شعر رباعیات سیف فرغانی

[S O-O M]

سیف الدین ابوالمحامد محمد الفرغانی از شاعران عالیقدر نیمهٔ دوم قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری است. وی بعد از خروج از زادگاه خود (فرغانه) مدتی در آذربایجان و بلاد روم و آسیای صغیر به سر برده است. به طوری که از آثار او استنباط می‌شود وی اهل تصوف و عرفان بوده و سالها به کسب کمالات معنوی و سیر و سیاحت پرداخته است. مجموعه اشعار او از غزل و فصیده و قطعه و رباعی حدود ده الی یازده هزار بیت است. وی ارادتی وافر به سعدی داشته و بین آن دو مکاتباتی نیز بوده است. این شاعر بزرگوار در سال ۷۴۹ هجری در یکی از خانقاه های آقسرا وفات یافت. قصیدهٔ او که با مصرع «هم مرگ بر جهان شما نیز بگذرد» آغاز می‌شود و گویا خطاب به مغولان مهاجم سروده شده از اشعار معروف این شاعر آزاده است.

 

[S O-O M]

در دیدن این مدینه زمزم آب
از مکه اگر سعی کنی هست صواب

زیرا که درو مقام دادر امروز
رکنی که ازو کعبه دلهاست خراب

 

[S O-O M]

ایام چو بست کهربا بر دستت

بی جرم بریخت خون ما بر دستت

سلطان غمت خنجر خود سوهان زد

تا کشته شود چو من گدا بردستت

 

[S O-O M]

ای نقطه دهن خطت عجب دایره است

وز مشک ترابگرد لب دایره است

بر روز رخت چو صبح صادق پیداست

کین خط تو گرد مه ز شب دایره است

 

[S O-O M]

ای سوخته شمع مه ز تاب رویت
وز خط تو افزون شده آب رویت

این طرفه که دل گرم نشد با تو مرا
جز وقت زوال آفتاب رویت

 

[S O-O M]

دل در طلب تو خستگیها دارد

کارش زغم تو بستگیها دارد

هر چند که پشت لشکر هستیم اوست

زان روی بسی شکستگیها دارد

 

[S O-O M]

در خانه دل عشق تو مجمع دارد
و از دادن جان کار تو مقطع دارد

در شعر تخلص بتو کردم که وجود
نظمیست که از روی تو مطلع دارد

 

[S O-O M]

جعفرکه زرخ ماه تمامی دارد
در شهر بلطف وحسن نامی دارد

با لشکر حسن در میان خوبان
زآنست مظفر که حسامی دارد

 

[S O-O M]

کردم همه عمر آنچه نمی بایدکرد

از کرده او حذر نمی شاید کرد

امروز چنینم و ندانم فردا

تا با من بیچاره چه فرماید کرد

 

[S O-O M]

شب نیست که از غمت دلم جوش نکرد
واز بهر تو زهر اندهی نوش نکرد

ای جان جهان هیچ نیاوردی یاد
آن را که تراهیچ فراموش نکرد