آموزش 15 نکته طلایی برای مترجمان مبتدی

[Thumbelina]

یک مترجم مبتدی که در اول راه است،برای تبدیل شدن به یک مترجم حرفه‌ای، باید راه و مسیر مشخصی را طی نماید و به چندین نکته مهم توجه داشته باشد.
مترجم کیست؟
مترجم کسی است که یک متن و موضوع را از زبانی به زبان دیگر برمی‌گرداند و مترجمان به دو گروه تقسیم می‌شوند، گروه اول: مترجم مبتدی کسی است که به تازگی وارد حوزه ترجمه شده است و در اول راه قرار دارد و همانطور که همه ما می‌دانیم، ترجمه دارای قوانین و فنون ثابتی است و هر کسی که اندکی با زبان انگلیسی آشنا باشد، نمی‌تواند ادعا کند که یک مترجم خوب است. یک مترجم خوب باید با تمامی اصول و قوانین زبان انگلیسی آشنایی کامل داشته باشد و به دستور زبان‌های زبان مبدأ و مقصد تسلط داشته باشد و مبانی علمی موضوع متن و اصول حرفه‌ای ترجمه را بداند.گروه دوم: مترجم حرفه‌ای کسی است که تحصیلات آکادمیک در رشته ترجمه زبان انگلیسی را داشته باشد و یا در رشته خود به درجه‌ای از مهارت و توانایی رسیده باشد که بتواند به ترجمه تخصصی متون، ترجمه تخصصی مقاله علمی بپردازد.در ادامه، برای افرادی که در کار ترجمه، در ابتدای راه هستند 15 نکته اساسی بیان شده است تا مترجم مبتدی را، به یک مترجم حرفه‌ای و متخصص تبدیل نماید.

1. آغاز کار مترجم مبتدی
روشن است که یک مترجم در آغاز کار مبتدی بوده و با کسب دانش و اطلاعات بیشتر می‌تواند پیشرفت کند و بهترین راه برای افرادی که تازه شروع به کار مترجمی کرده‌اند این است که ترجمهٔ متون را از ساده به سخت شروع کنند پس ترجمه را با تلاش و کوشش در مسیر یادگیری هرچه بیشتر، همگام کنید تا به یک مترجم خوب و حرفه‌ای تبدیل شوید. پس لازم است که یک مترجم در آغاز کار ترجمه، با متن عمومی کار خود را آغاز کند و با پیشرفت و کسب مهارت در ترجمه، اقدام به ترجمه‌ متون تخصصی نماید.

2. مفهوم را به ترجمه ترجیح دهد
در یک متن انگلیسی، گاهی اوقات جملات بهم پیوسته وجود دارد که نیازی نیست آن‌ها را کلمه به کلمه معنی کنید بلکه لازم است، معنی و مفهوم متن انگلیسی را بصورت درست و کامل درک کنید و مفهوم آن متون را دریابید تا بتوانید با بیان جمله‌های سادهٔ زبان فارسی مفاهیم را به‌درستی انتقال دهید و آنگاه آن را بصورت جمله ساده به زبان فارسی برگردانید. در این بخش، رعایت امانت‌داری لازم و ضروری است و مترجم باید مقاصد و مفاهیم را به درستی از زبان مبدأ به مقصد انتقال دهد.

3. توجه به نکات پنهان موجود در متن
نویسنده وقتی یک متن را می‌نویسد و اهداف مختلفی در نوشتن متن دارد.نویسنده نیز می‌نویسد تا نوشتة خویش را به مخاطبان خود عرضه کند و هدف خود را به بهترین صورت، در معرض دید مشتریان گذارد و اندیشه و تفکر شخصی خود را به یک اندیشه اجتماعی و جهانی تبدیل کند.اگر این هدف، از سوی نویسنده با نگارشی نو و بیانی متفاوت، گفته شود به خواننده به درستی منتقل می‌شود به گونه ای که خواننده تحت تأثیر نویسنده قرار گیرد و از نظر فکری، علمی، حسّی، عاطفی و یا خیالی همراه او شود پس در یک متن انگلیسی، مقصود خاص نویسنده، همان نکته پنهانی متن است و مترجم باید به درستی آن را دریابد و در متن ترجمه بیان کند.

4. تسلط داشتن بر اصطلاحات زبان مبدأ
زبان مبدا همان زبانی است که باید ترجمه شود و زبان مادری مترجم محسوب نمی‌شود. تسلط بر ترجمه داشتن به معنی داشتن درک و تسلط کافی بر زبان مبدأ است به این صورت که مترجم قادر به درک متن بدون استفاده از فرهنگ لغات باشد و در زبان مبدأ ضرب‌المثل‌ها، اصطلاحات و عبارت‌های عامیانه را در زبان انگلیسی باید بشناسید و با شناخت کافی معنا و مفهوم اصطلاحات را در متن ترجمه به کار ببرید.

