شعر اشعار مهدی اخوان ثالث

[Paradox]

انتظار خبری نیست مراقاصدک قاصدک! هان، چه خبر آوردی؟ از كجا وز كه خبر آوردی؟ خوش خبر باشی، اما، ‌اما گرد بام و در من بی ثمر می‌گردی انتظار خبری نیست مرا نه ز یاری نه ز دیار و دیاری باری برو آنجا كه بود چشمی و گوشی با كس برو آنجا كه تو را منتظرند قاصدک! در دل من همه كورند و كرند دست بردار ازین در وطن خویش غریب قاصد تجربه‌های همه تلخ با دلم می‌گوید كه دروغی تو، دروغ كه فریبی تو، فریب قاصدک! هان، ولی… آخر… ای وای راستی آیا رفتی با باد؟ با توام، آی! كجا رفتی؟ آی شعر قاصدک از اخوان ثالث

 

[Paradox]

باغ بی برگی آسمانش را گرفته تنگ در آغوش ابر؛ با آن پوستین سردِ نمناکش باغ بی برگی، روز و شب تنهاست، با سکوت پاکِ غمناکش سازِ او باران، سرودش باد جامه اش شولای عریانی‌ست ورجز،اینش جامه ای باید بافته بس شعله زرتار پودش باد گو بروید، هرچه در هر جا که خواهد، یا نمی‌خواهد باغبان و رهگذران نیست باغ نومیدان چشم در راه بهاری نیست گر ز چشمش پرتو گرمی نمی‌تابد، ور برویش برگ لبخندی نمی‌روید؛ باغ بی برگی که می‌گوید که زیبا نیست؟ داستان از میوه‌های سربه گردونسای اینک خفته در تابوت پست خاک می‌گوید باغ بی برگی خنده اش خونیست اشک آمیز جاودان بر اسب یال افشان زردش می‌چمد در آن

 

[Paradox]

لحظه ی دیدار نزدیک است باز من دیوانه ام ، مستم باز می لرزد ، دلم ، دستم باز گویی در جهان دیگری هستم های ! نخراشی به غفلت گونه ام را ، تیغ های ، نپریشی صفای زلفکم را ، دست و آبرویم را نریزی ، دل ای نخورده م×س×ت لحظه ی دیدار نزدیک است

 

[Paradox]

