پزشکی تاثیر ورزش بر دیابت!

[~Romaysa_paX~]

ورزش و عوارض دیابت​

یکی از مهمترین اقداماتی که شما باید پس از بروز عوارض دیابت انجام دهید حفظ شادابی و نشاط روحی جهت شرکت بهتر و موثرتر در برنامه های درمانی و نیز افزایش سطح فعالیت بدنی به منظور افزایش مقاومت و کارآیی دستگاههای مختلف بدن است. ورزش می تواند در این زمینه کمک زیادی به شما بکند.
هنگام بروز عوارض دیابت شما بیش از پیش نیاز به انجام فعالیت ورزشی دارید، البته باید تمامی اصولی را که قبلاً در مورد انجام این فعالیتها بکار می بردید و در بحث ورزش به آنها اشاره شد رعایت کنید؛ مخصوصاً همیشه پزشک خود را از نوع فعالیت ورزشی که انجام می دهید مطلع سازید. در ادامه نکاتی که افراد مبتلا به هریک از عوارض دیابت باید هنگام ورزش کردن رعایت کنند آورده شده اند. لازم به تذکر است که ورزشهای آبی مخصوصاً شنا بهترین انتخاب برای کسانی هستند که دچار عوارض دیابت شده اند.

 

[~Romaysa_paX~]

» آسیب اعصاب در پاها

از آنجایی که این آسیب موجب کاهش قابلیت انعطاف انعطاف در عضلات و مفاصل بدن می شود انجام نرمشهای کششی که در آن عضلات به مدت ۲۰-۱۰ ثانیه تحت کشش قرار می گیرند از اهمیت فراوانی برخوردار است. به طور کلی ورزش مناسب این افراد ورزشی است که فشار زیادی روی پاها وارد نمی کنند (مثل دوچرخه یا قایق سواری). همچنین این افراد باید هنگام ورزش اصول مراقبت از پاها را دقیقاً اجرا کنند.

» آسیب شبکیه چشم

در مواقعی که آسیب در مرحله فعال و شدید آن است ورزش کردن برای چشم شما ضرر دارد. پس ابتدا به درمان آسیب مورد نظر بپردازید (معمولاً لیزر درمانی). شروع ورزش تنها وقتی مجاز است که پزشک شما پس از تحت کنترل در آوردن ضایعه اجازه آن را به شما بدهد. بطور کلی در هنگام وجود آسیب شبکیه انجام ورزشهایی که محتاج به زور زدن هستند مثل وزنه برداری و یا ورزشهایی که در آنها سر در وضعیت پایینتر از بدن قرار می گیرد و یا در معرض تکانهای شدید است مثل بسکتبال و فوتبال بعلت افزایش فشار چشم و خطر بروز خونریزی داخل چشمی، مضر می باشند.

 

[~Romaysa_paX~]

» آسیب کلیه ها
در این موارد مخصوصاً هنگام همراهی با افزایش فشار خون شما باید از انجام ورزشهای سنگین و حرفه ای و یا ورزشهایی که حرکات دست در آنها زیاد است خودداری کنید، ولی انجام ورزشهای هوازی سبک یا با شدت متوسط می توانید مفید باشد. در این مواقع مصرف مایعات کافی در طول ورزش از اهمییت زیادی برخوردار است.
» آسیب رگهای محیطی
در مواقعی که علائمی چون درد پشت ساق و یا سردی پاها هنگام فعالیت وجود دارند، انجام بعضی ورزشها مخصوصاً راهپیمایی متناوب بطوری که همراه با استراحت کافی در فواصل راه رفتن باشد، کمک زیادی در بهتر شدن این علائم می کند.
» بیماریهای قلبی و افزایش فشار خون
در این مواقع لازم است تا پزشک شما قبل از شروع هر گونه فعالیت ورزشی میزان توانایی شما در انجام ورزش را با انجام “تست ورزش” محاسبه نماید و براین اساس، ورزشی را که متناسب با وضعیت شما باشد پیشنهاد کند. از آنجایی که در بیماران دیابتی در اکثر مواقع بیماریهای قلبی بدون علامت است، توصیه می شود در تمامی افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ که بیشتر از ۳۰ سال سن دارند و یا بیشتر از ۱۵ سال از تشخیص دیابت آنها گذشته است و نیز تمامی افراد بالای ۴۰ سال مبتلا به دیابت نوع ۲، تست ورزش انجام شود. به طور کلی انجام ورزشهای هوازی با شدت کم یا متوسط برای بیماران قلبی مفید است.

 

[~Romaysa_paX~]

ورزش و انسولین​

به طور کلی هیپوگلیسمی ناشی از ورزش اکثر مواقع در افرادی اتفاق می افتد که از انسولین استفاده می کنند. البته این مسئله با احتمال کمتر به دنبال مصرف قرص های پایین آورنده قند خون نیز ایجاد می شود.
رعایت نکات زیر در پیشگیری از بروز حمله هیپوگلیسیمی در طول ورزش به شما کمک خواهد کرد:
» خوردن غذاهای حاوی کربوهیدرات
این مسئله هنگامی کاربرد دارد که انجام ورزش بدون برنامه ریزی قبلی صورت می گیرد. در این مواقع شما باید براساس شدت و مدت ورزش و نیز مقدار قند خون قبل از شروع آن، قبل، در حین و بعد از اتمام ورزش مقداری غذای حاوی کربوهیدرات مصرف کنید. مناسب ترین غذا جهت مصرف هنگام ورزش، آب میوه یا شربت است.