5. نزدیک ترین معنی به متن را انتخاب کنید
ترجمه عبارت است از پیدا کردن نزدیک‌ترین معادل طبیعی پیام زبان مبد‌أ در زبان گیرنده، از لحاظ معنایی است، بطوری که پیام نوشتاری در زبان اول را با همان پیام در زبان دوم جایگزین ‌کند. به عبارت دیگر وقتی که یک شخص مخاطب از زبان مقصد آن ترجمه را می‌خواند، آن را به عنوان یک نوشته طبیعی در آن زبان قبول داشته باشد. پس در زبان انگلیسی، بسیاری از لغات دارای چندین معنا هستند، پس یک مترجم خوب باید بتواند نزدیک‌ترین معنا به متن ترجمه را انتخاب نماید. اگر یک مترجم مبتدی هستید و این کار برایتان دشوار است،نگران نباشید با کسب تجربه و مهارت پیشرفت خواهید کرد.

6. آشنایی با ساختار متن و گرامر
اگر به قواعد زبان انگلیسی آشنا نیستید، لازم است به زودی مطالعات خود را در این زمینه شروع کنید. حتماً لازم است زمان افعال، قید، صفت، ترتیب صفات و موصولات و بر بسیاری از قواعد مهم دیگر مسلط باشید تا بتوانید ترجمه‌ای دقیق را انجام دهید. بدون شک اگر در تشخیص هرکدام ناموفق باشید، مطمئن باشید ترجمهٔ شما نخواهد توانست مفهوم مورد نظر شما را برساند. پس در ترجمه متن، آشنایی با ساختار متن و همچنین گرامر زبان انگلیسی لازم و ضروری است تا بدانید واژه‌ای که بکار رفته است، صفت است یا قید و امثال این‌ها، اگر به درستی تشخیص ندهید متن ترجمه شما با اشکال فراوان رو‌به‌رو خواهد بود.

7. تصحیح اشکالات متن
اگر در متن مبدأ، اشکالاتی در زمینه ساختاری و قواعد وجود داشته‌باشد، حدالامکان به هر دلیلی ممکن است متن مبدأ، دارای مشکلات ساختاری یا قواعد گرامری باشد. سعی کنید در حد امکان، آن مشکلات را برطرف کنید و اصلاحات لازم را بر روی آن انجام دهید تا متن بدون عیب و نقص گردد یا اینکه شما می‌توانید مشکلات فوق را به همراه یادداشتی در متن مقصد، به مشتری تحویل دهید. اما مطمئن باشید که تصحیح اشکالات ساختاری، به ارزش کار شما در سطح یک مترجم مبتدی، می‌افزاید.

8. حفظ لحن متن
مسلماً لحن یک متن علمی با لحن یک متن داستانی تفاوت دارد. میزان رسمیت متون مختلف را در نظر بگیرید و در متن مقصد رعایت کنید. رعایت این نکته حتی برای یک مترجم مبتدی، سخت نیست اما از اهمیت زیادی برخوردار است.چرا که در ترجمه حفظ لحن نویسنده مهم است و این لحن را مترجم باید بتواند به درستی به متن ترجمه خود بیاورد و همچنین خواننده با مطالعه متن ترجمه شده لحن متن اصلی را تشخیص دهد. پس شما به عنوان یک مترجم باید با لحن نویسنده هر مطلبی، آشنا باشید و متن ترجمه خود را با آن لحن خاص بنویسید بنابراین، توجه به لحن و رعایت آن در متن ترجمه برای مترجم لازم و ضروری است.

9. دامنه لغات خود را افزایش دهید
با مطالعهٔ کتاب‌های بیشتر و آموزش لغات و واژگان جدید، دامنه لغات خود را گسترش دهید تا بتوانید لغات زیادی را بصورت آماده در ذهن خود داشته باشید. اگر واژگان بیشتر و جدیدتری یاد نگیرید، همیشه به عنوان یک مترجم مبتدی خواهید ماند. پس برای شما لازم است تا کتاب‌هایی مانند ۵۰۴ واژهٔ ضروری، واژگان تافل، ۴۰۰ واژه و ۱۱۰۰ واژه، را تهیه کنید و مطالعه کنید. این منابع گفته شده به ترتیب می‌توانند منابع خوبی برای گسترش دایرهٔ واژگان محسوب شوند. پس همیشه با مطالعه کتاب‌های واژگان، دایره لغات خود را افزایش دهید.

10. بعضی از لغات معادل فارسی ندارند
برخی از کلمات و لغات در زبان انگلیسی معادل فارسی ندارند و به عنوان یک مترجم شما نباید سعی در معنا کردن این لغات داشته باشید. شما می‌توانید این نکته با کسب آشنایی از واژگان و اصطلاحات مختلف در هر یک از حوزه‌های علمی رعایت کنید.پس دانستن این نکته که بعضی از کلمات در زبان فارسی معادل ندارند، پس نباید سعی کنید آن‌ها را ترجمه کنید. با پیشرفت در کار ترجمه بیشتر یا این لغات و اصطلاحات علمی آشنا خواهید شد.