بسان رهنورداني كه در افسانه ها گويند گرفته كولبار زاد ره بر دوش فشرده چوبدست خيزران در مشت گهي پر گوي و گه خاموش در آن مهگون فضاي خلوت افشانگيشان راه مي پويند ما هم راه خود را مي كنيم آغاز سه ره پيداست نوشته بر سر هر يك به سنگ اندر حديقي كه ش نمي خواني بر آن ديگر نخستين : راه نوش و راحت و شادي به ننگ آغشته ، اما رو به شهر و باغ و آبادي دوديگر : راه نیميش ننگ ، نيمش نام اگر سر بر كني غوغا ، و گر دم در كشي آرام سه ديگر : راه بي برگشت ، بي فرجام من اينجا بس دلم تنگ است و هر سازي كه مي بينم بد آهنگ است بيا ره توشه برداريم قدم در راه بي برگشت بگذاريم ببينيم آسمان هر كجا آيا همين رنگ است ؟ تو داني كاين سفر هرگز به سوي آسمانها نيست سوي بهرام ، اين جاويد خون آشام سوي ناهيد ، اين بد بيوه گرگ %%%% ي بي غم كي مي زد جام شومش را به جام حافظ و خيام و مي رقصيد دست افشان و پاكوبان بسان دختر كولي و اكنون مي زند با ساغر مك نيس يا نيما و فردا نيز خواهد زد به جام هر كه بعد از ما سوي اينها و آنها نيست به سوي پهندشت بي خداوندي ست كه با هر جنبش نبضم هزاران اخترش پژمرده و پر پر به خاك افتند بهل كاين آسمان پاك چرا گاه كساني چون مسيح و ديگران باشد كه زشتاني چو من هرگز ندانند و ندانستند كآن خوبان پدرشان كيست ؟ و يا سود و ثمرشان چيست ؟ بيا ره توشه برداريم قدم در راه بگذاريم به سوي سرزمينهايي كه ديدارش بسان شعله ي آتش دواند در رگم خون نشيط زنده ي بيدار نه اين خوني كه دارم ، پير و سرد و تيره و بيمار چو كرم نيمه جاني بي سر و بي دم كه از دهليز نقب آساي زهر اندود رگهايم كشاند خويشتن را ، همچو مستان دست بر ديوار به سوي قلب من ، اين غرفه ي با پرده هاي تار و مي پرسد ، صدايش ناله اي بي نور كسي اينجاست ؟ هلا ! من با شمايم ، هاي ! … مي پرسم كسي اينجاست ؟ كسي اينجا پيام آورد ؟ نگاهي ، يا كه لبخندي ؟ فشار گرم دست دوست مانندي ؟ و مي بيند صدايي نيست ، نور آشنايي نيست ، حتي از نگاه مرده اي هم رد پايي نيست صدايي نيست الا پت پت رنجور شمعي در جوار مرگ ملول و با سحر نزديك و دستش گرم كار مرگ وز آن سو مي رود بيرون ، به سوي غرفه اي ديگر به اميدي كه نوشد از هواي تازه ي آزاد ولي آنجا حديث بنگ و افيون است – از اعطاي درويشي كه مي خواند جهان پير است و بي بنياد ، ازين فرهادكش فرياد وز آنجا مي رود بيرون ، به سوي جمله ساحلها پس از گشتي كسالت بار بدان سان باز مي پرسد سر اندر غرفه ي با پرده هاي تار كسي اينجاست ؟ و مي بيند همان شمع و همان نجواست كه مي گويند بمان اينجا ؟ كه پرسي همچو آن پير به درد آلوده ي مهجور خدايا به كجاي اين شب تيره بياويزم قباي ژنده ي خود را ؟ بيا ره توشه برداريم قدم در راه بگذاريم كجا ؟ هر جا كه پيش آيد بدانجايي كه مي گويند خورشيد غروب ما زند بر پرده ي شبگيرشان تصوير بدان دستش گرفته رايتي زربفت و گويد : زود وزين دستش فتاده مشعلي خاموش و نالد دير كجا ؟ هر جا كه پيش آيد به آنجايي كه مي گويند چوگل روييده شهري روشن از درياي تر دامان و در آن چشمه هايي هست كه دايم رويد و رويد گل و برگ بلورين بال شعر از آن و مي نوشد از آن مردي كه مي گويد چرا بر خويشتن هموار بايد كرد رنج آبياري كردن باغي كز آن گل كاغذين رويد ؟ به آنجايي كه مي گويند روزي دختري بوده ست كه مرگش نيز چون مرگ تاراس بولبا نه چون مرگ من و تو ، مرگ پاك ديگري بوده ست كجا ؟ هر جا كه اينجا نيست من اينجا از نوازش نيز چون آزار ترسانم ز سيلي زن ، ز سيلي خور وزين تصوير بر ديوار ترسانم درين تصوير عمر با سوط بي رحم خشايرشا زند دیوانه وار ، اما نه بر دريا به گرده ي من ، به رگهاي فسرده ي من به زنده ي تو ، به مرده ي من بيا تا راه بسپاريم به سوي سبزه زاراني كه نه كس كشته ، ندروده به سوي سرزمينهايي كه در آن هر چه بيني بكر و دوشيزه ست و نقش رنگ و رويش هم بدين سان از ازل بوده كه چونين پاك و پاكيزه ست به سوي آفتاب شاد صحرايي كه نگذارد تهي از خون گرم خويشتن جايي و ما بر بيكران سبز و مخمل گونه ي دريا مي اندازيم زورقهاي خود را چون كل بادام و مرغان سپيد بادبانها را مي آموزيم كه باد شرطه را آغوش بگشايند و مي رانيم گاهي تند ، گاه آرام بيا اي خسته خاطر دوست ! اي مانند من دلكنده و غمگين من اينجا بس دلم تنگ است بيا ره توشه برداريم قدم در راه بي فرجام بگذاريم

 

[Paradox]

به دیدارم بیا هر شب در این تنهایی تنها و تاریکِ خدا مانند دلم تنگ است بیا ای روشن، ای روشن‌تر از لبخند شبم را روز کن در زیر سرپوش سیاهی‌ها دلم تنگ است بیا بنگر، چه غمگین و غریبانه در این ایوان سرپوشیده وین تالاب مالامال دلی خوش کرده ام با این پرستوها و ماهی‌ها و این نیلوفر آبی و این تالاب مهتابی به دیدارم بیا، ای هم گناه، ای مهربان با من شب افتاده ست و من تاریک و تنهایم در ایوان و در تالاب من دیری ست در خوابند پرستوها و ماهی‌ها و آن نیلوفر آبی بیا ای مهربان با من! بیا ای یاد مهتابی

