آموزش آشنایی کامل با قطعات کامپیوتر

[im tomoon]

کانکتور 4+4 پین
محل اتصال مرتبط با این کانکتور معمولاً در نزدیکی سوکت پردازنده روی مادربورد قرار دارد. دلیل آن هم مشخص است؛ این اتصال برق مورد نیاز برای پردازنده را فراهم می کند. مادربوردهای قدیمی نیاز به تنها یک اتصال 4 پین داشتند اما اکنون به طور معمول نیاز به 8 پین دارند.

همچنین برخی از پردازنده های مدرن پر مصرف نیاز به یک کانکتور 4+4 در کنار یک کانکتور 4 پین اضافه و طبیعتاً پاورهای قوی تری دارند.

 

[im tomoon]

کابل برق ساتا

کابل برق ساتا (SATA) اکنون مهمترین اتصال برای تأمین برق حافظه های ذخیره سازی و نیز درایوهای نوری در کامپیوترهای خانگی هستند.
اکسپرس (2+6 پین)




کانکتوری است که برق مورد نیاز برای کارت های گرافیک پر مصرف را تأمین می کند و مستقیما به خود کارت ها وصل می شود. برخی از کارت ها به یک 6 پین نیاز دارند، در حالی که برخی دیگر به 8 (6+2) پین یا ترکیبی از این دو.

 

[im tomoon]

خطرات پاورهای ارزان قیمت بی کیفیت
اگر برای خرید پاور به بازار سری زده باشید با انبوه برندهای ناشناخته ای روبرو می شوید که برچسب قدرت بالایی را با خود یدک می کشند و البته قیمت پایینی هم دارند. به یاد داشته باشید که در اینجا ارزان تر الزماً بهتر نیست و بسیاری از این منابع تغذیه قدرتی کمتر از میزان ادعا شده دارند. در این زمینه همیشه موارد زیر را در به یاد داشته باشید:

• گاهاً فروشنده های نا آگاه به میزان وات حداکثر برای مدت کوتاه یا peak power استناد می کنند و آن را مبنای قدرت پاورها در نظر می گیرند. با این حال باید میزان قدرت پیوسته پاور که در بالا به آن اشاره شد را مبنای خرید پاور قرار دهید.
• میزان قدرت پیوسته پاورها در شرایط ایده آل محاسبه می شود. به عبارتی در شرایطی که دمای اتاق کامپیوتر مورد استفاده در حد مشخصی باشد و گرد و غبار در محیط نباشد اما به محض اینکه پاور در کیس کامپیوترتان قرار می گیرد شرایط فرق می کند و نباید انتظار حداکثر کارایی را از آن داشته باشید. می توانید توان اضافه حداقل 10 درصدی که به آن اشاره شد را در نظر بگیرید.

به دلایل زیر باید قید پاورهای ارزان قیمت را بزنید:

• گرمای بیشتری تولید می کنند، مصرف بالاتری دارند و نیاز به خنک سازی بهتر.
• مهمتر اینکه از قطعات بی کیفیتی در ساخت آنها استفاده شده. این موضوع می تواند احتمال خرابی آنها را بالا ببرد و شاید به سایر قطعات کامپیوتر نیز صدمات جبران ناپذیری وارد شود.
• قطعات بی کیفیت آنها به این معنی است که دوام کلی پاور نیز کاهش قابل ملاحظه ای نسبت به نمونه های با کیفیت تر دارد.

 

[im tomoon]

برندهای پاور
از معروف ترین برندهای منبع تغذیه کامپیوتر موجود در ایران می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کورسِیر
• کولر مستر
• اَنتک
• ترمالتِیک
• اِنرمکس
• گرین

. قطعات کامپیوتر: رم

رم یا حافظه دستیابی تصادفی بخشی از حافظه موقت کامپیوتر است که برای نگهداری موقتی اطلاعات کاربرد دارد. برای آشنایی بیشتر با این قطعه در دیجیاتو در مطلب ویژه ای به جزئیات، نحوه انتخاب، نصب و ارتقاء رم پرداخته ایم. مطالعه آن را از دست ندهید.

