نقد و بررسی معرفی و نقد سریال بچه مهندس ۳

[شکارچی]

نویسنده:فاطمه ایزدپناه

نقد و بررسی سریال بچه مهندس 3 و پایان بندی عجیب آن!​

سریال بچه مهندس 3 پس از پشت سر گذاشتن دو فصل جنجالی در ماه مبارک رمضان به ایستگاه سوم رسید. قسمت آخر سریال بچه مهندس 3 به تازگی پخش شد و نقدهای زیادی را به همراه داشت.
سریال بچه مهندس در ماه مبارک رمضان شروع شد و پس از 36 قسمت دوشنبه 12 خرداد ماه به پایان رسید. قسمت آخر سریال بچه مهندس 3 با نقدهای متفاوتی همراه بود که در ادامه برخی از آنها را بررسی می‌کنیم. بچه مهندس که دو فصل پر حرف و حدیث را پشت سر گذاشت و مانند فصل‌های گذشته حواشی و انتقادات زیادی را برانگیخته است فیلمبرداری خود را از سال گذشته آغاز کرد و با بازی بازیگران جوانی نظیر روزبه حصاری یکی از پرمخاطب‌ترین سریال‌های ماه رمضان 99 بود. در ادامه با ما همراه باشید....l

 

[شکارچی]

تا همینجای کار هم سریال بچه مهندس 3 از فصل‌های قبلی خود خیلی بهتر بود؛ البته ممکن است خیلی با این نظر موافق نباشید! اضافه شدن بازیگران حرفه‌ای به این سریال و استفاده از یک داستان پلیسی در کنار داستان اصلی از جمله نقاط مثبت آن محسوب می‌شود. برای نقد و بررسی سریال بچه مهندس 3 باید نگاهی به فصل‌های قبلی این سریال انداخت؛ جایی که در فصل اول به موضوع کودکان بی‌سرپرست پرداخته می‌شود و علاقه دو کودک به یکدیگر شکل می‌گیرد.

فصل دوم سریال بچه مهندس هم با طرح موضوع ازدواج دو نوجوان 16 ساله و تابوشکنی در این زمینه همراه بود که با واکنش‌های متعددی از سوی مردم مواجه شد. اما علی غفاری، کارگردان سریال بچه مهندس در فصل سوم این سریال، تغییراتی در داستان ایجاد کرد. توجه به موضوع وطن دوستی، تحریم‌ها، جاسوسی، فساد مدیریتی از یک طرف و طرح موضوعات عاشقانه از سوی دیگر، از جذابیت‌های فصل سوم بود.

ورود تینا و تینوش، خواهر و برادری که به عنوان سرمایه‌گذار با جواد، مسعود و قاسم همکاری می‌کنند روند داستان را جذاب‌تر کرد. علاقه‌ی تینا به مسعود و جواب رد دادن مسعود به او باعث شده تا پس از سال‌ها باید یک سریال عاشقانه جدید در تلویزیون مواجه شویم. نمایش خواستگاری زن از مرد موضوعی است که واکنش‌های متفاوتی را به همراه داشت. اما این تابوشکنی در تلویزیون تا چه حد به مذاق مخاطبان این رسانه خوش می‌آید؟ آیا تاکنون در سریال‌های تلویزیونی شاهد خواستگاری زن از مرد بوده‌ایم؟ و نمایش این کار چه عواقبی برای کارگردان و تهیه کننده این کار خواهد داشت؟ با گذشت زمان پاسخ این سوالات را متوجه خواهید شد.

