آموزش علائم نگارشی

قسمت اول❤️

نقطه (.)

نقطه در این موارد به كار می‌رود:

الف) در پایان جمله‌های ساده و مركب خبری:
علی به مدرسه رفت.
وقتی به خانه رسیدم او رفته بود.

ب) پس از هر اطلاعات كتابشناختی كامل در كتابنامه‌ها:
ناتل‌خانلری، پرویز،۱۳۶۵، تاریخ‌زبان‌فارسی، نشر نو.

ج) پس از حروف اختصاری كه نماینده اسم اشخاص باشد:
م.ع. علیزاده (به جای محمدعلی علیزاده)

 

[Thumbelina]

قسمت دوم ❤️

● ویرگول (،)
ویرگول نشانه درنگ كوتاه است و در این موارد استفاده می‌شود:

الف) برای مجزاكردن گروه‌ها و كلمات و پرهیز از خلط مفاهیم:
از بالای دیوار، شهر ما را می‌توان دید.
از بالای دیوار شهر، ما را می‌توان دید.
پسر، دانشمند جوان را دید.
پسر دانشمند، جوان را دید.

ب) برای مجزا كردن گروه‌ها در مواردی كه خواننده معمولاً درنگی كوتاه می‌كند:
حافظ شیراز، شاعر بزرگ ایرانی۲، هرگز به سفر نمی‌رفت.

ج) برای جداكردن جمله‌های پایه و پیرو:
وقتی رسید، هنوز علی در خانه بود.
اگر بیایی، او را می‌بینی.

د) برای جدا كردن ساختهای دستوری مشابهی كه به توالی آمده باشند:
دانش‌آموزان، دانشجویان، ورزشكاران و تماشاگران در ورزشگاه جمع شده بودند.
موتورها، خودروها و كارخانه‌ها محیط زیست را آلوده می‌كنند.
در خیابان بالا، سرپیچ قبلی و پشت كوچه پایینی، مردم جمع شده بودند.
علی، حسن، رضا و محمد محیط زیست را دوست دارند.

هـ) برای جداكردن اطلاعات كتابشناختی در كتابنامه‌ها:
مقربی، مصطفی، ۱۳۷۲، تركیب در زبان فارسی، توس.

و) پس از منادا:
ای استاد بزرگوار، ما از تو تشكر می‌كنیم.
مردم، محیط زندگی را پاك نگاه دارید.

 

[Thumbelina]

قسمت سوم ❤️

● نقطه ویرگول (؛)
نقطه ویرگول نیز همانند نقطه و ویرگول نشانه درنگ است. زمان درنگ نقطه ویرگول بیشتر از ویرگول و كمتر از نقطه است. كاربرد این نشانه چنین است:

الف) قرار گرفتن بین جمله‌هایی كه از نظر دستوری مستقل ولی از نظر معنایی به هم مربوط و مكمل هم‌اند:
مردم كار را دوست دارند؛ چون بدون آن احساس می‌كنند به هیچ كار نمی‌آیند.
روز خوبی بود؛ همه شاد بودند؛ هیچكس به فكر بدیها نبود

ب) قرار گرفتن بین جمله‌ها یا گروههای اسمی كه با «از این قرار است» و «شامل این موارد است» و «عبارتند از» و از این قبیل می‌آیند و برشمرده می‌شوند:
شرایط عضویت در باشگاه شامل این موارد است:
دارا بودن كارت پایان خدمت؛
عضویت در كمیته‌های ورزشی؛
داشتن سابقه قهرمانی؛
نداشتن سوءپیشینه.
اعضاء باید موارد زیر را رعایت كنند:
رأس ساعت مقرر در محل حاضر باشند؛
لباسهای ورزشی بپوشند؛
ساك مخصوص همراه داشته باشند؛
كارت عضویت را به سینه نصب كنند.

 

[Thumbelina]

قسمت چهارم❤️

● دو نقطه (:)
دو نقطه نیز مانند نقطه و ویرگول و نقطه ویرگول نشانه درنگ است و برای توضیح در مورد آنچه بیان شده می‌آید. این نشانه به معنی «زیرا» و «چونكه» و الفاظی به این معنی است:
علی به مدرسه نرفت: مریض شده بود. ۳
مراسم را لغو كردند: آقای رئیس تصادف كرده بود.
دونقطه را قبل از نقل قول نیز می‌آورند:
سعدی در گلستان چنین گفته است: «نصیحت از دشمن پذیرفتن خطاست ...»

 

[Thumbelina]

قسمت پنجم❤️

● هلال (پرانتز) ()۴
كاربرد هلال از این قرار است:

الف) برای آوردن توضیح در درون آن. این توضیح معادل و هم‌معنی آن چیزی است كه قبل از پرانتز ذكر شده. هلال در این كاربرد به معنی «یا» و «یعنی» است:
كتاب فردوسی (شاهنامه) اثری جاودان است.