 

[im tomoon]

. قطعات کامپیوتر: حافظه های ذخیره سازی
هارد دیسک ها و SSD ها دو مدل از تجهیزات ذخیره سازی معمول هستند. این سخت افزارها مشابه با رم اطلاعات را در خود ذخیره می کنند اما نه به طور موقت، بلکه برای مدتی طولانی. علاوه بر این بر خلاف رم ها اگر کامپیوترتان را خاموش کنید، همچنان اطلاعات موجود در آنها سر جای خود باقی می ماند و پاک نمی شود.

برای مدت ها هارد دیسک های مغناطیسی بر بازار تجهیزات ذخیره سازی حکمرانی می کردند ولی از حدود سال 2010 که SSD ها از راه رسیدند به نظر می رسد آینده از آن این نمونه های جدید تر باشد. در ادامه به بررسی جداگانه هارد دیسک ها و SSD ها خواهیم پرداخت.
هارد دیسک
این نوع فضای ذخیره سازی ظرفیت بالایی را ارائه می دهد در حالی که قیمت مقرون به صرفه ای هم دارد. همچنین اگر به خوبی از آن مراقبت شود می توانند بسیار قابل اطمینان و با دوام باشند.هارد دیسک هایی مشابه با آنچه که احتمالاً اکنون در کامپیوتر شما نیز تعبیه شده، یعنی مدل هایی که با عنوان 3.5 اینچی معروف هستند از حدود سال 1983 از راه رسیدند. مدل های کوچکتر 2.5 اینچی ویژه لپتاپ ها از سال 1988 عرضه شدند.





پلاتر اصلی ترین جزء در هارد دیسک ها است. این قطعه که به شکل صفحات گِرد است، به طور معمول از آلومینیوم یا شیشه ساخته شده که لایه ای نازک از فلز روی آن را پوشانده است.

اطلاعات توسط هد ها روی صفحات گرد نوشته می شوند، به این صورت که پوشش فلزی روی آنها خاصیت مغناطیسی یا غیر مغناطیسی به خود می گیرند. به این ترتیب اطلاعات به صورت بیت های 0 یا 1 روی سطح پلاتر ذخیره می شوند. هنگامی که داده ها روی بخش های پلاتر مجدداً نوشته می شوند، همین فرایند تکرار می شود و تنها لازم است روی برشی از پلاتر فرایند مغناطیسی یا غیر مغناطیسی شدن آن تکرار شود.

هارد دیسک در برابر SSD
فرایند خواندن یا نوشتن در هارد دیسک ها در حین چرخش صفحات و گذر هد از روی آنها انجام می شود. سرعت چرخش در هارد دیسک ها متفاوت است و یکی از مهمترین عوامل در سرعت انتقال داده ها همین موضوع است.

همین قطعات مکانیکی هستند که موجب استهلاک هارد دیسک ها در گذر زمان می شوند. به طور معمول این قطعات در کامپیوترهای خانگی عمری 4 ساله و در لپتاپ ها عمری 3 ساله دارند، البته در صورتی که 24 ساعته در حال کار باشند و تحت ضربه شدید، میدان مغناطیسی قوی و یا نوسان برق قرار نگیرند.

 

[im tomoon]

برندهای هارد دیسک
بسیاری از برندها کاربران وفادار خود را دارند اما از مهمترین آنها می توان به وسترن دیجیتال، سیگِیت، و توشیبا اشاره کرد.

حافظه های SSD

SSD ها ساختاری کاملاً متفاوت با هارد دیسک ها دارند، بر حافظه های فلش مبتنی هستند و به عبارتی هیچ قطعه مکانیکی در آنها وجود ندارد. پیش از این در مطلب ویژه دیجیاتو به نحوه کارکرد این حافظه های ذخیره سازی و راهکارهایی برای افزایش طول عمر آنها پرداخته ایم. پیشنهاد می کنیم این مطلب را مطالعه کنید.

اعداد در هارد دیسک ها و SSD ها چه می گویند
در ادامه به مقایسه این دو نوع با یکدیگر خواهیم پرداخت.
ظرفیت
همان طور که پیش از این نیز اشاره کردیم، در بحث ظرفیت برتری از آن هارد دیسک ها است. با این حال باید توجه داشته باشید که هارد دیسک های با ظرفیت پایین تر معمولاً نویز کمتری در حین کار تولید می کنند و به علت پلاترهای کمتر مصرف پایین تری دارند. همچنین اگر تصاویر یا ویدیوهای متعددی دارید ظرفیت بالاتر انتخاب بهتری خواهد بود.