ورود مژگان، معشوقه جواد جوادی به داستان رنگ و بوی دیگری بخشید. بازگشت عشق قدیمی همیشه از موضوعات جذاب در سینما و تلویزیون بوده است. فارغ از خط داستانی عجیبی که برای مژگان در نظر گرفته شده بود، نگاه ویژه به موضوع «وطن دوستی» در قسمت‌های پایانی سریال بر هر موضوع دیگری غالب بود. تا جایی که جواد جوادی از عشق قدیمی خود دست می‌کشد و آینده خود را در توجه به گذشته و وطن خود می‌بیند. پایان‌بندی اغراق آمیز و افراطی سریال که موضوع وطن دوستی را به شکلی عجیب به نمایش می‌گذارد از جمله نکات قابل تامل و البته آزاردهنده سریال محسوب می‌شد.

با این حال، به نظر می‌رسد علی غفاری، انتقادات و حساسیت‌های مخاطبان را به خوبی درک کرده و به همین دلیل داستان عاشقانه جواد جوادی را به شکل دیگری تغییر داده است. به طور کلی، فصل سوم بچه مهندس داستانی گیراتر از دو فصل قبلی داشت و به همین دلیل مخاطبان بیشتری را به سوی خود جذب کرد. باید منتظر باشیم و ببینیم آیا در ماه‌های آینده بچه مهندس 4 ساخته می‌شود یا خیر.

 

[شکارچی]

داستان فصل های گذشته​

فصل اول این سریال که در 30 قسمت در ماه رمضان سال 97 پخش شد، تصویرگر زندگی پسربچه‌ای بود که در یتیم خانه روزگار می‌گذراند. جواد جوادی با بازی یونا تدین توسط مادرش از کودکی به پرورشگاه سپرده می‌شود. او علاقه زیادی دارد تا با وسایل به‌دردنخور وسیله‌های عجیب و غریب درست کند؛ به همین دلیل نیز به بچه مهندس مشهور شده است. او در این پرورشگاه درگیری‌های زیادی با مدیر پرورشگاه (بهناز جعفری) و مستخدمین پیدا می‌کند و ماجراهای زیادی را پشت سر می‌گذارد. با استقبال خوب مردم از فصل اول این سریال، خیلی زود عوامل ساخت دست بکار شدند و فصل دوم آن را تولید کردند.

فصل دوم سریال بچه مهندس در ماه دی 97 به روی آنتن رفت که باعث شکل گیری شایعات زیادی در خصوص این سریال و داستان آن شد. فصل دوم سریال بچه مهندس زمانی اتفاق می‌افتد که جواد (با بازی مانی رحمانی) دوران نوجوانی خود را سپری می‌کند و مشغول درس و مدرسه است. در این میان دختری به نام مژگان نقش پر رنگی در زندگی جواد پیدا می‌کند. داستان‌هایی که در این فصل اتفاق افتاد و ماجرای بین جواد و مژگان شایعات زیادی مبنی بر تبلیغ کودک همسری در این سریال را به وجود آورد که به شدت تکذیب شد.

 

[شکارچی]

فصل سوم سریال بچه مهندس​

سریال بچه مهندس 3 در فضای دانشگاهی و خوابگاهی اتفاق می‌افتد؛ جواد که در دانشگاه امیر کبیر قبول شده است، در دانشگاه با پسری به نام مسعود آشنا می‌شود. مسعود با وجود پولدار بودنش مشکلات مخصوص خود را دارد. جواد که قرار است در خوابگاه یک اتاق بگیرد با پسری به نام قاسم آشنا می‌شود که از جنوب کشور آمده است. به این ترتیب این سه نفر گروه دوستی کوچکی در درون دانشگاه شکل می‌دهند و به تحصیل مشغول می‌شوند. این فصل از زبان جواد روایت می‌شود و قسمت‌های اولیه که مربوط به دوران دانشگاه و دوستی این سه نفر است، بخشی از خاطرات جواد هستند. حسن وارسته نویسنده این سریال در مصاحبه‌ای با رسانه‌ها گفت:

این فصل بسیار جذابتر از فصل‌های قبل پیگیری می‌شود و قرار است یک سری اتفاقات هیجان‌انگیز و جالب روی دهد.

