پزشکی آریتمی قلبی: انواع، علائم، علل و درمان

[DELVIS♧]

اگر پزشک با انجام این آزمایش‌ها به تشخیص نرسد، ممکن است با استفاده از آزمایش‌های زیر به صورت ارادی قلب را وادار به آریتمی کند:

• آزمایش استرس
  برخی آریتمی‌ها با انجام ورزش تحریک شده و یا بدتر می شوند. در حین انجام این آزمایش، از فرد درخواست می شود تا در حالی که فعالیت قلب وی تحت نظر قرار دارد روی یک تردمیل یا یک دوچرخه ثابت شروع به ورزش کند.
  اگر بیمار مبتلا مشکوک به بیماری عروق کرونر باشد و انجام ورزش برای وی مقدور نباشد، پزشک از داروهای محرک به منظور شبیه سازی حالت ورزش استفاده خواهد کرد.
• آزمایش میز چرخان
  پزشکان در مواردی که فرد سابقه غش را ذکر می کند از این آزمایش استفاده می کنند. در این آزمایش، فرد در حالی که ضربان قلب و فشار خون وی تحت نظر قرار دارد روی یک میز دراز می کشد‌. در ادامه میز چرخش پیدا کرده و فرد در وضعیت عمودی قرار می گیرد. دقیقا مانند حالتی که فرد ایستاده است.
  سپس پزشک پاسخ قلب و دستگاه عصبی خودمختار نسبت به تغییر وضعیت بیمار را مورد ارزیابی قرار می دهد.
• آزمایش و نقشه برداری الکتروفیزیولوژیک
  در این آزمایش، پزشک یک سری لوله نازک و منعطف (کاتتر) که در نوک خود حاوی الکترود می باشند را از طریق عروق خونی به بخش های مختلف قلب می فرستد. پس از قرارگیری در مکان مورد نظر، این کاتترها قادر خواهند بود فعالیت الکتریکی قلب را ثبت کنند.علاوه بر این، متخصص قلب می تواند از الکترودهای مستقر در راس کاتترها برای تحریک الکتریکی قلب به منظور ایجاد آریتمی استفاده کند. این کار به پزشک برای شناسایی منشا آریتمی و علت بوجود آورنده آن و انتخاب نوع درمان کمک می کند. پزشک همچنین ممکن است از این آزمایش برای بررسی احتمال وقوع آریتمی در شرایط پرخطر نیز استفاده کند.

 

[DELVIS♧]

درمان آریتمی قلبی​

بسته به نوع آریتمی قلبی، ممکن است نیاز به درمان‌های مختلفی باشد. معمولا آریتمی فقط زمانی نیاز به درمان دارد که فرد را در معرض عوارض خطرناکی که قبلا به آنها اشاره شد قرار دهد.

۱) درمان برادیکاردی​

اگر علت زمینه‌ای برادیکاردی نامشخص و یا غیر قابل درمان باشد، پزشکان اغلب از یک ضربان ساز داخل قلبی برای رفع این مشکل استفاده خواهند کرد. چرا که هیچ داروی مناسبی برای افزایش قابل اعتماد ضربان قلب وجود ندارد.


ضربان ساز یک وسیله کوچک است که معمولا در مجاورت گردن قرار می گیرد. یک یا دو سیم حاوی الکترود از ضربان ساز خارج شده و وارد قلب بیمار می شوند. در صورت کاهش ضربان قلب و یا متوقف شدن آن، ضربان ساز پیام های الکتریکی تحریکی را به به قلب خواهد فرستاد تا ضربان آن را حفظ کند.