حافظه کش
هارد دیسک ها و SSD ها حافظه کش دارند که یک وظیفه مهم دارد: نگهداری اطلاعاتی که بیشتر مورد دسترس قرار می گیرند و به منظور بهبود سرعت کارکرد. هر چه این میزان بالاتر باشد بهتر است و البته بر قیمت حافظه ذخیره سازی می افزاید.

دور دقیقه یا RPM
این مورد تنها به هارد دیسک هایی که صفحات چرخان دارند مرتبط است. هر چه سرعت چرخش بالاتر باشد، انتقال داده ها نیز سریعتر انجام می شود. سرعت ها به طور معمول 7200 یا 5400 هستند، با این حال برخی از درایوها از سرعت های دیگری از جمله 10 هزار دور بهره می برند.

 

[im tomoon]

ابعاد حافظه های ذخیره سازی

SSD ها و هارد دیسک ها به طور معمول در دو اندازه عرضه می شوند: 3.5 اینچی که معمولاً به کامپیوترهای دسکتاپ اختصاص دارند و نمونه های 2.5 اینچی که هم در دسکتاپ ها و هم در لپتاپ ها به کار می روند. SSD ها به طور معمول از نوع 2.5 اینچی هستند، در حالی که هارد دیسک ها در هر دو اندازه ارائه می شوند.

 

[im tomoon]

. قطعات کامپیوتر: پردازنده
واحد پردازشگر مرکزی یا به اختصار CPU در واقع مغز کامپیوترتان است. این بخش نقشی اساسی در تقریباً هر کاری که با این دستگاه می کنید دارد و از حیث اهمیت در جایگاهی بالاتر از رم و حافظه جانبی قرار می گیرد.



اکنون سال ها است رقابت در این حوزه بین دو سازنده اصلی، یعنی اینتل و AMD جریان دارد. اینتل پردازنده های سری Core i را به عنوان قوی ترین ها برای کاربران عادی ارائه می دهد. AMD نیز محصولاتی از جمله سری رایزن تردریپر را در سبد محصولات خود دارد. در ادامه به جزئیات پردازنده ها خواهیم پرداخت.
اکنون سال ها است رقابت در این حوزه بین دو سازنده اصلی، یعنی اینتل و AMD جریان دارد. اینتل پردازنده های سری Core i را به عنوان قوی ترین ها برای کاربران عادی ارائه می دهد. AMD نیز محصولاتی از جمله سری رایزن تردریپر را در سبد محصولات خود دارد. در ادامه به جزئیات پردازنده ها خواهیم پرداخت.


سرعت ساعت
یکی از معمول ترین مواردی که در خصوصیات پردازنده ها باید به دنبال آن بگردید «سرعت ساعت» است که به طور ساده «سرعت» هم خوانده می شود. این میزان برای پردازنده های چند سال اخیر بر حسب گیگاهرتز است. هر یک گیگاهرتز معادل با یک میلیارد هرتز یا چرخه در هر ثانیه است. به طور ساده تر این میزان نشان دهنده امکان انجام یک میلیارد عملیات در هر ثانیه است.

به عنوان یک اصل قدیمی سرعت ساعت بالاتر پردازنده نشان از کارایی بالاتر پردازنده دارد اما در عمل سال هاست که دیگر این موضوع صحت ندارد. اکنون برای پردازنده ها خصوصیات جدیدی از جمله چندین هسته تعریف شده اند که بر سرعت نهایی پردازنده در وظایف مختلف تأثیر می گذارند.





به این ترتیب ممکن است پردازنده ای با سرعت ساعت پایین تر ولی تعداد هسته های بیشتر در مقایسه با یک پردازنده تک هسته ای ولی با سرعت ساعت بالاتر، قوی تر عمل کند. در کنار هسته ها میزان حافظه کش نیز عامل مهم دیگر است.

