آموزش چگونه تو شرایط مختلف صبور باشیم?

[BAD_GRIL]

چگونه صبور باشیم؛ ۱۱ راهی که کمک می‌کند خونسردی‌مان را تو شرایط مختلف حفظ کنیم.

دقت کرده‌اید که گاهی اوقات تا چه اندازه صف‌های طولانی، ترافیک‌های آزاردهنده و انتظار برای تعطیلات آخر هفته، آدم را کلافه می‌کند؟ وقتی در موقعیت‌هایی قرار می‌گیریم که کنترلی بر آنها نداریم چقدر مضطرب می‌شویم و خیلی راحت خون‌مان به جوش می‌آید؟ در مواجهه با همه‌ی این اتفاقات می‌توانیم به خودمان استرس وارد کنیم یا اینکه خیلی ساده، فقط کمی بیشتر صبور باشیم. باید یاد بگیریم در چنین موقعیت‌هایی اضطراب مان را کم و آرامش‌مان را حفظ کنیم. با ما تا پایان این نوشته همراه باشید تا یاد بگیریم که چگونه صبور باشیم.


البته اینها تقصیر دنیای پیشرفته و دیجیتالی امروزی هم هست. در واقع کمی بدعادت‌ شده‌ایم؛ با همه‌ی چیزهایی که می‌خواهیم تنها به‌اندازه‌ی یک کلیک فاصله داریم و یادمان رفته است که چگونه صبور باشیم. حتی بدتر از آن، همیشه ذهن مشغولی داریم و عجول هم هستیم: باید به‌موقع سر کار برویم، بچه‌ها را به مدرسه برسانیم و هزار کار دیگر که باید سر وقت انجام شوند. این عجله تمام انرژی‌مان را تخلیه می‌کند. پس اگر موردی پیش بیاید و نظم کارهای‌مان را به‌هم بزند، خیلی هم تعجبی ندارد که از کوره در برویم و عصبانی شویم. در ادامه ۱۱ نکته و روش را خواهید آموخت تا بتوانید با استفاده از آنها، در موقعیت‌های کلافه‌کننده، آرامش‌تان را حفظ کنید و صبورتر باشید:


۱. خودتان را برای شرایط نامساعد آماده کنید


اغلب اوقات فکر می‌کنیم که باید همه‌ چیز در زندگی‌مان بر وفق مراد باشد و در صورت رخ دادن کوچک‌ترین اتفاقی که قرار باشد ما را از دایره‌ی امنیت‌مان خارج کند صبرمان را از دست می‌دهیم. جِین بولتون (Jane Bolton)، متخصص درمان‌شناسی ازدواج و خانواده، می‌گوید برای اینکه یاد بگیریم چگونه صبور باشیم باید با هر شرایط نامساعدی، راحت برخورد کنیم:


«خیلی از ما باور داریم که آسایش، فقط شرایطی است که ما می‌توانیم تحمل کنیم. دوستی داشتم که ۲۵ سال پیش تلاش می‌کرد عادت مخربی را ترک کند. او به خودش یاد داده بود که شرایطش فقط راحت نیست اما قابل تحمل که هست. این باعث شد که عادتش را ترک کند و من هم نگاهی دوباره به الگوی توصیه‌ای خودم داشته باشم.»


۲. یادتان باشد که زندگی همیشه این طور نخواهد ماند


ممکن است یک حادثه‌ی بد اتفاق بیفتد، به‌نحوی که فکر کنید تا چند ساعت یا چند روز دیگر حتما دنیا به پایان می‌رسد! اضطراب و استرس در مورد موقعیتی که برای‌تان پیش آمده چیزی را حل نمی‌کند چون در هر صورت شما به این مشکل گرفتار شده‌اید. این مشکل، هر چقدر هم که سخت باشد، مثل بقیه‌ی اتفاق‌های خوب و بد زندگی‌تان تمام می‌شود. زندگی متوقف نمی‌شود و هم‌چنان راه خودش را خواهد رفت، پس همیشه با خودتان تکرار کنید، این نیز بگذرد!


۳. نفس عمیق بکشید


دفعه‌ی بعد که در یک موقعیت پُر از دغدغه و استرس‌زا قرار گرفتید و خواستید باعجله کاری انجام بدهید، برای یک دقیقه دست نگه دارید و در عوض این کارها را انجام بدهید:


پنج نفس عمیق بکشید (شکم‌تان باید با هر بازدم جلو بیاید)؛تصور کنید که تمام اضطراب‌تان با هر بازدم از بدن‌تان خارج می‌شود؛ لبخند بزنید. اگر نمی‌توانید از ته دل بخندید اشکالی ندارد، مصنوعی لبخند بزنید چون وقتی صورت‌تان می‌خندد نمی‌توانید غمگین بمانید.


