ایرما
رمانیکی پایبند
مقامدار آزمایشی
ناظر
- نام هنری
- مسیحا
- آزمایشی
- ناظر+رمانیکیخوان
- مدیر
- تالار دین و مذهب
- شناسه کاربر
- 5244
- تاریخ ثبتنام
- 2023-05-28
- آخرین بازدید
- موضوعات
- 124
- نوشتهها
- 246
- پسندها
- 475
- امتیازها
- 318
- محل سکونت
- سرزمین هیچکسان
آمنه از زنان قبیله قریش است: پدرش، وَهب، بزرگ تیره بنیزهره از تیرههای قریش بود. مادرش، بَرَّة بنت عبدالعزی (بَره دختر عبدالعزی) نیز قریشی بود.[۱] از زندگی آمنه پیش از ازدواج با عبدالله اطلاعات چندانی در دست نیست؛ هر چند که گفته شده او در مکه متولد شد.[۲] او ۵۴ یا ۵۳ سال قبل از هجرت با عبدالله بن عبدالمطلب ازدواج کرد.[۳] مراسم عروسی آن دو، سه شبانهروز ادامه یافت و در این مدت عبدالله به رسم قبیلهای در خانه عروس اقامت گزید.[۴]
عبدالله چند روز پس از ازدواج با آمنه، به سفر تجاری رفت و در راه بازگشت، در یثرب از دنیا رفت.[۵] او یک سال پس از ماجرای ذبح، با آمنه ازدواج کرده بود.[۶] عبدالمطلب نذر کرده بود اگر خداوند ده پسر به او بدهد، دهمی را قربانی میکند، اما سرانجام به جای قربانی کردن عبدالله، صد شتر را قربانی کرد.[۷] برخی گزارشهای تاریخی، درگذشت عبدالله را اندکی پس از ولادت رسول خدا(ص) دانستهاند.[۸]
آمنه پس از تولد محمد، او را به حلیمه سعدیه سپرد.[۹] بنابر نظر مشهور شیعه، آمنه در ۱۷ ربیعالاول عام الفیل، پیامبر(ص) را به دنیا آورد؛ ولی مشهور عالمان اهل سنت زمان وقوع این رویداد را ۱۲ ربیعالاول دانستهاند.[۱۰] به گزارش ابن هشام (درگذشته ۲۱۳یا ۲۱۸ق) در السیرة النبویه، چون محمد یتیم بود، کسی سرپرستیاش را نمیپذیرفت؛ حلیمه سعدیه نیز به همین دلیل ابتدا دایگی او را نپذیرفت، اما هنگامی که دید سرپرستی کودک دیگری نصیبش نمیشود، سرپرستی او را قبول کرد.[۱۱] حلیمه پس از دو سال محمد(ص) را نزد آمنه آورد، اما از آنجا که او را مایه برکت دیده بود، از آمنه خواست که مدتی دیگر محمد(ص) را پیش خود نگه دارد.[۱۲] از این رو، پنج سال و دو روز بعد از تولد محمد(ص)، در سال ششم پس از عام الفیل، او را به مادرش برگرداند.[۱۳]
آمنه، در سال هفتم پس از عام الفیل، فرزندش، محمد را برای زیارت قبر عبدالله و نیز دیدار با داییهای عبدالله که از بنینجار بودند، به مدینه برد و بنا بر قول مشهور، در راه بازگشت از مدینه در ابواء از دنیا رفت[۱۴] و در همان جا دفن شد[۱۵] و بنا به نقل دیگری در مکه درگذشت و در شعب دُب (قبرستان معلاة) دفن شد.[۱۶]یعقوبی، تاریخنگار قرن سوم قمری، درگذشت او را در ۳۰ سالگی دانسته است.[۱۷]
بنا به گفته محمد بن عمر واقدی (درگذشتهٔ ۲۰۷ یا ۲۰۹ق)، زمانی که قریش برای خونخواهی کشتگان بدر قصد مدینه کردند و به ابواء رسیدند و قبر آمنه را دیدند، گروهی از آنان تصمیم به نبش قبر گرفتند، ولی پس از مشورت ابوسفیان با صاحبنظران قریش، از این کار خودداری کردند.[۱۸] همچنین نقل شده است که پیامبر قبر مادرش را در ابواء زیارت میکرده است.[۱۹] از جمله پیامبر(ص) در واقعه حدیبیه بر سر قبر مادر حاضر شد و بر او گریه کرد.[۲۰]
با این حال قبری در قبرستان حجون مکه نیز به وی منسوب است.[۲۱] گفته شده قبر وی در ابواء و قبر منسوب به وی در مکه از زمان حکومت عثمانی دارای بقعه بوده و بعدها تخریب شده است.[۲۲]
محمدابراهیم آیتی (۱۳۴۳ش) تاریخنگار معاصر، معتقد است همه عالمان شیعه، درباره ایمان آمنه بنت وهب، ابوطالب، عبدالله بن عبدالمطلب و اجداد رسول خدا تا آدم(ع)، همنظرند.[۲۳] همچنین بر پایه روایتی که در الکافی آمده، آتش جهنم بر اجداد پیامبر، پدر و مادرش و کسی که او را سرپرستی کرده (ابوطالب) حرام است.[۲۴]