11. مفهموم متن را درک کنید
وظیفه یک مترجم، فقط برگرداندن متن از زبان اصلی به زبان فارسی نیست بلکه باید مترجم به انتقال مفاهیم در بهترین حالت ممکن را اساس کار خود قرار دهد. قبل از ترجمه سعی کنید خودتان مفهوم متن اصلی را به درستی درک کنید سپس متن را ترجمه کنید. در این صورت شما می‌توانید متن مبدأ را که با اندکی پیچیدگی بیان شده است ، راحت‌تر به زبان فارسی برگردانید.پس شما پس شما به عنوان یک مترجم وظیفه دارید مفهموم کلی متن را درک کنید و آن را به درستی در متن ترجمه، منتقل کنید.درک کردن مفهوم اصلی متن توسط مترجم، باعث می‌شود متن ترجمه با کیفیت‌تری ارائه کنید.

12. به مترجم ماشینی اعتماد نکنید
برای انجام ترجمه امروزه ماشین‌های ترجمه بسیاری ایجاده شده است و مورد استقبال بسیاری از مترجمان مبتدی قرار گرفته است و حتی ممکن است با پیشرقت علم و فناوری، روزی از همین روزها، به کمک هوش مصنوعی، مترجم‌هایی به کمک انسان‌ها بیایند که بسیار سریع‌تر و دقیق‌تر از انسان‌ها، ترجمه را انجام دهند؛ اما قبل از اینکه این اتفاق بیافتد شما به عنوان یک مترجم به مترجم‌های ماشینی اعتماد نکنید.پس دانستن این نکته ضروری است که داشتن یک دیکشنری برای ترجمه، بسیار ضروری‌تر از اعتماد کردن به مترجم ماشینی است.

13. متن سخت در ابتدای راه قبول نکنید
شما به عنوان یک مترجم مبتدی هستید و باید با خود صادق باشید و بدانید که در ابتدای راه و آغاز کار نمی‌توانید ترجمه‌های تخصصی انجام دهید. ضروری است که دانش، تجربه و مهارت خود را در زمینه‌های زیادی ارتقا دهید. مترجم مبتدی نیاز دارد که لغت‌های را یاد بگیرید و در مورد موضوعات علمی مختلف، اطلاعات اندکی داشته‌باشید. پس برای شما که هنوز یک مترجم مبتدی هستید ضروری است از انجام کارهای تخصصی در اول راه خودداری کنید و قبول متن‌های سخت و تخصصی، زمانی برای یک مترجم مبتدی امکان‌پذیر است که در رشته خود، به پیشرفت و مهارت کافی رسیده باشید

14. زمان را کنترل کنید
امروزه بسیاری از مترجمان تصور می‌کنند با بیدار ماندن تا صبح، می‌توانند در ارائه یک ترجمه مطلوب بهره‌وری خود را افزایش دهند، در حالیکه انجام این کار بر کارایی و سلامت روانی مترجم تاثیر مخربی دارد و باعث ایجاد اشکالات فراوان در ترجمه خواهد شد.مترجمین باید زمانی را برای استراحت خود اختصاص دهند و انجام ترجمه را به زمان‌های مناسب تقسیم کنند، یک ترجمه با متن بلند را همانند یک چکیده کوتاه بدانند، و پس از پایان ترجمه یا پاراگراف بلند، استراحت نمایند.یک مترجم موفق مترجمی است که بتواند زمانی را که در اختیار دارد به درستی مدیریت کند و برای هرکاری که در نظر دارد زمان مناسبی را در نظر بگیرد. پس شما به عنوان یک مترجم مبتدی لازم است که متن ترجمه شده را بارها و بارها بخوانید و از لحاظ نگارشی و دستوری مورد بررسی قرار دهید. پس ترجمه فوری قبول نکنید، چرا که قبول ترجمه فوری شما را در استرس تحویل به موقع می‌اندازد و در پایان کار ترجمه شما از کیفیت لازم برخوردار نخواهد بود.

15. تخمین درآمد
همواره قیمت ترجمه یکی از معیارهای مهم برای انتخاب مترجم است. برای ترجمه متن قیمت‌های مختلفی وجود دارد چون قیمت متن ترجمه، بر اساس حجم مدت و مدت زمان تحویل آن محاسبه می‌شود. پس اگر شما مترجمی هستید که تازه وارد این عرصه شده‌اید باید در اول راه به فکر درآمد زیاد نباشید، مبلغ را کمی متعادل کنید تا بتوانید مشتریان زیادی را پیدا کند.