هر چند ساعت یک بار، این کارها را در خانه یا محل کارتان تکرار کنید. این تمرین کوچک، ذهن و بدن‌تان را آرام می‌کند. اثرهای آرامش‌بخش این کار می‌تواند از عصبانیت و پرخاش‌هایی که می‌توانند از ماندن در ترافیک یا مشاجره بر روی یک


بحث ساده به‌وجود بیایند جلوگیری کند. همین کافی است!


هر کدام از ما سلاح‌هایی مخفی داریم که می‌توانیم در زمان عصبانیت از آنها استفاده کنیم تا آرامش بگیریم. این موارد ممکن است عکس عزیزان‌مان، به‌یاد آوردن یک لبخند زیبا از کسی که دوستش داریم، یک شعر یا ترانه‌ی زیبا باشد. ترکیب ورزش و موسیقی آرامش‌بخش یا فقط سکوت و تنهایی هم ممکن است به شما کمک کند. باید روش‌های مختلف را امتحان کنید تا رگ خواب‌تان، دست‌تان بیاید.


۴. اعضای بدن‌تان را شل کنید


بعد از تمرین‌های تنفسی یک بررسی سریع در بدن‌تان انجام بدهید تا ببینید کدام عضو بدن‌تان گرفته یا منقبض شده و خلاصه اینکه در کدام قسمت از بدن‌تان احساس ناراحتی می‌کنید؟ آن عضو بدن‌تان که زیر فشار است را به‌آرامی لمس کنید یا ماساژ بدهید تا عضلات‌تان شل شوند. می‌توانید تصور کنید که در یک مکان آرامش‌بخش و زیبا هستید، مثل: ساحل، جکوزی یا جنگل.


۵. غذای‌تان را آرام بجوید


اگر می‌خواهید صبور باشید و وزن کم کنید غذای‌تان را آهسته بجوید. اگر غذای‌تان را خیلی سریع قورت بدهید بیشتر از مقدار مورد نیازتان غذا می‌خورید و چاق می‌شوید. آهسته غذا بخورید تا بتوانید از مزه، بافت و بوی آن لذت ببرید. غذای‌تان را آهسته بجوید و سعی کنید همه‌ی مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن را حدس بزنید. آهسته جویدن غذا باعث کنترل میل شدید و کاذبی که موجب پُرخوری می‌شود هم خواهد شد.


۶. از مسیر زندگی‌تان لذت ببرید


تمرکز روی هدف نهایی می‌تواند آدم را خسته و کلافه کند. هدف زندگی‌تان مهم و بی‌پرواست و زمان و صبر زیادی می‌خواهد؟ این هدف بزرگ را به چند هدف کوچک‌تر که در راستای آن هدف بزرگ هستند تقسیم کنید. در این صورت دلایل زیادی برای تشویق خودتان خواهید داشت.


وقتی نتیجه‌ی مثبت کار و پیشرفت‌تان را می‌بینید یاد می‌گیرید که چطور صبور باشید، انگیزه‌تان را حفظ کنید و حین تلاش برای رسیدن به اهداف‌تان به دنبال شادی هم بگردید.


۷. به اتفاقات آینده فکر کنید


دفعه‌ی بعد که دیدید دارید از دلهره دیوانه می‌شوید، یک نفس عمیق بکشید و از خودتان بپرسید:


آیا این قضیه هفته‌ی آینده، ماه آینده یا سال آینده برای من مهم است؟


معمولا جواب این سؤال‌ها منفی است. بیشتر اتفاق‌هایی که امروز برای‌تان اضطراب‌آور هستند، هفته‌ی بعد یا حتی چند روز بعد، دیگر نگران‌کننده نخواهند بود. به‌خاطر مسائلی که نمی‌توانید کنترل‌شان کنید خودتان را آزار ندهید.


۸. از خودتان توقع بی‌نقص بودن نداشته باشید


شما بی‌نقص نیستید و این هم هیچ اشکالی ندارد. هرکس ادعا کند که کامل است حتما دروغ می‌گوید. اگر از خودتان یا هرکس دیگری انتظار داشته باشید که بی‌نقص باشد فقط خودتان را مضطرب می‌کنید چون این کار غیرممکن است.


