معرفی قبر پادشاهان ایران کجاست؟

[Maedeh]

محل دفن پادشاهان ایران زمین کجاست؟​

پادشاهان در زمان حیات شان به مرگ نمی اندیشند اما مرگ آنها و مقبره شان از سوژه ها و فرازهای تاریخی جالبی است که در این گزارش به آن پرداخته شده است. مرحوم عباس اقبال آشتیانی مورخ نامدار در سال 1325 در مجله یادگار سال سوم شماره 2 مقالاتی منتشر کرد که به طور مشروح همین سوژه را دنبال می کرد. ایشان پژوهشی درباره قبر پادشاهان ایران از ابتدای دوره صفویه تا آخر دوره قاجار انجام داده بود که این گزارش با اقتباس از آن نوشته ها ارائه شده است

 

[Maedeh]

غالباً اتفاق می افتد که هر یک از ما حتی در دانستن محل دفن نامدارترین پادشاهان کشور خود به زحمت می افتیم و چون برای سلاطین مقبره خاصی نیست و نعش بعضی از آنها را برای تقرب به بزرگان دین از محل واقعه به عتبات برده اند، تشخیص مدفن ایشان اکثر اوقات برای پژوهشگران مشکل می شود، به ویژه اینکه بعضی از این قبرها، امروز از میان رفته و در مورد بعضی دیگر به علت مشکوک بودن سنگ قبر به درستی مشخص نیست. تعیین محل قبر اکثر پادشاهان ایران قبل از صفویه غالباً به علت تحولات زمان و تغییرات سلسله ها برای ما میسر نیست و ما در این بحث فقط از ابتدای صفویان آغاز می کنیم و به آخرین پادشاه قاجار پایان می دهیم.

 

[Maedeh]

1- شاه اسماعیل اول:شاه اسماعیل اول که در واقع موسس سلسله صفویه است، در روز سه شنبه 25 ماه رجب از سال 892 متولد شد و در محرم 905 ادعای پادشاهی کرد و در سال 906 بر تخت نشست. او طی سفری که در سال 930 به منطقه «شکی» کرده بود، در مراجعت در سراب مریض شد و طبیبان مرض او را حصبه تشخیص دادند و به همان بیماری در روز دوشنبه 19 ماه رجب 930 در همان جا فوت کرد و نعش او را به اردبیل آوردند و در جوار جدش شیخ صفی الدین به خاک سپردند و قبر او فعلاً در آنجاست. مدت عمر این فرمانروا 38 سال (شش روز کم) و مدت پادشاهی اش 24 سال بود.

 

[Maedeh]

2- شاه طهماسب اول صفوی:شاه طهماسب که پسر بزرگ شاه اسماعیل است، در صبح چهارشنبه 24 رجب 919 متولد شد و در صبح روز دوشنبه 19 رجب 930 به جای پدر به سلطنت رسید و بعد از 53 سال و شش ماه و 26 روز سلطنت در سه شنبه 15 صفر سال 984 در قزوین پس از مدتی بیماری درگذشت. سن او در زمان مرگ 64 سال و یک ماه و بیست و پنج روز بود. جنازه پادشاه را در مزار شاهزاده حسین قزوینی به امانت گذاشتند و طبق نوشته تاریخ عالم آرای عباسی، سپس نعش را در ضریح حضرت رضا(ع) به خاک سپردند

 

[Maedeh]

تا آنکه در سال 1005 هجری قمری یعنی سال دهم سلطنت شاه عباس اول، عبدالمومن ازبک بر مشهد استیلایافت و قبرهای کلیه شاهزادگان صفوی را که در آنجا بود، شکافته و استخوان های آنها را بیرون آورد و می خواست به بخارا ببرد. ولی انباردار ویژه شاه عباس که در مشهد بود، خان ازبک را فریب داد و گفت اگر استخوان های شاه طهماسب را به عوامل شاه عباس در طبس ببری انعام زیادی خواهی گرفت و او نیز چنین کرد و استخوان های شاه طهماسب را به اصفهان حمل کردند و پس از آنکه در امامزاده ای به امانت گذاشتند، به عتبات عالیات فرستادند و در محلی نهانی به خاک سپردند.