 

[Paradox]

سلامت را نمی‌خواهند پاسخ گفت سرها در گریبان است کسی سربر نیارد کرد پاسخ گفتن و دیدار یاران را نگه جز پیش پا را دید نتواند که ره تاریک و لغزان است وگر دست محبت سوی کس یازی به اکراه آورد دست از بغل بیرون که سرما سخت سوزان است نفس کز گرمگاه سینه می‌آید برون ابری شود تاریک چو دیوار ایستد در پیش چشمانت نفس کاین است پس دیگر چه داری چشم زچشم دوستان دور یا نزدیک مسیحای جوان مرد من ای ترسای پیر پیرهن چرکین هوا بس ناحوانمردانه سرد است…آی… دمت گرم و سرت خوش باد سلامم را تو پاسخ گوی در بگشای!

 

[Paradox]

آب و آتش نسبتی دارند جاویدان مثل شب با روز، اما از شگفتی‌ها ما مقدس آتشی بودیم و آب زندگی در ما آتشی با شعله‌های آبی زیبا آه آب و آتش نسبتی دارند دیرینه آتشی که آب می‌پاشند بر آن، می‌کند فریاد ما مقدس آتشی بودیم، بر ما آب پاشیدند آب‌های شومی و تاریکی و بیداد خاست فریادی، و درد آلود فریادی من همان فریادم، آن فریاد غم بنیاد هر چه بود و هر چه هست و هر چه خواهد بود من نخواهم برد، این از یاد کآتشی بودیم بر ما آب پاشیدند گفتم و می‌گویم و پیوسته خواهم گفت ور رود بود و نبودم همچنان که رفته است و می‌رود بر باد

 

[Paradox]

این شکسته چنگ بی قانون رام چنگ چنگی شوریه رنگ پیر گاه گویی خواب می بیند خویش را در بارگاه پر فروغ مهر طرفه چشم نداز شاد و شاهد زرتشت یا پریزادی چمان سرمست در چمنزاران پاک و روشن مهتاب می بیند روشنیهای دروغینی کاروان شعله های مرده در مرداب بر جبین قدسی محراب می بیند یاد ایام شکوه و فخر و عصمت را می سراید شاد قصه ی غمگین غربت را هان ، کجاست پایتخت این کج آیین قرن دیوانه ؟ با شبان روشنش چون روز روزهای تنگ و تارش ، چون شب اندر قعر افسانه با قلاع سهمگین سخت و ستوارش با لئیمانه تبسم کردن دروازه هایش ،‌سرد و بیگانه هان ، کجاست ؟ پایتخت این دژآیین قرن پر آشوب قرن شکلک چهر بر گذشته از مدارماه لیک بس دور از قرار مهر قرن خون آشام قرن وحشتناک تر پیغام کاندران با فضله ی موهوم مرغ دور پروازی چار رکن هفت اقلیم خدا را در زمانی بر می آشوبند هر چه هستی ، هر چه پستی ، هر چه بالایی سخت می کوبند پاک می روبند هان ، کجاست ؟ پایتخت این بی آزرم و بی آیین قرن کاندران بی گونه ای مهلت هر شکوفه ی تازه رو بازیچه ی باد است همچنان که حرمت پیران میوه ی خویش بخشیده عرصه ی انکار و وهن و غدر و بیداد است پایتخت اینچنین قرنی بر کدامین بی نشان قله ست در کدامین سو ؟ دیده بانان را بگو تا خواب نفریبد بر چکاد پاسگاه خویش ،‌دل بیدار و سر هشیار هیچشان جادویی اختر هیچشان افسون شهر نقره ی مهتاب نفریبد بر به کشنیهای خشم بادبان از خون ماه ، برای فتح سوی پایتخت قرن می آییم تا که هیچستان نه توی فراخ این غبار آلود بی غم را با چکاچاک مهیب تیغهامان ، تیز غرش زهره دران کوسهامان ، سهم پرش خارا شکاف تیرهامان ،‌تند نیک بگشاییم شیشه های عمر دیوان را ز طلسم قلعه ی پنهان ، ز چنگ پاسداران فسونگرشان خلد برباییم بر زمین کوبیم ور زمین گهواره ی فرسوده ی آفاق دست نرم سبزه هایش را به پیش آرد تا که سنگ از ما نهان دارد چهره اش را ژرف بخشاییم ما فاتحان قلعه های فخ تاریخیم شاهدان شهرهای شوکت هر قرن ما یادگار عصمت غمگین اعصاریم ما راویان صه های شاد و شیرینیم قصه های آسمان پاک نور جاری ، آب سرد تاری ،‌خاک قصه های خوشترین پیغام از زلال جویبار روشن ایام قصه های بیشه ی انبوه ، پشتش کوه ، پایش نهر قصه های دست گرم دوست در شبهای سرد شهر ما کاروان ساغر و چنگیم لولیان چنگمان افسانه گوی زندگیمان ،‌ زندگیمان شعر و افسانه ساقیان م×س×ت مستانه هان ، کجاست پایتخت قرن ؟ ما برای فتح می آییم تا که هیچستانش بگشاییم این شکسته چنگ دلتنگ محال اندیش نغمه پرداز حریم خلوت پندار جاودان پوشیده از اسرار چه حکایتها که دارد روز و شب با خویش ای پریشانگوی مسکین ! پرده دیگر کن پوردستان جان ز چاه نابرادر نخواهد برد مرد ، مرد ، او مرد داستان پور فرخزاد را سر کن آن که گویی ناله اش از قعر چاهی ژرف می آید نالد و موید موید و گوید آه ، دیگر ما فاتحان گوژپشت و پیر را مانیم بر به کشتیهای موج بادبان را از کف دل به یاد بره های فرهی ، در دشت ایام تهی ، بسته تیغهامان زنگخورده و کهنه و خسته کوسهامان جاودان خاموش تیرهامان بال بشکسته ما فاتحان شهرهای رفته بر بادیم با صدایی ناتوانتر زانکه بیرون آید از سینه راویان قصه های رفته از یادیم کس به چیزی یا پشیزی برنگیرد سکه هامان را گویی از شاهی ست بیگانه یا ز میری دودمانش منقرض گشته گاهگه بیدار می خواهیم شد زین خواب جادویی همچو خواب همگنان غاز چشم می مالیم و می گوییم : آنک ، طرفه قصر زرنگار صبح شیرینکار لیک بی مرگ است دقیانوس وای ، وای ، افسوس شعر آخر شاهنامه خوشه از اخوان ثالث