۹. هر روز صبر را تمرین کنید


ممکن است به‌دست آوردن هر چیزی که اراده می‌کنیم در همان لحظه خیلی لذت‌بخش به‌نظر برسد اما جالب است بدانید دانشمندان روان‌شناسی در تحقیقی به یک نتیجه‌ی کاملا مخالف رسیده‌اند. با توجه به این تحقیق، صبر کردن برای به‌دست آوردن چیزها لذت آن را بیشتر می‌کند و بهترین کاری که می‌توانیم برای صبور بودن انجام بدهیم، تمرین کردن است. با انجام این کارهای کوچک می‌توانید هر روز صبر را تمرین کنید و یاد بگیرید که چطور در مواجهه با موقعیت‌های پُر از دلهره، آرام باشید:


دفعه‌ی بعد که به فروشگاه مراجعه کردید، طولانی‌ترین صف را انتخاب کنید؛به پیاده روی طولانی در پارک یا جنگل بروید؛برنامه‌ی مورد علاقه‌تان را ضبط و تا آخر هفته برای تماشای آن صبر کنید.


به مرور زمان یاد می‌گیرید که این کارها را در موقعیت‌های دیگر هم تکرار کنید تا کم‌کم صبرتان زیاد شود.


۱۰. قدران باشید


قدردانی فایده‌های زیادی دارد. تحقیقات نشان داده است که سپاس‌گزاری، ما را شادتر و خوش‌بخت‌تر می‌کند و اضطراب‌مان هم کمتر می‌شود. با توجه به تحقیقی که در سال ۲۰۱۴ در مجله‌ی علم روان‌شناسی منتشر شده است، قدردانی به ما در تمرین صبر هم کمک می‌کند.


یی لی (Ye Li)، محقق و استادیار دانشگاه کالیفرنیا و مدرسه‌ی مدیریت کسب‌وکار ریورساید (Riverside)، به انجمن علوم روان‌شناختی می‌گوید: «با نشان دادن توانایی احساس (سپاس‌گزاری) در تقویت توانایی «کنترل بر خود» و طراحی تعدادی تمرین خاص که به تقویت حس قدردانی کمک می‌کنند امکان زیادی برای کم شدن طیف گسترده‌ای از بیماری‌های اجتماعی مثل خریدهای ناگهانی و از روی وسوسه، پُرخوری و سیگار کشیدن وجود دارد.»


۱۱. به چیزی که شما را به هول و هراس انداخته فکر کنید


گاهی آن‌قدر سرمان شلوغ است و دغدغه داریم که تمام کارهایی که باید انجام بدهیم به مغزمان حمله می‌کنند. این افکار پشت سر هم، یکی یکی می‌آیند و ما آن‌قدر درگیرشان می‌شویم که هر چیزی که سر راه‌مان قرار بگیرد را نمی‌توانیم تحمل کنیم.


راب وایت (Rob White)، مربی انگیزشی و نویسنده‌ی وبلاگ هافینگتون‌پُست، نوشته است: «ذهن ما همیشه در حال پرش از این فکر به آن فکر، از این کار به آن کار و از این نگرانی به آن نگرانی است. ارتباط‌‌مان با هم کم شده است و از هر طرفی هم یک گرفتاری پیش می‌آید. باید چند کار را هم‌زمان انجام بدهیم و همه‌ی اینها باعث می‌شوند که همیشه عجله داشته باشیم.»


وایت نوشته است که وقتی میلیون‌ها فکر به مغزتان هجوم می‌آوردند آگاهی و شناخت این فکرها می‌تواند خیلی مفید باشد. فکرها یا کارهایی که باید انجام بدهید را یادداشت کنید تا درک درستی از چیزهایی که باعث می‌شوند کاسه‌ی صبرتان لب‌ریز شود پیدا کنید. او همچنین می‌گوید: «این کارها می‌توانند به شما کمک کنند تا جنون پرش مغز و ارزش آرام شدن را برای خودتان روشن کنید.»

 

[BAD_GRIL]

****راهکار امام علی (ع) برای رسیدن به صبوری:


احادیث زیادی درباره صبر از امام علی علیه السلام نقل شده است که راهکارهای صبور بودن و بردباری را به انسان ها آموزش می دهد.


صبر در روایات امام علی (ع) و اهمیت صبور بودن


یکی از برترین خصلت و فضایل اخلاقی انسان، صبر و شکیبایی در برابر مسایل و مشکلا زندگی است. انسان با فرا گرفتن راههای صبر و بردباری در برابر مصائب و مشکلات خود را بیمه می کند و با هر مشکلی ناتوان نشود.خصلت صبر و بردباری در آموزه های قرآنی و نهچ البلاغه به عنوان بهترین فضیلت انسان به شمار می رود و دارندگان این ویژگی، ستوده و تکریم شده اند.


