معرفی منصور دومین خلیفه عباسی

[CANDY]

منصور دوانیقی دومین خلیفه عباسی و به اعتقاد بسیاری پایه‌گذار و تثبیت کننده اصلی خلافت عباسیان است. ساختن شهر بغداد از مهم‌ترین کارهای منصور عباسی بود. جنبشها و قیامهای متعددی مانند قیام نفس زکیه در زمان این خلیفه خشن و بی‌رحم سرکوب گردید و بسیاری از علویان به دستور او کشته شدند. امام جعفر صادق (علیه السلام) نیز در عصر منصور عباسی سختیهای زیادی متحمل گردید و سرانجام به دستور وی مسموم شد و در مدینه به شهادت رسید.

شورش عمویش عبدالله​

همزمان با روی کار آمدن منصور، عموی او عبدالله بن علی در صدد رسیدن به خلافت بود. وی که نقش بسزایی در استواری پایه های قدرت بنی عباس ایفا کرده بود، انتظار داشت که پس از سفاح به خلافت برسد.

وی که به فرمان سفاح با لشکری بزرگ به شام رفته و آماده جنگ با مردم این منطقه بود، پس از شنیدن خبر فوت سفاح بی درنگ گروهی از نزدیکان و فرماندهان سپاه خویش را مجبور کرد گواهی دهند که سفاح وی را به ولیعهدی برگزیده است[۲۲] و لذا مردم شام با او بیعت کردند.

منصور در برابر این خطر جدی، ابومسلم خراسانی را با وجود کینه ای که از او داشت به جنگ عبدالله فرستاد تا به این وسیله از دست هر دو یا حداقل یکی از آنان نجات یابد. ابومسلم با زیرکی سیاسی و نظامی بر عبدالله پیروز شد و عبدالله به سمت بصره فرار کرد و بعدها در زندان منصور کشته شد.

قیام نفس زکیه​

قیام نفس زکیه، نخستین قیام علویان علیه خلافت بنی عباس بود. پس از پیمان شکنی عباسیان در سپردن خلافت به نفس زکیه،(از نوادگان امام حسن مجتبی (علیه السلام) که با او به عنوان مهدی، بیعت شده بود) او در سال ۱۴۵ق در شهر مدینه علیه منصور عباسی قیام کرد ولی سرانجام به همراه بسیاری از طرفدارانش کشته شد.

قیام ابراهیم بن عبدالله​

قیام ابراهیم بن عبدالله دومین قیام علویان علیه خلافت بنی عباس بود. ابراهیم که از نوادگان امام حسن مجتبی (علیه السلام) بود، پس از برادر خود نفس زکیه در برابر منصور عباسی در بصره قیام کرد. در این قیام جمع زیادی از زیدیان، معتزلیان و تعدادی از فقهای بنام شرکت داشتند اما در نهایت قیام به نتیجه نرسید و ابراهیم در سال ۱۴۵ق در منطقه باخمرا در نزدیکی کوفه کشته شد.

قیام سنباد​

قیام سنباد از جمله اولین حرکت هایی بود که در پی قتل ابومسلم شکل گرفت. البته خونخواهی ابومسلم برای سنباد بهانه ای بیش نبود. وی در پی آن بود که با استفاده از شور و احساسات ملی و مذهبی گروه های مختلف، سیادت عرب و اسلام را از میان بردارد و خلافت عباسی را با انتقام خون ابومسلم نابود کند. وی در جنگ با عاملان خلیفه شکست خورد و سرش را برای خلیفه هدیه بردند.

 

[CANDY]

قیام اسحاق ترک​

اسحاق ترک از دیگر مدعیان خونخواهی ابومسلم بود که در خصوص اصل و نسب او تردید وجود دارد. به نظر می رسد او نیز مانند سنباد طرفدار گرایش های مانوی و زرتشتی بود. نهضت اسحاق ترک دوام نداشت ولی زمینه مناسبی برای قیام سپید جامگان که بزرگترین مدعیان خون ابومسلم بودند فراهم کرد.

جنبش راوندیه​

از مهمترین جنبش هایی است که در انتقام از ابومسلم شکل گرفت. راوندیان دارای اعتقادات مذهبی التقاطی بودند و در حالی که ظاهراً از علاقه به منصور عباسی دم می زدند، در صدد سرنگون کردن او بودند. آنان بیشتر از اهالی خراسان بزرگ بودند و می خواستند همان طور که منصور، ابومسلم را غافلگیر کرد و فریب داد، آنان نیز با ادعای علاقه به منصور او را به قتل برسانند.

از دیگر شورش های این دوره می توان به شورش استاذیس (از مجوسان خراسان که خود را موعود زرتشت می دانست و ادعای پیامبری داشت) و شورش های خوارج اشاره کرد که با سرکوبی توسط لشکریان خلیفه پایان یافت.

به شهادت رساندن امام صادق (علیه السلام)​

منصور با توجه به کینه ای که نسبت به علویان داشت، امام صادق (علیه السلام) را به شدت زیر نظر داشت و اجازه زندگی آزادانه به او نمی داد. از سویی امام صادق (علیه السلام) نیز همانند پدرانش اعتقاد خود را مبنی بر اینکه امامت حق منحصر به فرد او بوده و دیگران آن را غصب کرده اند، پنهان نمی داشت.
این روش برای منصور بسیار خطرناک بود. به این جهت منصور منتظر فرصتی بود تا به بهانه ای امام را به شهادت برساند. ابن عنبه می نویسد: منصور بارها تصمیم به قتل آن حضرت گرفت، ولی خدا او را حفظ کرد.
در منابع آمده است که منصور، امام صادق (علیه السلام) را مقاوم و تسلیم ناپذیر و “استخوان گلوگیر”، می نامد.[۳۰] همچنین نقل شده که منصور سوگند خورد امام صادق (علیه السلام) را به قتل خواهد رساند.

سرانجام امام صادق (علیه السلام) در ۲۵ شوال سال ۱۴۸ قمری به شهادت رسید. ابن شهرآشوب در مناقب نوشته است که منصور امام صادق (علیه السلام) را مسموم کرد.

درگذشت​

منصور در سال ۱۵۸ق در راه مکه بر اثر بیماری سوء هاضمه که مدت‌ها بدان مبتلا بود درگذشت. وی در هنگام مرگ ۶۸ سال داشت و در قبرستان معلاه در مکه دفن شد.