 

[~Romaysa_paX~]

» کاهش مقدار انسولین

در افراد غیر دیابتی در هنگام ورزش ترشح انسولین از لوزالمعده کاهش می یابد تا با افزایش آزادسازی ذخایر قندی در کبد، از پایین افتادن قند خون جلوگیری شود.به عنوان یک قاعده کلی شما نیز باید در مواقعی که قصد انجام فعالیت ورزشی با شدت متوسط یا سنگین را دارید از قبل مقدار انسولین خود را بر اساس زمان انجام ورزش خود کم نمایید. حتی گاهی اوقات لازم است تا مقدار انسولینی که بعد از اتمام ورزش تزریق می گردد نیز کم شود.

» همراه داشتن مواد قندی

به طور کلی شما باید همیشه در طول ورزش مقداری مواد قندی (ترجیحاً قند) به همراه خود (مثلاً در جیب شلوار ورزشی یا داخل کیف کمری) داشته باشید تا در صورت بروز هر گونه علائم هیپوگلیسیمی بتوانید به سرعت به درمان آن بپردازید.

 

[~Romaysa_paX~]

» تغییر مکان تزریق انسولین

از آنجاییکه فعالیت زیاد ناحیه تزریق (مثلاً پا در دو میدانی) باعث افزایش جذب انسولین و خطر بروز هیپوگلیسیمی خواهد شد، بهترین مکان برای تزریق انسولین هنگام ورزش ناحیه شکم است.

» آزمایش قند خون قبل و بعد از انجام ورزش

اهمیت آزمایش قند خون قبل از شروع ورزش در نکته شماره ۱ گفته شد. در همین راستا اندازه گیری قن خون بعد از اتمام ورزش و مقایسه نتیجه آن با آزمایش قبل از شروع ورزش به شما کمک می کند تا از تأثیری که ورزشهای مختلف بر روی قند خون شما می گذارد آگاه شوید و در آینده بهتر بتوانید به تنظیم برنامه غذایی خود براساس نوع فعالیت ورزشی بپردازید. این نکته را به خاطر داشته باشید که “تجربه همیشه بهترین معلم است”

» به همراه داشتن کارت شناسایی دیابت

اطلاع داشتن دوستان همراه و یا مربی ورزش از نحوه شناخت علائم و درمان هیپوگلیسیمی: این نکته در مواقعی که شما دچار حملات شدید هیپوگلیسیمی و بیهوشی می شوید، از اهمیت زیادی برخوردار است.
هیپوگلیسیمی در طول ورزش معمولاً در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که انسولین مصرف نمی کنند، اتفاق نمی افتد. بنابراین در این افراد مخصوصاً آنهایی که فقط رژیم غذایی استفاده می نمایند، لزومی به خوردن کربوهیدرات اضافی قبل از ورزش نیست.

 

[~Romaysa_paX~]

در دیابت نوع ۲ که انجام ورزش در اوائل غروب می تواند قند خون ناشتا را پایین بیاورد. بالا بودن قند خون بعد از غذا را می توان با انجام یک پیاده روی کوتاه بعد از غذا برطرف کرد. قند خون بالای قبل از غذا را نیز می توان با انجام فعالیت ورزشی مدتی قبل از صرف غذا کنترل نمود.

چند نکته مهم در مورد انجام فعالیتهای ورزشی

در پایان این مبحث توجه شما را به چند نکته مهم دیگر در مورد انجام فعالیتهای ورزشی جلب می کنیم:

همیشه قبل و نیز در طول فعالیت ورزشی مایعات فراوان بنوشید (هر نیم ساعت یک لیوان). بهترین نوشابه جهت مصرف آب است. البته اگر شما انسولسین مصرف می کنید و شدت یا مدت فعالیتتان زیاد می باشد، بهتر است از نوشابه های شیرین مثل آبمیوه استفاده کنید.
لباس شما هنگام ورزش باید متناسب با دمای محیط باشد. پوشیدن لباس زیاد در هوای گرم با ایجاد تعرق زیاد بدن شما را در معرض کم آبی قرار می دهد. به خاطر داشته باشید که تعریق زیاد موجب کاهش چربی بدن نمی شود بلکه فقط آب بدن شما را کم می کند. همچنین هیچگاه در هوای خیلی گرم یا خیلی سرد ورزش نکنید.
همیشه هنگام ورزش مواظب پاهای خود باشید. کفشهای شما باید متناسب با فعالیت ورزشی شما باشد. مثلاً در هنگام دویدن و پیاده رویهای طولانی باید از کتانی سبک استفاده کنید. استفاده از کفی های پلاستیکی مخصوص نیز از تاول زدن پاها جلوگیری می کنند. همیشه قبل و بعد از ورزش پاهای خود را معاینه کنید و در صورت وجود تاول یا قرمزی حتماً پزشک خود را مطلع سازید.
به طور کلی قند خون مناسب برای ورزش بین ۸۰-۲۵۰mg/dL است. اگر قند خون شما قبل از ورزش کمتر از ۸۰mg/dL می باشد، شما باید ابتدا آنرا با خوردن غذاهای حاوی کربوهیدرات به مقادیر بالاتر برسانید و سپس ورزش کنید.
اگر قبل از شروع ورزش قند خون شما بیشتر از ۲۵۰mg/dL است، بدون انجام آزمایش کتون ادرار از انجام ورزش خودداری نمایید. اگر نتیجه آزمایش منفی بود می توانید به ورزش بپردازید ولی اگر در ادرار شما کتون وجود داشت نباید ورزش کنید، چون ممکن است به علت افزایش هورمون های ضد انسولین در طول ورزش، قند خون بیشتر بالا برود و بدن شما به سمت عارضه خطرناک کتواسیدوز دیابتی پیشرفت کند. اگر قند خون شما بالاتر از mg/dl 300 است به هیچ عنوان نباید ورزش کنید حتی اگر نتیجه آزمایش کتون ادرار منفی باشد.