 

[شکارچی]

چرا بچه مهندس 3 پر مخاطب بود؟ تحلیل و نقد سریال بچه مهندس 3 به همراه بررسی علت پر بیننده بودن سریال بچه مهندس و اطلاعات تکمیلی در این مطلب. اگرچه بر پایه برخی نظرسنجی ها سریال زیر خاکی با بازی پژمان جمشیدی در شب های ماه رمضان پر بیننده ترین سریال سیما بود اما بسیاری معتقدند این نظران به خصوص در ده روز آخر رمضان به نفع فصل سوم سریال بچه مهندس تغییر کرده است.

نقد سریال بچه مهندس 3

دو سال پیش که پرورشگاهی به نام “خورشید” دستمایه سریالی رمضانی تلویزیون شد شاید کمتر بیننده‌ای فکر می‌کرد این ماجرا به سه فصل برسد و “جواد جوادیِ” کنجکاو و بی‌سرپرست به نخبه‌ای تأثیرگذار و سرنوشت‌ساز تبدیل شود. سریالی که کودکانه آغاز شد و این روزها درباره موضوعات مختلفی در دوره جوانی صحبت می‌کند. قهرمانش در پرورشگاه بزرگ شده، با مادرش “گلچهره” در فصل قبل روبرو شده اما او را نشناخته و حالا با کوله‌باری از سختی‌های گذشته به دانشگاه امیرکبیر آمده و او را به عنوان نخبه‌ای بزرگ می‌شناسند. دوران کودکی “جواد جوادی” ما را یادِ‌ داستان‌های رمان‌گونه‌ای چون “بابا لنگ‌دراز” می‌انداخت که سجاد ابوالحسنی آن را به رشته تحریر درآورد. نویسنده‌ای که او را با سریال‌هایی همچون “پنج کیلومتر تا بهشت” و “خداحافظ بچه” بیشتر می‌شناسیم.

 

[شکارچی]

قصه‌ای را به دست علی غفاری کارگردان رساند که با انتخاب درست بازیگران کودک، یکی از بهترین‌های رمضانی تلویزیون شد. تا جایی نقش‌ها و بازی‌ها درست کنار هم قرار گرفتند و به دل نشستند که بینندگان تلویزیون، “یونا تدیّن” را سوپراستار سریال نامیدند. کودکی از یک‌سالگی در تیزرهای تبلیغاتی بازی می‌کرد و بعد از این کار بیشتر در کارها از او استفاده می‌کنند و حتی در فیلم “قصه شیرین” رضا میرکریمی کاندیدای بهترین بازیگر نقش مکمل مرد در جشنواره سی و هفتم فیلم فجر شد.

در قسمت‌های ابتدایی، “بچه‌مهندس” نتوانست قلاب داستانش را بیندازد و مخاطب را پای تلویزیون بنشاند اما رفته رفته داستان با حوادثِ معمایی و امنیتی خودش را از این ورطه، نجات داد. اما کماکان معمولی بودن بازیگران در شخصیت‌پردازی و نقشی که برعهده دارند، نشان می‌دهد در حوزه بازیگری چه انتخاب و چه هدایت، سریال با ضعف بزرگی روبرو است. حتی “روزبه حصاری” در مقاطعی زیاد درون‌گرا و زمان‌هایی بی‌موقع برو‌ن‌گرا می‌شود. بازیگری که هنوز در جریان ایفای نقش قهرمان قصه سریال رمضانی شبکه دو سیما، نتوانسته مثل جوادی‌های قبلی خودی نشان دهد و بتواند در مدارِ ایفای نقش درست، برای مخاطب جذابیت ایجاد کند.