از نظر گروهی از عالمان اهل سنت، والدین و اجداد پیامبر (ص) مشرک بودهاند: جلالالدین سیوطی، مفسر اهل سنت در قرن نهم قمری، با استناد به دو روایت درباره شأن نزول آیات ۱۱۳ [یادداشت ۲] و ۱۱۴ سوره توبه، [یادداشت ۳] به مشرک بودن مادر پیامبر(ص) حکم کرده است.[۲۵]
علامه امینی، عالم شیعه، شأن نزول آیات مذکور را به نقل از امام علی(ع) در رابطه با صحابهای دانسته که برای پدر و مادر مشرک خود استغفار میکردند و از نظر او این آیه ربطی به استغفار برای ابوطالب یا آمنه ندارد.[۲۶] همچنین به گفته او، برخی از مفسران همچون طبری[۲۷] آمرزشخواهی در این آیات را به نمازگزاردن بر مرده، تفسیر کردهاند.[۲۸] علامه امینی احتمال ساختگی بودن این روایات و موثق نبودن راویان آنها را نیز مطرح کرده است.[۲۹]
شیخ عباس قمی، با استناد به آیه ۸۴ سوره توبه [یادداشت ۴] که پیامبر را از نمازگزاردن بر مردگان مشرکان و ایستادن بر سر قبر آنان نهی کرده، مشرک بودن والدین پیامبر را منتفی دانسته، چرا که پیامبر قبر پدر و مادر خود را زیارت میکرده است.[۳۰]
کتاب «امالنبی(ص)» به زبان عربی درباره زندگی حضرت آمنه است که نویسنده معاصر مصری، عایشه بنتالشاطی (متولد ۱۳۳۱ق/۱۹۱۳م) آن را نوشته است.[۳۱] کتاب امالنبی از کتابهای مجموعه «تراجم سیّدات بیت النبوة» است که بنتالشاطی درباره زنان خاندان پیامبر منتشر کرده است.[۳۲] سید محمدتقی سجادی کتاب امالنبی را با عنوان «آمنه مادر پیامبر(ص)» به فارسی ترجمه کرده که نخستین بار در سال ۱۳۵۹ش منتشر شده و در سال ۱۳۷۹ش نیز دوباره چاپ شده است.[۳۳] همچنین احمد صادقی اردستانی کتاب مذکور را با عنوان «آمنه مادر پیامبر(ص)» ترجمه کرده و انتشارات بوستان کتاب آن را در سال ۱۳۹۴ش منتشر نموده است.[۳۴]
پانویس:
۱_ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۵-۶.
۲_ بنت الشاطی، آمنه مادر پیامبر، ۱۳۷۹ش، ص۷۴.
۳_ ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۵۶.
۴_ نویری، نهایة الارب، دارالکتب و الوثایق القومیه، ج۱۶، ص۵۷.
۵_ زرقانی، شرح المواهب اللدنیة، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۰۷-۲۰۶.
۶_ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۹.
۷_ ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۵.
۸_ نگاه کنید به: آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۱.
۹_ ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۳.
۱۰_ نگاه کنید به: آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۳.
۱۱_ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۳.
۱۲_ ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۶۴-۱۶۳.
۱۳_ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۹.
۱۴_ نگاه کنید به: ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۰.
۱۵_ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ ق، ج۱، ص۱۳.
۱۶_ ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۲.
۱۷_ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۰.
۱۸_ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۰۶.
۱۹_ محدث قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۷۱.
۲۰_ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۹۴.
۲۱_ کردی، التاریخ التقویم، ج۱، ص۷۴، بهنقل از جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۲ش، ص۳۹۲.
۲۲_ کردی، التاریخ التقویم، ج۱، ص۷۴، بهنقل از جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۲ش، ص۳۹۲.
۲۳_ آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۲.