ب) برای آوردن توضیحی فرعی و تكمیلی كه اهمیت آن كمتر از مطلبی است كه قبلاً ذكر شده:
پسرعموی او (همان كه دیروز به مسافرت رفته بود)۵ به تازگی درسش را تمام كرده است.
او جایزه صدهزار تومانی بهترین نویسنده را برد (این جایزه قبلاً پنجاه هزار تومان بود).

ج) برای آوردن اطلاعات كتابشناختی در هنگام نقل قول مستقیم یا غیرمستقیم از متون:
هر خواننده‌ای حد معنی از اصوات موسیقی را می‌تواند بخواند (خالقی، ۱۳۷۳).

د) درج حرف اول اصطلاحاتی كه بعد از نام پیامبران و ائمه می‌آید:
محمد (ص)، علی (ع).

هـ) قرار دادن اصطلاحات مربوط به سوره و آیه‌های قرآن كریم:
(سوره الناس، ۴)

و) برای اختیاری بودن كلمه یا عبارتی:
فاصله این بندر تا بندر بعد چند گره (دریایی) است؟

 

[Thumbelina]

قسمت ششم❤️

● خط تیره (ـ)
خط تیره چنین كاربردهایی دارد:

الف) مشابه كاربرد مورد ب هلال. یعنی برای آوردن توضیحی فرعی یا مكمل كه اهمیت آن كمتر از مطلبی است كه قبلاً بیان شده:
علی-كه‌تعریفش‌راشنیده بودی-درسش تمام شده.
اگر در این حالت مطلبی كه داخل دو خط تیره قرار گرفته در پایان جمله قرار بگیرد، به جای خط تیره دوم نقطه گذاشته می‌شود:
همسایه‌مان دیروز از سفر آمد- همان همسایه كه او را می‌شناسی.

ب) برای نشان دادن سخنان قهرمانان داستانها و نمایشنامه‌ها:
- من كتاب را خوانده‌ بودم.
- كدام كتاب را؟

ج) برای جدا كردن اجزاء كلمات مركب:
معاون اروپا- آمریكا، عملیات سیاسی- نظامی.

د. برای نشان دادن فاصله بین حروف به جای كلماتی نظیر «تا» و «به»:
مسیر تهران- شمال.

 

[Thumbelina]

قسمت هفتم❤️

● سه نقطه (...)
سه نقطه را در این موارد به كار می‌برند:

الف) به جای یك یا چند كلمه محذوف كه به توالی آمده‌اند:
همه آمده بودند: پسر و دختر و پیر و ... ۹ هر كسی كه در شهر بود. ۱۰

ب) برای نشان دادن بخشی از نقل قول:
به گفته ابوسعید ابوالخیر: « ... و طریقت همه محو كلّی و حقیقت همه حیرت است.»

 

[Thumbelina]

قسمت هشتم❤️

● علامت سئوال (؟)
موارد استعمال علامت سئوال به این شرح است:

الف) در پایان جمله‌های پرسشی مستقیم۱۲؛ چه در این جمله‌ها كلمات پرسشی از قبیل «آیا» و «كی» و «چه وقت» به كار رفته باشد یا خیر:
علی به مدرسه رفته است؟
آیا علی به مدرسه رفته است؟
علی كی به مدرسه رفته است؟

ب) هنگامی كه نویسنده در مورد نكته‌ای تردید و یا قصد استهزاء داشته باشد. در این صورت علامت سئوال داخل ابرو می‌آید:
نخستین جام جهانی فوتبال در سال ۱۹۳۴ (؟) برگزار شد.
در جهان مشكلی به نام مشكل محیط زیست وجود ندارد (؟)

 

[Thumbelina]

قسمت نهم❤️

● علامت تعجب (!)
علامت تعجب در پایان الفاظ و جمله‌هایی می‌آید كه احساسات فرد را نشان می‌دهد. این احساسات شامل تعجب و تحسین و استهزاء و خشم و درد و رنج و افسوس هستند. علامت تعجب را به هنگام دعا و تهدید و امر نیز به كار می‌برند. جمله‌ها و كلماتی كه در پایان آنها علامت تعجب آمده، آهنگ افتان دارند:
تعجب و تحسین و استهزاء: چه كتابی! عجب پسری! اخلاقش چه خوب بود!
خشم: گم شو!
درد: سرم داره می‌تركه!
رنج: دلم گرفته!
افسوس: حیف! دریغ!
دعا: خدا خیرت بدهد!
تهدید: پدرت را درمی‌آورم! بیچاره‌ات می‌كنم!
امر: بیا اینجا!