 

[شکارچی]

حضور مأمور امنیتی (کامران تفتی) و فضای دزدی و هکِ سایبری، ما را یادِ داستان‌های جذاب و به روزِ سریال‌های خارجی می‌اندازد. بحث تولید و فضای توجه به نیروهای داخلی هم دغدغه دیگری بود که کارگردان در سریال گنجانده تا در بستر فضای نخبگانی و دانشگاهی و حتی عاشقانه به سبکِ درام‌های معمول درباره حوزه اشتغال جوانان، استفاده از اندیشه‌ نیروهای داخل به جای ترجیحِ خارجی صحبت شود.

ضعف‌هایی در شخصیت‌پردازی،‌ انتخاب بازیگر و بازیگردانی مشهود است و در بازی سه جوانِ قصه (قاسم و جواد و مسعود) به وضوح می‌بینیم که هنوز نتوانسته‌اند را در میان فضای دراماتیک نمایشی، بدرخشند و یا به قولی به باورپذیری نقش نزدیک کنند. این ضعف در ایفای نقش حتی مواقعی متوجه بازیگران خوبی همچون “فرهاد قائمیان” هم می‌شود،‌ مأمور امنیتی (کامران تفتی) که به جای خودش! شخصیتِ‌ داستانی که می‌توانست متفاوت‌تر، جذاب‌تر و متناسب با ریتمِ اکشن و معمایی داستان، جلو برود نه اینکه کماکان در حنیف سریال “برادر جان” بماند!

حلقه مفقوده سریال علاوه بر ضعفِ در افتتاح داستان، ماندگار نشدن شخصیت‌های داستان فصل سوم است. شاید کمتر کسی “یونا تدیّن” را با نقش “بچه مهندس” فراموش کند اما بازیگرانِ “بچه‌مهندس3” و به خصوص شخصیت‌هایی همچون قاسم، جواد و مسعود خیلی سخت در ذهن‌شان بماند. سازندگان “بچه‌مهندس” در کنار توجه به فیلمنامه، همچون فصل اول و تا حدودی فصل دوم می‌توانستند به انتخاب‌های بهتری برای بازیگرانش برسند. البته که نسیم باقریان بازیگر نقش “الناز مافی” و مهشید جوادی بازیگر نقش “مرضیه” بیش از دیگر بازیگرانِ جوان قصه بازی‌های موفقی از خود نشان داده‌اند.

 

[شکارچی]

از جمله نکات قابل اشاره که با واقعیات جامعه همسانی ندارد، رشته تحصیلی این جوانان است. رشته‌ای سخت و مورد نیاز کشور که همه دانشجویانش در این مجموعه، رها و بی‌پشتیبانی‌اند. در کنار نقش امنیتی، بهتر بود نوعی چتر پنهان حفاظتی هم برای این دانشجویان در داستان طراحی می‌شد. ما همه می‌دانیم که رشته خاص هوافضا، چقدر موردنیاز است و آنگاه این دانشجویان، از نخبه تا پخمه، همه رها هستند و مفهومی از ملیّت، حمیت و وفاداری در آنان دیده نمی‌شود و حتی برخورد امنیتی با نخبگانش را مرتب به رخ می‌کشند که تا 25 قسمت سریال، نیروی امنیتی، کوادکوپتر (یکی از انواع وسایل پهپاد) اینها را پس نداد. این را باید طعنه سریال به جریان برخورد نادرست با چنین اندیشه‌هایی بدانیم یا چیز دیگر، بعداً معلوم می‌شود.

اما با این اوصاف شخصیت‌پردازی بهتر و کاراکترپذیری مناسب می‌توانست “بچه‌مهندس3” را ماندگارتر کند. مشکلی که سریال‌های تلویزیون در کنار مخاطب‌گریزی با آن مواجهند، شتاب‌زدگی در ساخت است که به شخصیت‌پردازی لطمه جدّی و اساسی می‌زند. نکته‌ای که عمده بازیگران کاربلد هم به آن انتقاد دارند و جالب است که اغلب نمی‌دانند آینده کاراکتری که بازی می‌کنند به کجا می‌رسد. این هم به شتاب‌زدگی در تصویربرداری و هم آماده نبودن فیلمنامه و عجله‌ برای کلید زدن سریال‌ها برمی‌گردد.

