معرفی سنجاب بلوچی

[شاهزاده آبی مرداد]

سنجاب بلوچی یا نخلی که در زبان محلی به آن "هِردِک" گفته می شود و نزد مردم بومی منطقه بلوچستان از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است به سبب زیبایی بویژه هنگام جنب و جوش در میان نخلستان‌ها، جذابیت زیادی برای گردشگران دارد.
جثه کوچک، دم بلند پشمالو، پنجه های ظریف و زیبا و نگاه مهربان، سنجاب بلوچی را به یکی از جذابیت‌های سیستان و بلوچستان تبدیل کرده که هنگام جست و خیز در میان نخلستان‌های این استان نظر هر رهگذر و گردشگری را به خود جلب می کند.

این سنجاب از گونه‌های نادر حیات وحش است که به سبب زیبایی خاص خود می‌تواند یکی از عوامل جذب گردشگر در منطقه بلوچستان باشد.

از مشخصه‌های سنجاب نخلی یا بلوچی که مردم محلی به آن "هِردِک" می گویند جثه کوچکتر از سنجاب ایرانی، گوش های متوسط و دم بلند و پشمالو است.

‌

ویژگی های ظاهری سنجاب بلوچی

طول سر و بدن این حیوان ۱۳۳ تا ۱۴۳ میلی‌متر، طول دم ۱۴۶ تا ۱۵۵ میلی‌متر، طول کف پای عقب ۳۲ تا ۳۷ میلی‌متر، طول گوش ۱۳ تا ۱۸ میلی‌متر و وزن آن ۵۰ تا ۱۲۳ گرم است.

یکی از نشانه های بارز این سنجاب چهار نوار پهن و سیاه رنگ در زمینه سفید پشت بدن است، رنگ سطح پایین بدن سفید چرک و دم پر مو و از موهای سیاه و سفید پوشیده شده است.

در سطح پشتی دم، رنگ سیاه و در سطح شکمی رنگ خاکستری غالب است.

ویژگی های زیستی

هردک روزها فعال است و در فصل زمستان تمام ساعات روز مشاهده می شود.

سنجاب بلوچی جونده ای نیمه درخت زی است که روی درختان زندگی می کند و لانه خود را در میان شاخه‌های انبوه درختان، داخل شکاف دیوارها و صخره‌ها می سازد و داخل آن را با علف‌های نرم می پوشاند.

صدای سنجاب بلوچی سوت مانند شبیه صدای پرندگان است.

تغذیه

این سنجاب برای خوردن غذا از درخت پایین می آید و اغلب روی زمین در حال تغذیه دیده می شود و از دانه، میوه، جوانه، برگ، پوست درختان و همچنین حشرات و تخم پرندگان تغذیه می کند.

تولید مثل

به علت مناسب بودن هوا و فراوانی غذا در تمام فصول سال قادر به جفت‌گیری است و سنجاب ماده ممکن است با چند نر جفت‌گیری کند.

دوره بارداری این حیوان حدود ۶ هفته است و ۲ تا چهار بچه کور و بدون مو می زاید.

احتمالاً ۲ بار در سال جفت‌گیری می کند و نوزادان تا یک ماهگی شیر می خورند و نوزاد ماده در ۶ تا هشت ماهگی بالغ می شود.

طعمه خواران طبیعی این گونه خدنگ بزرگ، گربه اهلی و پرندگان شکاری هستند.

‌

زیستگاه، پراکندگی و فراوانی

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: سنجاب بلوچی در درخت زارها، باغ‌های شهری و روستایی و نخلستان‌های مناطق بلوچستان زندگی می کند.

وحید پورمردان گفت: این سنجاب در ایران فقط در نواحی جنوب سیستان و بلوچستان مشاهده شده و در حال حاضر جمعیت به نسبت مناسبی از آن در باغ‌های اطراف چابهار، دره سرباز و منطقه حفاظت شده باهوکلات دیده می شود.

وی افزود: سنجاب بلوچی به دلیل پراکندگی وسیع، احتمال داشتن جمعیت های بزرگ و تحمل پذیری بالا نسبت به تغییرات زیستگاه در طبقه "کمترین نگرانی" (LC) فهرست سرخ IUCN قرار دارد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان بیان کرد: با توجه به اهمیت اینگونه نزد مردم بومی، خطر چندانی نسل این حیوان را تهدید نمی کند.

جست و خیزهای این حیوان زیبا برای بسیاری از مردم بویژه گردشگران غیر بومی جذاب و دیدنی است و برخی افراد برای دیدن آن از نخلستانی به نخلستان دیگر رفته و ضمن استفاده از هوای پاک و طبیعت بکر بلوچستان چست چالاکی هردک را تماشا می کنند.