سیرت جون بن حوی

[ایرما]

جَون بن حُوَی(درگذشته سال ۶۱ هجری) از شهدای کربلا. او غلام سیاه‌پوست ابوذر غفاری بود. روز عاشورا امام حسین(ع) جون را از رفتن به میدان بازداشت ولی او خطاب به امام گفت: به خدا سوگند هرگز از شما جدا نمی‌شوم تا خون من با خون شما درآمیزد.[۱]

او از کسانی است که پس از شهادتش، امام حسین(ع) بر بالینش او آمد و برایش دعا کرد.[۲]

معرفی​

جَون از شهدای واقعه کربلا است. او فردی سیاه‌پوست اهل نوبَه (منطقه‌ای در آفریقا) و غلام فضل بن عباس بن عبدالمطلب بود که امام علی(ع) او را خرید و به ابوذر بخشید. او تا زمان وفات ابوذر (سال ۳۲ قمری) در ربذه همراه او بود و سپس به نزد امام علی(ع) برگشت و در کنار اهل بیت ماند. گویا او در تعمیر و آماده سازی اسلحه مهارت داشته و در نقلی از امام سجاد(ع) آمده است: شب عاشورا جون در چادر امام حسین(ع) بود و شمشیر او را آماده می‌کرد.[۳]

نامش در منابع جَون،[۴] جُوَین،[۵] حُوَی،[۶] و جُوَین بن ابی‌مالک.[۷]

شهادت​

روز عاشورا امام حسین(ع) جون را از رفتن به میدان بازداشت وبیعتش را از او برداشت ولی او خطاب به امام گفت: «به خدا سوگند هرگز از شما جدا نمی‌شوم تا خون من با خون شما درآمیزد».[۸][ علامه شعرانی در تر جمه نفس المهموم در باره جون می‌نویسد:او بنده سیاه بود، حسین علیه السلام به او گفت ترا مرخص کردم چون در پی ما آمدی که عافیت جویی، برو که مبادا آسیبی به تو برسدجون در پاسخ گفت: یابن رسول الله من درفراخی کاسه لیس شما باشم و درسختی شما راتنها گذارم؟!(یعنی نمک خوردن ونمکدان شکستن کار بی وفایان است.) [یادداشت ۱][۹]

جون پس از عمرو بن قرظه[۱۰] و بنا بر نقلی دیگر پس از اقامه نماز جماعت،[۱۱] از امام حسین(ع) اجازه گرفت و به میدان رفت و پس از کشتن ۲۵ نفر[۱۲] به شهادت رسید.

کیف یری الفجار ضرب الأسود		بالسیف صلتا عن بنی محمد
أذب عنهم باللسان و الید		أرجو بذلک الفوز عند المورد
بدکاران چگونه می‌بینند ضربت این سیاه را		با شمشیری که در راه فرزندان محمد کشیده شده است
من با دست و زبان از آنان حمایت می‌کنم		و با این کار، بهشت را در روز ورود به محشر امید دارم.[۱۳]

نقل شده که امام حسین(ع) بر بالینش آمد و برایش دعا کرد:

«اَللّهُمَّ بَیِّض وَجهَهُ وَ طَیِّب ریحَهُ وَ احشُرهُ مَعَ الأبرارِ وَ عَرِّف بَینَهُ و بَینَ مُحمدٍ و آلِ مُحمدٍ»[۱۴]
خدایا! رویش را سفید و بویش را خوش گردان و با نیکان محشور کن و با محمد و آل محمد آشنا ساز.
پیکر او همراه دیگر شهدا پایین پای امام حسین(ع) به خاک سپرده شد.[نیازمند منبع] علامه مجلسی روایتی را از امام باقر (ع) نقل کرده که بدن وی پس از ده روز از دفن شهدای کربلا پیدا شده و بوی عطر از آن به مشام می‌رسید.[۱۵] نام او در زیارت الشهدا آمده است: «اَلسَّلَامُ عَلَی جَوْنٍ مَوْلَی أَبِی‌ذَرٍّ الْغِفَارِی».

پانویس​

1. ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۶۰۵.
2. ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۶۰۵؛ قمی، نفس المهموم، ۱۴۲۱ق، ص۲۶۳.
3. ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۳؛ طبری، تاریخ، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۲۰.
4. ↑ برای نمونه نگاه کنید به: ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دار المعرفة، ص۱۱۳؛ رجال طوسی، ص۹۹؛ ابن طاووس، اللهوف، انتشارات جهان، ص۱۰۸.
5. ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۳.
6. ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۹۶؛ طبری، تاریخ، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۴۲۰.
7. ↑ ابن شهرآشوب، مناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۰۳.
8. ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۶۰۵.
9. ↑ شعرانی، دمع السجوم، ترجمه نفس المهموم، ۱۳۷۴ق، ص۱۵۰.
10. ↑ ابن طاووس، اللهوف، انتشارات جهان، ص۱۰۷-۱۰۸.
11. ↑ دایره المعارف تشیع، ص۵۲۱
12. ↑ ابن شهرآشوب، مناقب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۱۰۳
13. ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۹۶.
14. ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۶۰۵؛ قمی، نفس المهموم، ۱۴۲۱ق، ص۲۶۳.
15. ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۲۳.

یادداشت​

1. ↑ جمله جون به امام این است :فقال: يا بن رسول الله أنا في الرخاء ألحس قصاعكم و في الشدة أخذلكم

منابع​

• ابن طاووس، علی بن موسی، اللهوف علی قتلی الطفوف، تهران، انتشارات جهان، بی‌تا.
• شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، قم، چاپ کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
• بلاذری،‌ احمد بن یحیی، أنساب الأشراف، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
• طبری،‌ محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، ۱۳۸۷ق.
• ابوالفرج اصفهانی،‌ علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.
• ابن شهرآشوب، محمد بن علی، المناقب، قم، نشر علامه، ۱۳۷۹ق.
• قمی، عباس، نفس المهموم في مصيبة سيدنا الحسين المظلوم و يليه نفثة المصدور فيما يتجدد به حزن العاشور، قم، مکتبة الحیدریة، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
• امین عاملی،‌ سید محسن، أعیان الشیعة، بیروت، دار التعارف، ۱۴۰۳ق.
• مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار،‌ بیروت، دار احیاءالتراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.