 

[DELVIS♧]

2) درمان تاکیکاردی​

در درمان تاکیکاردی از یکی از درمان های زیر استفاده می شود:

• مانورهای عصب واگ
  می توان تعدادی از آریتمی های فوق بطنی را با استفاده از یک سری مانور نظیر حبس کردن نفس و زور زدن، فرو بردن سر در آب یخ و یا سرفه کردن برطرف نمود. این مانورها با اثر بر سیستم عصبی کنترل کننده ضربان قلب باعث کاهش ضربان قلب می شوند. با این حال مانورهای واگ پاسخگوی تمام انواع آریتمی ها نیستند.
• استفاده از داروهای ضد آریتمی
  درمان بسیاری از انواع تاکیکاردی‌ها و برگرداندن ضربان قلب به محدوده طبیعی آن با استفاده از دارو صورت می پذیرد. به منظور کاهش عوارض ناشی از مصرف داروهای ضد آریتمی، این داروها باید دقیقا به همان شکلی که پزشک تجویز کرده است مصرف شوند. چنانچه فرد به فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا باشد ممکن است پزشک برای وی داروی ضد انعقاد نیز تجویز کند تا از تشکیل لخته پیشگیری کند.
• کاردیوورژن
  در صورتی که فرد مبتلا به آریتمی خاصی نظیر فیبریلاسیون دهلیزی باشد، ممکن است پزشک از کاردیوورژن استفاده کند. کاردیوورژن را می‌توان با استفاده از دارو یا پروسیجر انجام داد. در روش پروسیجر، شوک الکتریکی با استفاده از بالشتک‌هایی که در قفسه سینه قرار می‌گیرند به قلب اعمال می شود. جریان الکتریکی وارد شده، بر پیام های الکتریکی قلب تاثیر گذاشته و ریتم آن را به حالت طبیعی بر می‌گرداند.
• سوزاندن با کاتتر
  در این روش، پزشک یک یا تعدادی کاتتر را از طریق عروق به قلب می فرستد. الکترودهای واقع در راس این کاتترها با استفاده از گرما، سرمای شدید و یا انرژی رادیویی بافت منشأ آریتمی را سوزانده و به این ترتیب مسیر بوجود آورنده آن را مسدود می کنند.

 

[DELVIS♧]

3) ابزارهای قابل کاشت​

ممکن است در روند درمان آریتمی قلبی از ابزارهای قابل کشت نیز استفاده شود. این ابزارها عبارتند از:

• ضربان ساز
  ضربان ساز یک ابزار قابل کاشت می باشد که به کنترل ضربان نامنظم قلب کمک می کند. در این روش با استفاده از یک جراحی بسیار کوچک، یک ابزار کوچک در زیر پوست مجاور استخوان ترقوه قرار داده می شود.
  یک سیم عایق از ضربان ساز خارج شده و وارد قلب می شود و برای همیشه در آنجا می ماند. زمانی که ضربان ساز متوجه ریتم غیر قلبی نرمال شود، با ارسال پیام های الکتریکی به قلب باعث تحریک آن شده و ضربان آن را به حالت نرمال بر خواهد گرداند.
• کاردیوورتر-دفیبریلاتور قابل کاشت (ICD)
  پزشکان در مواردی که فرد در خطر ابتلا به آریتمی های خطرناک حفرات تحتانی قلب نظیر تاکیکاردی یا فیبریلاسیون بطنی قرار دارد از این روش استفاده می کنند.
  اگر فرد سابقه ایست قلبی داشته و یا در خطر آن قرار داشته باشد پزشک به احتمال بالا از ICD استفاده خواهد کرد. ICD یک وسیله دارای باتری است که همانند ضربان ساز در زیر پوست و در مجاورت استخوان ترقوه کاشته می شود.
  ICD دائما ریتم قلب بیمار را مورد پایش قرار می دهد و در صورت شناسایی ریتم غیر طبیعی، با ارسال شوک های الکتریکی کم یا پر انرژی به قلب باعث تصحیح ریتم آن می شود. این ابزار از وقوع آریتمی پیشگیری نمی کند بلکه پس از ایجاد آریتمی آن را از بین می برد.

