دانستنی با چه روش‌هایی به مطالعه رغبت پیدا کنیم؟

[فاطره]

یادگیری، آموزش، رشد و تکامل شخصیتی در جوامع مدرن، با خواندن و نوشتن مرتبط است. در سده‌‏های اخیر که وسائل صوتی و تصویری پیشرفته و وسائل الکترونیکی مانند کامپیوتر و امکاناتی، چون اینترنت و... یک حرکت دسته جمعی را برای قبضه کردن جهان آغاز کردند، برخی از متخصصان، خبر از پایان دوره کتاب و کتابخوانی دادند. اما چه در مورد بزرگسالان و چه در مورد کودکان، با وجود افزایش توجه به وسایل ارتباط جمعی مذکور، میزان مطالعه عمومی کاهش نیافته است.​

بارباراکینگ رمان‌نویس نامور آمریکایی می‏‌گوید: نباید مطالعه روزانه را ترک کنیم؛ زیرا بدین وسیله می‏‌توانیم از میان ازدحام شتاب‌آلود زندگی روزمره، لحظه‌ه‏ای آرامش به دست آوریم.​

تعدادی دیگر از بزرگان ادبیات جهان در این باره می‌گویند:​

شکسپیر: کتاب بزرگ‏ترین اختراع بشر است.
ریچارد استیل: مطالعه همان اثری را در وجود آدمی می‏گذارد که ورزش در بدن انسان ایجاد می‏کند.
مونتسکیو: مطالعه کتاب یعنی تبدیل ساعات سلامت‏بار به ساعات لذتبخش.
همو می‏گوید: کتاب عمر دوباره است که می‏توان با مقداری پول تجربه تمام عمر بزرگ‏ترین عقلای عالم را تصرف کرد​

چند نکته درمورد مکان مطالعه​

​

دکتر فیل ریس در کتاب «۵۰۰ نکته درباره مطالعه‏» و دکتر عین الله خادمی در کتاب «مطالعه روشمند» آورده‏‌اند:​

۱. برخی افراد ترجیح می‏دهند در سکوت مطالعه کنند و برخی در سروصدا. بعضی صندلی راحتی را می‏پسندند و بعضی دراز کشیدن یا نشستن رسمی را. اصلا وسواس به خرج ندهید و در هر حالتی که راحت‏تر هستید مطالعه خود را آغاز کنید.
۲. اگر مکان مطالعه شما کمی آشفته و به هم ریخته است مرتب کردن آن را به نیم ساعت پس از مطالعه موکول کنید؛ چرا که در این صورت در حین مرتب کردن اتاق به مطالبی که مطالعه کرده‏اید فکر خواهید کرد و زمان مفیدی را از دست نخواهید داد.
۳. گاهی اوقات از مکان‏های استثنایی و هیجان‏انگیز استفاده کنید تا مطلبی که مطالعه می‏کنید همراه آن خاطره در ذهن شما ماندگار شود؛ مثلا در یک شب بارانی با یک چتر و یک چراغ قوه زیر باران روید و مطلب را مطالعه کنید و یا در یک مکان تاریخی و قدیمی به تفکر و مطالعه در مورد مطلب مورد علاقه خود بپردازید.
۴. اگر امکان داشته باشد موضوع مورد مطالعه شما با مکانی که انتخاب می‏کنید هماهنگی و سنخیت داشته باشد، به افزایش بهره‏وری شما کمک بسیار می‏کند. این هماهنگی همچنین شامل وجود ابزار و لوازم مورد نیاز نیز می‏شود.
۵. قبل از انتخاب محل مطالعه خود، چند خصوصیت عمده و ایده‏آل برای مکان مطالعه در ذهن خود لیست کنید تا راحت‏تر بتوانید آن را بیابید.
۶. در مکان مطالعه شما راهی برای خیره شدن به دور دست وجود داشته باشد؛ چرا که توقف در مطالعه و چشم دوختن به بی‏نهایت در افزایش کارآیی مطالعه بسیار سودمند است. حداقل گاه گاهی به سقف اتاق خیره شوید!
۷. هیچ‏گاه مطالعه خود را به حضور در مکان خاصی مشروط نکنید؛ زیرا در این صورت بهانه‏ای می‏یابید که در سایر مکان‏ها از مطالعه بگریزید. به یاد داشته باشید که در حقیقت «مکان مطالعه جایی است که شما هستید».
۸. دقت کنید میزان نور، دمای محیط، فرم صندلی و سایر شرایط در مکان مطالعه شما به گونه‏ای نباشد که شما را خواب آلوده کند.
۹. تهویه خوب و هوای پراکسیژن در مکان مطالعه شرطی حیاتی است.​