 

[Maedeh]

3- شاه اسماعیل دوم:این پادشاه که 43 سال بیشتر عمر نکرد، یک سال و سه ماه و نوزده روز سلطنت کرد و در شب یکشنبه 13 رمضان 985 در منزل یکی از نزدیکانش مسموم شد و جان به جان آفرین تسلیم کرد و او را در محلی غیرمشخص دفن کردند.

4- سلطان محمد خدابنده:این پادشاه که در شب سه شنبه 29 جمادی الاول از سال 938 تولد یافته بود، بزرگ ترین فرزند شاه طهماسب اول بود و در 15 رمضان 985 در شیراز به سلطنت رسید و در دوم شوال به قزوین رسید و لقب خدابنده را برای خود انتخاب کرد.

 

[Maedeh]

سلطان محمد خدابنده را در ذی حجه 996، پسرش عباس میرزا (شاه عباس اول) از سلطنت خلع کرد و خود به نام شاه عباس، پادشاه شد و سلطان محمد خدابنده در قصر سلطنتی قزوین تحت نظر بود تا آنکه در سال 1004 در همان جا به مرض اسهال مرد و او را در مزار امامزاده شاهزاده حسین قزوینی به خاک سپردند. صاحب تاریخ عالم آرا می نویسد که بعد از مدتی نعش او را به عتبات عالیات بردند اما ظاهراً امروز در عتبات از این قبر اثری نیست.

 

[Maedeh]

5- شاه عباس اول:شاه عباس اول پسر سلطان محمد خدابنده در شب شنبه اول رمضان سال 978 در هرات متولد شد و در ذی حجه 996 به جای پدر نشست و در صبح پنجشنبه 24 جمادی الاول 1038 در اشرف مازندران (بهشهر امروزی) جان سپرد در حالی که 59 سال و هشت ماه و 22 روز عمر داشت و 42 سال سلطنت کرده بود. نعش شاه عباس را از اشرف به کاشان آوردند و در محله پشت مشهد کاشان بیرون این شهر در امامزاده ای به نام حبیب بن موسی به امانت گذاشتند تا بعد به یکی از اماکن متبرکه منتقل کنند.

 

[Maedeh]

اما واقعاً نعش شاه عباس به یکی از این مکان ها منتقل شده یا در همان محله پشت مشهد کاشان باقی است، کسی درست نمی داند. به روایتی او را محرمانه به قصد بردن به عتبات به قم آوردند و در آنجا موقتاً به امانت گذاشتند و در همان جا ماند. روایتی دیگر حاکی است که طبق وصیت خود شاه که می خواست قبرش مخفی باشد، پس از فوتش سه تابوت ساختند؛ یکی را به اردبیل، یکی را به مشهد و سومی را به نجف فرستادند و تنها در این سومی نعش شاه قرار داشت. امروز هیچ کس نمی داند نعش بزرگ ترین پادشاهان صفوی چه شده و در کجا قرار دارد.

 

[Maedeh]

6- شاه صفی:شاه صفی که پسر صفی میرزا و نوه شاه عباس اول است، در شب چهارشنبه دهم محرم 1021 در نزدیکی نور مازندران متولد شده و در شب دوشنبه 29 جمادی الثانی 1038 به جای جد خود در اصفهان به تخت نشسته و پس از 31 سال و یک ماه و دو روز عمر و 13 سال و هشت ماه و دو روز سلطنت سفاکانه در تاریخ دوشنبه 12 صفر 1052 در کاشان مرد و نعش او را از آنجا به قم آورده و در آنجا دفن کردند.