درباره صبر و شکیبایی احادیث بسیاری از حضرت علی(ع) روایت شده است. ایشان خود نمونه بارز صبر و تحمل بودند و این خصوصیت را در زمان رحلت پیامبر اکرم (ص) نشان دادند. همچنین این امام بزرگوار در حالیکه خلافت بر مسلمانان حق ایشان بود، 25 سال سکوت کردند و سپس در دوران جنگی که در زمان خلافتشان ایجاد شد، قبل از هر اقدامی صبوری کرده و تا جایی که به مسلمانان ضرری نمی رسید فرصت بازگشت به طرف مقابل می دادند.


حضرت علی(ع) در حدیثی می فرمایند:


«الصّبر امّا صَبْر علی المُصیبة او علی الطّاعة او عن المعصیة و هذا القسم الثالث اعلی درجةً مِنَ القسمین الاولین» (کافی، ج2، ص91، ح15)

«صبر یا صبر بر مصیبت است یا صبر بر اطاعت و بندگی است یا صبر از گناه است و قسم سوم از دو قسم اول بالاتر و پرارزش تر است»


صبر و تدبیر


انسان در حالت صبر، می تواند تدابیر بهتری داشته باشد. گاه زندگیی برای انسان مانند میدان جنگ می شود که احساس می کند باید فورا به آن حمله کند و گرنه مورد حمله قرار می گیرد. اما واقعیت زندگی به گونه ای است که نیاز به صبر و تحمل بیشتری دارد تا مدیریت و تدبیر بهتری برای آن به وجود آید، نه جنگ، اما متاسفانه در زندگی های امروزی ، انسانها زود عصبانی می شوند، زود قضاوت می کنند، زود تصمیم می گیرند و ... . زندگی ما بیشتر شبیه لبه پرتگاه شکست است تا آغوش باز پیروزی. دلیل آن نیز عدم تحمل و کم صبری است که ناشی از بی مدیریتی و عدم تدبیر می باشد.


امام علی (ع) فرموده اند که:
فرد صبور پیروزی را از دست ندهد گرچه زمان طولانی بگذرد.» (حکمت 153) و «بردباری، دهان بند بی خرد است.» (حکمت 211
حضرت علی(ع) در نهج البلاغه، خطبه شقشقیه (خطبه 3) فرمودند:«با خود اندیشیدم که آیا با دست تنها حمله کنم یا آن که بر شرّ این تیرگی شکیبا باشم... دیدم که صبر در این جا خردمندانه تر است. پس صبر کردم در حالی که گویا در چشمانم خاشاک و در گلویم استخوانی است... در این مدت دراز و در این شدت غم و محنت صبر کردم.»


این خطبه مربوط به دورانی است که خلافت را از ایشان منع کردند، اما ایشان با تدبیر و صبر جان اسلام را از مرگ حتمی نجات دادند. حضرت امیرالمومنین(ع) با صبر خود در دوران جنگ جمل، بارها شرایط را مدیریت کردند و در نهایت به پیروزی عجیب و تاریخی دست یافتند. در ابتدا که طلحه و زبیر درخواست خروج از مدینه برای انجام حج نمودند، ایشان با وجود آگاهی از نیت پلید آنها، صبر کرده و قضاوت نکردندتا روزی که نیت شوم آنها آشکار گردید.


ایشان با وجود عصمت و علم لدنی خود و همچنین آگاهی از افکار درونی سران جمل، قضاوت نکردند تا به ما یاد دهند که نسبت به دیگران حق قضاوت نداری. بلکه رفتار شایسته آن است که در برابر آنچه از رفتارهای دیگران نمی دانیم صبر پیشه کرده و با تدبیر شرایط موجود را مدیریت کنیم. اما متاسفانه صبوری در برابر دیگران کمتر شده است و صبر با قضاوت های عجولانه و اغلب اشتباه جایگزین شده است. با وجودی که بارها شاهد قضاوت های نادرست خود بوده ایم اما هر بار با اعتمادبه نفس بیشتری دیگران را قضاوت می کنیم.


