مذهبی زبور داوود

[ایرما]

زبور نام کتابی است که بر اساس قرآن و روایات اسلامی، بر داوود نازل شده‌است.[۱][۲]

ریشه نام​

بنا بر روایت وجه تسمیه این کتاب آن است که به صورت مجموعه‌ای مکتوب بر الواح فرود آمده‌است.[۳] برخی نیز زبور را به معنی مکتوب دانسته‌اند.[۴] بعضی پژوهشگران زبور را از ریشه عبری زمره (זימרה) که هم به معنی قدرت و هم به معنی آواز یا سرود است، دانسته‌اند.

زبور در قرآن​

در سوره‌های نساء، انبیاء و اسراء قرآن زبور نام برده شده‌است.

• به راستی که ما به تو وحی کردیم چنان‌که به نوح و پیامبران پس از او و همچنین به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط بنی‌اسرائیل و عیسی و ایوب و یونس و هارون و سلیمان وحی کردیم و به داوود هم زبور را عطا کردیم.(قرآن ۴:۱۶۳)
• و پروردگار تو به آنچه در آسمان‌ها و زمین است داناتر است و به داوود زبور را بخشیدیم.(قرآن ۱۷:۵۵)
• و ما در زبور پس از ذکر نوشتیم که به راستی بندگان نیکوکار من زمین را وارث خواهند شد. (قرآن ۲۱:۱۰۵)

زبور در تفاسیر​

با این که قرآن به اعطای زبور به داوود اشاره کرده‌است، برخی از مفسرین اهل سنت آن را به‌طور مطلق کتب انبیاء معنی کرده‌اند.[۵] بر اساس تفسیر نمونه، کتاب زبور احکام شریعتی خاصی نداشته و آیین جدیدی نیاورده‌است.[۶] در تفسیر نمونه، زبور دلیل برتری داوود بر دیگر پیامبران دانسته شده‌است.[۷] در این تفسیر همچنان ذکر شده که بخش‌هایی از زبور از تحریف مصون مانده‌اند.[۸]

زبور در روایات اسلامی​

در روایتی ابوذر غفاری از پیامبر اسلام نقل کرده‌است که زبور یکی از ۱۰۴ کتابی‌است که بر مردم جهان نازل گشته‌است.[۹] در صحیح بخاری، ابوهریره از محمد نقل کرده‌است که خواندن زبور بر داوود آسان گشته بود و چون به خادمانش می‌فرمود اسب‌ها را زین کنند؛ پیش از آن‌که اسب‌ها زین شود زبور را به پایان می‌برد.

تطبیق زبور با مزامیر​

برخی پژوهشگران زبور مذکور در قرآن را با مزامیر در عهد عتیق/تنخ برابر دانسته‌اند. با این که مزامیر بیش‌تر به عنوان کتاب دعا و تسبیح شهرت دارد؛ زبور و بخش‌های بزرگی از مزامیر به داوود منسوب‌اند. در قرآن از زبور آورده شده‌است که بندگان نیکوکار خداوند وارث زمین خواهند شد. در مزامیر داوود، آیه‌ای با معنی مشابه آمده‌است:

• زیرا که خداوند عدالت را دوست می‌دارد و بندگان صالح خود را رها نمی‌کند بلکه از ایشان نگهداری می‌کند زیرا که درخت شریران بریده خواهد شد. و صدیقان وارث زمین شده تا ابد در آن سکونت خواهند کرد؛ زیرا که زبانشان به حکمت گویاست.(مزامیر ۳۷:۲۹)

برخی نیز آیه قرآن در سوره انبیاء را با این بخش مزامیر تطبیق داده‌اند.

• زیرا که شریران منقطع می‌شوند اما متوکلان به خداوند وارثان زمین خواهند شد. و متواضعان وارث زمین شده از سلامت بهره خواهند برد. شریر دندان‌های خویش بر او می‌فشارد، اما خداوند بر صدیقان متبسم است. (مزامیر ۳۸:۱۱)

آیات دیگری از مزامیر نیز مفهومی نزدیک با آنچه در قرآن آمده‌است دارند:

• خداوند روزی صالحان را می‌داند و میراث ایشان زمین ابدی باشد که در زمان بلا خجل نشوند و در ایام قحطی سیر خواهند شد. این متبرکان خداوند زمین را به میراث می‌برند.(مزامیر ۳۸ ۹:۱۱)

برخی از علمای مسلمان که زبور را اشاره‌ای به کتب انبیای پیشین و نه فقط کتاب داوود می‌دانند، این آیه قرآن را با آیه مشابهی در سفر خروج برابر دانسته‌اند.

• و بندگان خود ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب را به یادآور چون‌که به ذات خود برای ایشان سوگند یاد کرده به‌ایشان گفتی که ذریه شما را چون ستاره‌های آسمان بسیار خواهم گردانید و تمامی زمینی که درباره‌اش گفتم به ذریه شما خواهم بخشید که تا ابد وارث آن باشند. (خروج ۳۲:۱۱)

با این حال در این مورد که منظور از زبور، همان مزامیر است، اطمینان وجود ندارد. یهودیان و مسیحیان خود معترف‌اند که از ۱۵۰ مزمور در عهد عتیق، تنها ۷۱ یا ۷۳ مزمور را می‌توان به داوود نسبت داد و دیگر مزامیر در سالیان دیگر افزوده شده‌اند.[۱۰][۱۱]

پانویس​

1. اعلام قرآن، ۳۴۶ و ۳۴۷
2. معارف و معاریف، ۳/۱۱۱۳
3. بحارالانوار، ۱۴/۳۳
4. المیزان ج۵ ص ۲۲۰
5. تفسیر الجلالین ۱۲:۲
6. تفسیر نمونه، ۴/۲۱۴
7. تفسیر نمونه، ۲۱/۱۶۱
8. تفسیر نمونه، ۱۳/۸۲۰
9. مجمع‌البیان ج ۱۰ ص ۴۷۶
10. قاموس کتاب مقدس، ۷۹۶–۸۰۰
11. تاریخ مختصر ادیان بزرگ، ۲۷۹و ۲۸۰