی گذشت بر وی هدر است