 

[DELVIS♧]

4) جراحی و دیگر روش ها​

در برخی از موارد، جراحی تنها راهکار درمانی برای برطرف کردن آریتمی می باشد. روش های جراحی عبارتند از:

• روش ماز (مارپیچی)
  در این روش، جراح چند نقطه از دهلیزها را برش می دهد تا یک الگوی بافتی مارپیچی (اسکار) در قلب بر جای بماند. از آنجایی که بافت اسکار قادر به انتقال پیام های الکتریکی نمی باشد. بنابراین مانع از انتقال پیام های الکتریکی سرگردان بوجود آورنده آریتمی خواهد شد. این روش موثر است اما از آنجایی که نیازمند جراحی است معمولا در آخرین گام درمانی است. فقط هم برای افرادی مورد استفاده قرار می گیرد که به درمان‌های دیگر جواب نمی دهند و یا به دلایل دیگری مجبورند عمل جراحی قلب داشته باشند.
• عمل جراحی بای پس عروق کرونر
  در صورتی که فرد علاوه بر آریتمی به بیماری شدید عروق کرونر نیز مبتلا باشد، پزشک از عمل جراحی بای پس عروق کرونر استفاده خواهد کرد. این اقدام می تواند به بهبود جریان خون قلب کمک کند.

 

[DELVIS♧]

هنگام ملاقات با پزشک قلب چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟​

• از محدودیت‌های پیش از ملاقات مطلع باشید.
• در هنگام ملاقات مطمئن شوید که در خصوص کارهایی که باید انجام دهید، نظیر محدودیت رژیم غذایی خاص، به اندازه کافی توجیه شده اید. رعایت محدودیت رژیم غذایی به ویژه قبل از انجام آزمایش های خونی حائز اهمیت است.
• هر گونه علامت و نشانه مشکوک، حتی مواردی که ظاهراً بی ارتباط به آریتمی قلبی هستند را یادداشت کنید.
• اطلاعات شخصی مهم شامل سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، فشار خون بالا و یا دیابت و هر گونه حادثه یا تغییر بوجود آمده در زندگی شخصی‌تان را بنویسید.
• فهرستی از تمام داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه نمایید.
• در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا یکی از دوستان را همراه خود به مطب ببرید. گاهی مواقع به یاد آوردن تمام جزئیات در قرار ملاقات دشوار می باشد. بنابراین حضور همراه در این خصوص می تواند بسیار کمک کننده باشد.
• سوالاتی که از پزشک دارید را یادداشت کنید. زمان ملاقات محدود است. بنابراین تهیه فهرستی از سوالات باعث خواهد شد بتوانید نهایت استفاده را از زمان ملاقات ببرید.
• سوالات خود را به ترتیب اولویت یادداشت کنید.

 

[DELVIS♧]

در خصوص آریتمی قلبی می توانید از سوالات زیر استفاده کنید:​

• محتمل ترین دلیل بیماری من چیست؟
• آیا علت یا علل دیگری برای علائم من وجود دارند؟
• من به چه آزمایشی نیاز دارم؟ آیا باید برای این آزمایش آماده شوم؟
• بهترین روش درمانی برای بیماری من کدام است؟
• آیا لازم است از مواد غذایی و نوشیدنی های خاصی پرهیز کنم؟ آیا موردی هست که باید به رژیم غذایی من اضافه شود؟
• سطح مطلوب فعالیت فیزیکی برای من چقدر است؟
• هر چند وقت یک بار باید از نظر مشکلات قلبی و دیگر عوارض آریتمی مورد بررسی قرار بگیرم؟
• من بیماری دیگری نیز دارم. چگونه می توانم آن را نیز به خوبی کنترل کنم؟
• آیا داروی جایگزینی برای داروی تجویز شده قبلی وجود دارد؟
• آیا بروشور یا مجله مفیدی در خصوص بیماری من وجود دارد؟ چه سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