نقد فیلم Tenet - تنت

[شکارچی]

دلیل دیگری که بسیار وابسته به شناخت کاراکتر‌ها و بار حسی فیلم است، محتواییست که نولان ارائه می‌کند و طبعا برای درک بهترش، همراهی بیشتری با کاراکتر‌ها نیاز است. اگرچه که نولان انگیزه‌هایی همچون نجات جان بشریت آن هم با پیوند افراد گذشته و آینده به یکدیگر را پیش‌تر در فیلم «میان ستاره‌ای» آغاز کرده بود، اما در فیلم تنت به واسطه در هم تنیدگی بیشتر زمان‌ها و مسیر‌های زمانی که هر کدام از کاراکتر‌ها دنبال می‌کنند، این مسئله جدی‌تری و معاصر‌تر دنبال شده است. نولان از جایی که فیلمساز زمانه است و مدام از دغدغه‌های روز همچون وحشت تروریسم، پیشرفت تکنولوژی، خطر جنگ جهانی سوم و تقابل بشر با پدیده‌های فیزیکی در فیلم‌هایش استفاده می‌کند، با دغدغه زیست بشر آینده و به طور کلی نقش تک تک ما در زیست آیندگان، به میان آمده است. تمام پیچیدگی زمانی این قصه را در یک گزاره خلاصه کنیم:‌ «بمبی که منفجر نشده، برای کسی اهمیت نداره». خطری که حیات آیندگان را تهدید می‌کند، به مثابه بمبیست که هنوز به انفجار در نیامده است. اما رویکرد‌های مختلفی درباره آن وجود دارد.

در فیلم تنت قاعدتا نباید از مخاطبان انتظار داشت که در لحظات پایانی فیلم، بغض کاراکتری که نمی‌شناسند را درک کنند. یا نباید در لا به لای این همه فرضیه زمانی، انتظار حس کردن پدیده تنت را داشت به جای فهم آن
رویکرد‌هایی که در سریال Dark‌ هم شاهد آن بودیم. اینکه گذشته، حال و آینده به شدت به هم وابسته‌اند. هر اقدامی از ما، جایی در این هستی اثرش را می‌گذارد. گذشتگان، حال و آیندگان، همچون روایت فیلم در هم تنیده‌اند. آنقدر نزدیکند که تنها از پشت یک جدار شیشه‌ای یکدیگر را می‌بینند. نولان مرز این زمان‌ها را به همین دلیل از بین برده است که ما هر قدر هم سخت و پیچیده، این نزدیکی و در هم تنیدگی را درک کنیم.

 

[شکارچی]

حال یک رویکرد آن است که آنتاگونیست فیلم، سیتور، به واسطه نداشتن آینده روشن در زمین و همچنین بیماری‌اش، با معکوس کردن جهت زمانی هستی، تصمیم به نابودی آن گرفته است. نگرشی خودخواهانه که نماینده برخی از قدرتمندان و سیاستمداران امروزیست. بشری که تنها به زیست خود فکر می‌کند و اگر هم روزی نتواند سهمی از آن داشته باشد به نابودی دیگران رضایت می‌دهد. اما رویکردی دیگر که پروتاگونیست در پیش گرفته، بر پایه ارزش بقا به واسطه پیوند و وابستگی آیندگان و گذشتگان است. تاکید بر نجات جان خود و دیگری.

برای تاکید بر این موضوع همین بس که که شروع این روایت با نیل شکل می‌گیرد (همان پسر بچه‌ای که در کنار کَت می‌بینیم). فردی از آینده در جهت معکوس می‌آید تا گذشتگان را نجات دهد. در نهایت هم باید به ساختمان رادیواکتیوی برود و در آنجا بمیرد تا نقشش را کامل کرده باشد. پروتاگونیست نیز باید به زمان جلو برود و پروژه تنت را آغاز کند تا بعد‌ها این الگورتیم نابود شود. این روایت پیچیده تماما می‌خواهد وابستگی بشر به هم نوعانش را بدون مرز بندی زمانی به تصویر بکشد.

 

[شکارچی]

اما به طور مثال شکل دکوپاژ انتهایی فیلم Tenet ابدا از اهمیت مرگ نیل، احساسی را منتقل نمی‌کند. باز هم از طریق یک سری دیالوگ پشت سر هم، فهم آن به مخاطب واگذار می‌شود. در حالی که مسیری که نیل در طول فیلم طی می‌کند و چرخه‌ای را که میان مرگ و زندگی برای نجات جان بشر از سر می‌گذراند، بعضا از مسیر پروتاگونیست مهم‌تر و جذاب‌تر است. پتانسیل‌های زیادی برای شخصیت نیل، کاراکتر پخته‌ای که باید در تمام طول مسیر سکوت کند تا همه چیز طبق سرنوشت پیش برود و حتی هیچ واکنشی به کَت به عنوان مادرش نداشته باشد وجود دارد که نولان از آن‌ها استفاده نکرده است. در واقع آنقدر که نولان بر منطبق بودن روند زمانی از نمای POV‌ (نقطه نظر) برای دو گروه آبی و قرمز در صحنه‌های نبرد پایانی تمرکز کرده است که هیچ ایرادی به چشم نیاید و صحنه‌های انفجار معکوسش دیدنی باشد، بر پتانیسل‌های حسی این چرخه زمانی به اندازه‌ای که دیالوگ‌ها ادعا می‌کنند و از مسیر قصه بر می‌آید، تاکیدی ندارد.

آن وقت است که بعد از فهم قاعده شکار و شکارچی فیلم و فهم منظق زمانی کاراکتر‌ها آن هم فرضا بعد از دو بار تماشا، جز همان لحظات حسی فیلم، نمی‌دانم دیگر چه چیز‌هایی ممکن است از فیلم به یادم بماند. همچنان برای تماشای فیلمی با شکست زمانی و حسرت زمان از دست رفته، فیلم Peppermint Candy را پیشنهاد می‌کنم.


منبع: zoomg