​

برای مطالعه چه روش هایی وجود دارند؟​

​

۱. به قول آدریل جانسون، خوب کتاب خواندن را نمی‏‌توان از خواص مادرزادی دانست. برای قرائت، بدون شک پرورش خاصی لازم است.
۲. بهترین روش کتابخوانی در مجموع روشی است که خواننده در این کار بتواند زیبایی‏های چیزی را که می‏خواند دریابد و به هنگام لزوم معایب آن‏ها را بفهمد و این البته از راه پرورش و ممارست‏حاصل می‏گردد.
۳. در معانی کلماتی که برای نخستین بار به آن‏ها بر می‏خورید دقت کنید. بیهوده تصور نکنید که سیاق مطلب آن معانی را برای ما کشف می‏کند. همان زمان بهترین وقت‏برای رفتن به سراغ فرهنگ لغت است.
۴. امیل فاگه، نویسنده فرانسوی، عقیده دارد که باید در خواندن کتاب استقامت داشته باشیم. استقامت لجاجت نیست‏بلکه نوعی بردباری است که ذوق ما را می‏پرورد و درک ما را عمیق می‏کند.
۵. مون تنی، دانشمند شهیر فرانسوی، در باره انتخاب کتاب و روش کتابخوانی نظر‌هایی بسیار بدیع و زیبا دارد. یکی از این عقاید آن است که برای وصول به عمق معنای یک کتاب خوب باید آن را دوبار بخوانیم و با آن تماس دائمی داشته باشیم. یک اثر پرب‌ها ما را مدت‏ها سعادتمند می‏سازد. نمی‏توانیم با یک بار خواندن به این درجه از خوشبختی برسیم؛ هر چند در این یک‏بار دقت فوق العاده به کار بریم.
۶. همچنین وی معتقد است، اگر بخواهیم از کتابی که خوانده‏ایم نظر صائبی پیدا کنیم باید راجع به آن گفتگو کنیم. کتب خوب باب گفت‏وگو‌های پرثمر را به روی ما می‏گشایند. این همان چیزی است که ما آن را مباحثه می‏نامیم.
۷. در کتاب «۵۰۰ نکته درباره مطالعه‏» آمده است که یکی از روش‏های خوب مطالعه استفاده از یادداشت‏برداری است. فقط توجه کنید که به جای یادداشت، رونویسی نکنید! طرح‏های گوناگون بریزید. نکات مهم یادداشت را برجسته‏تر بنویسید. اگر مطلبی را درک نمی‏کنید، به صورت سؤال یادداشت‏بردارید.
۸. در کتاب «روش‏های تسریع در خواندن و درک‏» پیشنهاد شده است هنگام مطالعه ابتدا خلاصه مطلب را که اغلب در ابتدای مقاله یا کتاب آمده است، بخوانید. سپس عنوان‏ها و فهرست اجمالی کتاب را مطالعه کنید سپس چند سطر از ابتدای هر عنوان را مطالعه کنید؛ زیرا مهم‏ترین مطالب معمولا در همین خطوط اولیه هستند. در نهایت‏سایر توضیحات و تفاسیر کتاب را بر اطلاعات خود بیفزایید.
۹. از همان زمان مطالعه، برای به کار بستن آنچه می‏آموزید برنامه‏ریزی کنید. به قول تولد: «مطالعه و عمل نکردن مانند شخم زدن و بذر نپاشیدن است‏».
۱۰. بیکن جمله زیبایی در این باره دارد: «برخی کتب را باید چشید، بعضی دیگر را باید بلعید و قلیلی را هم باید جوید و هضم کرد!​

​

​