 

[im tomoon]

هسته های چندگانه
اگر سیستم کامپیوترتان را در کمتر از 10 سال اخیر خریداری کرده اید احتمالاً پردازنده ای با 2، 4 یا تعداد بیشتری هسته در اختیار دارید. در حال حاضر پردازنده هایی با 6، 8 و یا تعداد هسته پردازشی بیشتر نیز در بازار وجود دارند.

تا سال 2004 پردازنده های عرضه شده برای کاربران عادی تنها یک هسته پردازشی داشتند. در آن دوران پردازنده ها بیشتر به واسطه افزایش سرعت پیشرفت می کردند. اما افزایش سرعت به معنای مصرف بالاتر در کنار حرارت تولید شده بیشتر در اثر کارکرد پردازنده بود. به همین دلیل نیاز به خنک کننده های بزرگ با فن های پر سر و صدا احساس می شد.

در ادامه سرعت پردازنده ها تا جایی افزایش یافت که در عمل دیگر افزایش بیشتر ممکن نبود. راه حل، ارائه پردازنده های جدید با دو هسته پردازشی در قالب یک پردازنده واحد بود. در واقع این پردازنده ها شامل دو پردازنده کوچکتر و با سرعت پایین تر بودند که وظایف خود را به طور جداگانه انجام می دادند. به طور خلاصه باید گفت که وظایف بین آنها تقسیم می شد و کارها سریعتر پیش می رفت.





در بین اولین نمونه های عرضه شده از این پردازنده ها سلرون D از اینتل به همراه اتلون 64 اکس 2 از AMD بودند که در مقایسه با پردازنده های تک هسته ای بسیار کارآمد تر بودند. در ادامه پردازنده های چند هسته ای پیشرفت کردند و با بهینه تر شدن آنها میزان گرمای تولید شده توسط آنها نیز کاهش یافت. سپس به مرور میزان سرعت ساعت نیز افزایش پیدا کرد.

در دوره کنونی تصور عموم بر این است که تعداد هسته های بیشتر به معنی سرعت بیشتر است. البته تا حدودی درست است ولی در این مورد هم باید گفت که عوامل دیگری از جمله معماری پردازنده و حافظه کش دخیل هستند.

بسیاری از نرم افزارها به سادگی می توانند وظایف را بین هسته ها تقسیم کرده و از تمامی آنها بهره ببرند، در حالی که برخی دیگر به گونه ای طراحی شده اند که تنها از یک هسته استفاده کنند. به این تریتب حتی طراحی نرم افزار هم می تواند در این موضوع دخیل باشد.

 

[im tomoon]

حافظه کش
اگر به دنبال خرید یک پردازنده باشید، علاوه بر سرعت ساعت و تعداد هسته باید به عدد دیگری نیز توجه کنید: حافظه کش. این حافظه فضایی است برای داده هایی که به طور مکرر توسط پردازنده مورد استفاده قرار می گیرند. بسیاری از پردازنده های امروزی سه سطح مختلف از کش دارند که به طور ساده با L2، L1 و L3 نمایش داده می شوند.

گاهی اوقات سازنده های پردازنده ها مجموع حافظه های کش را اعلام می کنند. بسیاری از پردازنده ها برخی از لایه های این حافظه را بین هسته های خود به اشتراک می گذارند، در حالی که برخی لایه های دیگر به صورت اختصاصی برای هر هسته طراحی می شوند.

در لایه اول که سریعترین حافظه کش به حساب می آید مهمترین داده های نیازمند دسترسی مکرر ذخیره می شوند. لایه دوم که سرعت پایین تری دارد به عنوان یک مخزن جایگزین برای لایه اول در نظر گرفته می شود. لایه سوم نیز که به طور معمول بیشترین میزان حجم و کمترین سرعت را دارد، آخرین مخزن برای داده های مکرراً مورد استفاده است.

به عنوان نمونه پردازنده Core i9-7980XE از اینتل در کل میزان کش 24.75 مگابایت دارد. به طور خلاصه می توان گفت پردازنده هایی که کش بیشتری دارند برای دریافت داده های مورد نیاز خود به میزان کمتری نیاز به رجوع به رم (که بسیار کم سرعت تر از کش است) پیدا می کنند که همین مسئله کارایی پردازنده را بهبود می دهد.