صبر بر مصیبت


امام علی (ع) در برابر مصیبت های خود صبر و تحمل می کرد و دیگران را نیز به صبر و تحمل فر می خواند. نمونه بارز صبر ایشان در زمان رحلت پیامبر گرامی و شهادت مظلومانه حضرت فاطمه(س) است. البته غم و اندوه زاده ی فقدان عزیزان استاما نباید موجب کند شدن جریان زندگی شده و بر انسان تسلط یابد. بلکه باید با صبر و رضایت به حکمت خداوند، بتوان زندگی را مدیریت کرد تا بدین ترتیب مورد عنایت خاص الهی نیز واقع شویم زیرا «صبر و شکیبایی به اندازه مصیبت نازل شود و کسی که دستش را به هنگام مصیبت (از روی ناشکری) بر زانو زند، اجرتش تباه گردد.» (حکمت 144)


حضرت علی علیه السلام یاران خویش را به صبر در مصیبت توصیه می فرمودند، در دلداری به اشعث بن قیس در مرگ فرزندش فرمود:ای اشعث! اگر برای از دست دادن فرزندت اندوهگین باشی، البته حق پدری را به جا آورده ای و اگر صبر کنی خدا هر مصیبتی را عوض می دهد، ای اشعث! اگر صبر کنی قضا و قدر الهی بر تو جاری شده و تو گناهکاری. ای اشعث! آمدن فرزندت که مایه آزمایش و گرفتاری است تو را شاد کرد و رفتنش که مایه ثواب و رحمت (برای توست) اندوهگینت ساخت. (حکمت 291)


گاه اولین واکنش در برابر فقدان عزیزان مان این است که می گوئیم :«چرا من؟ مگر چه گناهی به درگاه خدا کرده بودم که مستحق چنین مصیبتی شدم؟». اما باید توجه داشت که مرگ جز جداناپذیر زندگی است و همانطور که روزی پای بر دنیا نهاده ایم روزی هم فرا می رسد که رخت از این جهان می بندیم.نزد خداوند کسی عزیزتر از پیامبر و جانشین بر حق او نیست، آنها هم مرگ را تجربه کردند و داغ عزیزان خود را دیدند، بدون آنکه مرتکب گناهی شوند تا مستحق عذاب آن باشند.


صبر بر طاعت


امروزه صبر بر طاعت و بندگی خداوند کمتر از گذشته شده است و همرنگ شدن با جماعت راحت تر می باشد و چیزی که سخت است اطاعت از خداوند نادیده و فرمانبرداری از اوست. البته فرمانبرداری از همان زمان کودکی برای انسانها سخت است، مثلا پدر و مادرها فرزند را به مواردی توصیه می کردند که ترجییح می دهند آن را انجام ندهند و از سوی دیگر از مواردی منع می کردند که فرزند رغبت بیشتری برای انجام آن داشت. مثالهای بسیاری در این زمینه وجود دارند اما همه آنها در این زمینه مشترک هستند که فرمان پذیری کار سخت تری است. اما به طور کلی فرمان پذیر بودن در برابر فرمان پدر و مادری که آگاه هستند اما نه به آگاهی خدا؛ مهربان هستند اما نه به مهربانی خدا، توانا هستند اما نه به اندازه توانایی خدا حداقل از جت دنیوی موجب بهبود حال و رشد انسان می شود. بنابراین اطاعت از امر خداوند، صبور بودن برای سختی فرمان پذیری او، به طور یقین موجب رشد و تعالی حقیقی انسان می شود.


امام علی علیه السلام در باره این مطلب می فرماید:

«با صبر بر طاعت، نعمت های خدا را بر خود تمام کرده و از نافرمانی او دوری کنید.» (خطبه 188

راهکار آسان و خوب در مورد صبر


در میان سخنان گوهربار مولای متقیان می توان راه حل را نیز جستجو کرد. ایشان می فرماید:
اگر بردبار نیستی خویشتن را بردبار جلوه ده؛ زیرا کمتر کسی است که خود را شبیه گروهی کند و به زودی یکی از آنان نشود.» (حکمت207)
با توجه به این حمکت از نهج البلاغه می توان گفت که به جای همرنگ شدن با جماعت دنیاپرست، خود را همرنگ اهل صبر و تحمل کنیم تا دنیایی را که مملو از درد و سختی است و خوشی آن با ناخوشی پیوند زده شده را به مکانی آرام برای خود تبدیل کنیم.


کلام پایانی درباره صبر


در پایان کلام خود را با ذکر دعایی زیبا از حضرت علی (ع) به پایان می رسانیم :

أخذ الله بقلوبنا و قلوبکم الی الحق، و ألهمنا و ایاکم الصبر.» (خطبه 173)

«خداوند دل های ما و دل های شما را به سوی حق متوجه سازد و به ما و شما صبر الهام فرماید