 

[Paradox]

پاسی از شب رفته بود و برف می بارید چون پر افشانی پر پهای هزار افسانه ی از یادها رفته باد چونان آمری مأمور و ناپیدا بس پریشان حکمها می راند مجنون وار بر سپاهی خسته و غمگین و آشفته برف می بارید و ما خاموش فار غ از تشویش نرم نرمک راه می رفتیم کوچه باغ ساکتی در پیش هر به گامی چند گویی در مسیر ما چراغی بود زاد سروی را به پیشانی با فروغی غالبا افسرده و کم رنگ گمشده در ظلمت این برف کجبار زمستانی برف می بارید و ما آرام گاه تنها ، گاه با هم ، راه می رفتیم چه شکایتهای غمگینی که می کردیم با حکایتهای شیرینی که می گفتیم هیچ کس از ما نمی دانست کز کدامین لحظه ی شب کرده بود این بادبرف آغاز هم نمی دانست کاین راه خم اند خم به کجامان میکشاند باز برف می بارید و پیش از ما دیگرانی همچو ما خشنود و ناخشنود زیر این کج بار خامشبار ،‌از این راه رفته بودندو نشان پایهایشان بود

 

[Paradox]

پاسی از شب رفته بود و همرهان بی شمار ما گاه شنگ و شاد و بی پروا گاه گویی بیمناک از آبکند وحشتی پنهان جای پا جویان زیر این غمبار ، درهمبار سر به زیر افکنده و خاموش راه می رفتند وز قدمهایی که پیش از این رفته بود این راه را ،‌افسانه می گفتند من بسان بره گرگی شیر م×س×ت ، آزاده و آزاد می سپردم راه و در هر گام گرم می خواندم سرودی تر می فرستادم درودی شاد این نثار شاهوار آسمانی را که به هر سو بود و بر هر سر راه بود و راه این هر جایی افتاده این همزاد پای آدم خاکی برف بود و برف این آشوفته پیغام این پیغام سرد پیری و پاکی و سکوت ساکت آرام که غم آور بود و بی فرجام راه می رفتم و من با خویشتن گهگاه می گفتم کو ببینم ، لولی ای لولی این تویی آیا بدین شنگی و شنگولی سالک این راه پر هول و دراز آهنگ ؟ و من بودم که بدین سان خستگی نشناس چشم و دل هشیار گوش خوابانده به دیوار سکوت ، از بهر نرمک سیلی صوتی می سپردم راه و خوش بی خویشتن بودم