 

[شکارچی]

یکی از نقش‌هایی که تا به این جای کار کمتر توانسته با مخاطب ارتباط بگیرد و یا به قولی بود و نبودش خیلی فرقی نمی‌کند نقش “بی‌بی‌گوهر” است که ثریا قاسمی ایفا می‌کند؛ درست است که یک درام داستانی برای باورپذیری بیشتر به همه موقعیت‌ها و اتفاقات طبیعی نیازمند است اما پرداختن به خرده داستان‌ها گاهی وقتی کارگردان را برای باز کردن گره‌های داستانی گرفتار می‌کند و در پایان داستان مخاطب را با این عبارت روبرو می‌کند “چرا این‌طور شد؟”

فرهاد قائمیان بازیگری است که معمولاً بارها از پَسِ نقش‌های با هیبت و ژانرهای امنیتی و جاسوسی و حتی اکشن و پلیسی برآمده اما آنطوری که انتظار می‌رفت هنوز در نقش “صادق توفیقی” (رئیس دپارتمان دانشکده هوافضای دانشگاه امیرکبیر) ظاهر نشده است. “بچه مهندس” اشکال دیگری هم دارد و آن ورود ناشیانه به چالش‌ها و حاشیه‌هایی است که هم سریال را از مسیر و خاستگاه اصلی‌اش دور می‌کند و هم برای “بچه‌مهندس” آبی گرم نمی‌‌کند.

حاشیه پیشنهاد ازدواج خانم کارخانه‌دار (فرناز رهنما) به مسعود تابش دردی از سریال دوا نکرد و اتفاقاً نشان داد که دستِ کارگردان خالی بوده که سراغ چنین حاشیه‌ نخ‌نما شده‌ای رفته است. نباید به سمتی برویم سریال‌هایمان به این سبک و سیاق در فضای مجازی وایرال شوند! همان اتفاقی که برای برخی سریال‌ها می‌افتد که سعی می‌کنند با حاشیه‌سازی به جایی برسند نه با فیلمنامه، کارگردانی و بازیگری! جالب است که در محافل رسانه‌ای و فرهنگی هم افتخار می‌کنند که به هر قیمتی دیده می‌شوند.

 

[شکارچی]

خواستگاری دختر از پسر تابوشکنی تلویزیونی نیست؛ چرا که پیش از این نمونه‌های نمایشی‌اش را سراغ داریم و نمایش آن در این سریال با این همه داستان و اتفاق چه ضرورتی داشت؟

تحلیل و نقد سریال بچه مهندس 3

با همه این اوصاف “بچه‌مهندس” درسی هم برای برخی دنباله‌سازان تلویزیونی داشت که می‌توان رفته رفته پخته شد و جلو رفت؛ داستان‌های جذابی که در گام‌های اولیه سریال‌های خوبی شده‌اند امّا ناخودآگاه به دلیل فاصله‌‌گرفتن از هدف‌گذاری‌های ساختمان اولیه فرمِ سریال از مسیر درست و اصولی‌اش خارج شده‌اند و در واقع به هدف‌ها و آرمان‌هایش پشت کرده‌اند؛ “بچه‌مهندس” یکی از سریال‌های چند فصلی که رفته رفته توانست مسیر رشد و نمو خودش را حفظ کند و از اهدافش فاصله نگیرد. توجه به مضمون، محتوا و قصه داشتن دغدغه سریال بوده و در فصل سوم این دغدغه را پررنگ‌تر نشان داده است و حتی می‌توان گفت شخصیت “جواد جوادی”‌ ظرفیت فصل‌های بعدی را دارد به شرط آنکه معرفی قهرمان و الگو، در جای خودش درست اتفاق بیفتد.