۲۴_ کلینی، الکافی، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۴۴۶.
۲۵_ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۲۸۳ و ۲۸۴.
۲۶_ امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۲۷.
۲۷_ نگاه کنید به: طبری، جامع البیان، بیروت، ج۱۱، ص۳۳.
۲۸_ امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۲۷.
۲۹_ امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۱۸-۱۹.
۳۰_ محدث قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۷۱.
۳۱_ سجادی، آمنه مادر پیامبر، ۱۳۷۹ش، مقدمه چاپ سوم.
۳۲_بنت الشاطی، تراجم سیدات بیت النبوة، ۱۴۰۷ق.
۳۳_ سجادی، آمنه مادر پیامبر، ۱۳۷۹ش، مقدمه چاپ سوم.
۳۴_ «همزمان با اکران فیلم محمد رسولالله(ص): کتاب « آمنه مادر پیامبر(ص)» توسط بوستان کتاب منتشر شد»، خبرگزاری ایکنا.ستان کتاب منتشر شد»، خبرگزاری ایکنا.
عبدالله چند روز پس از ازدواج با آمنه، به سفر تجاری رفت و در راه بازگشت، در یثرب از دنیا رفت.[۵] او یک سال پس از ماجرای ذبح، با آمنه ازدواج کرده بود.[۶] عبدالمطلب نذر کرده بود اگر خداوند ده پسر به او بدهد، دهمی را قربانی میکند، اما سرانجام به جای قربانی کردن عبدالله، صد شتر را قربانی کرد.[۷] برخی گزارشهای تاریخی، درگذشت عبدالله را اندکی پس از ولادت رسول خدا(ص) دانستهاند.[۸]
آمنه پس از تولد محمد، او را به حلیمه سعدیه سپرد.[۹] بنابر نظر مشهور شیعه، آمنه در ۱۷ ربیعالاول عام الفیل، پیامبر(ص) را به دنیا آورد؛ ولی مشهور عالمان اهل سنت زمان وقوع این رویداد را ۱۲ ربیعالاول دانستهاند.[۱۰] به گزارش ابن هشام (درگذشته ۲۱۳یا ۲۱۸ق) در السیرة النبویه، چون محمد یتیم بود، کسی سرپرستیاش را نمیپذیرفت؛ حلیمه سعدیه نیز به همین دلیل ابتدا دایگی او را نپذیرفت، اما هنگامی که دید سرپرستی کودک دیگری نصیبش نمیشود، سرپرستی او را قبول کرد.[۱۱] حلیمه پس از دو سال محمد(ص) را نزد آمنه آورد، اما از آنجا که او را مایه برکت دیده بود، از آمنه خواست که مدتی دیگر محمد(ص) را پیش خود نگه دارد.[۱۲] از این رو، پنج سال و دو روز بعد از تولد محمد(ص)، در سال ششم پس از عام الفیل، او را به مادرش برگرداند.[۱۳]
آمنه، در سال هفتم پس از عام الفیل، فرزندش، محمد را برای زیارت قبر عبدالله و نیز دیدار با داییهای عبدالله که از بنینجار بودند، به مدینه برد و بنا بر قول مشهور، در راه بازگشت از مدینه در ابواء از دنیا رفت[۱۴] و در همان جا دفن شد[۱۵] و بنا به نقل دیگری در مکه درگذشت و در شعب دُب (قبرستان معلاة) دفن شد.[۱۶]یعقوبی، تاریخنگار قرن سوم قمری، درگذشت او را در ۳۰ سالگی دانسته است.[۱۷]
بنا به گفته محمد بن عمر واقدی (درگذشتهٔ ۲۰۷ یا ۲۰۹ق)، زمانی که قریش برای خونخواهی کشتگان بدر قصد مدینه کردند و به ابواء رسیدند و قبر آمنه را دیدند، گروهی از آنان تصمیم به نبش قبر گرفتند، ولی پس از مشورت ابوسفیان با صاحبنظران قریش، از این کار خودداری کردند.[۱۸] همچنین نقل شده است که پیامبر قبر مادرش را در ابواء زیارت میکرده است.[۱۹] از جمله پیامبر(ص) در واقعه حدیبیه بر سر قبر مادر حاضر شد و بر او گریه کرد.[۲۰]
با این حال قبری در قبرستان حجون مکه نیز به وی منسوب است.[۲۱] گفته شده قبر وی در ابواء و قبر منسوب به وی در مکه از زمان حکومت عثمانی دارای بقعه بوده و بعدها تخریب شده است.[۲۲]
محمدابراهیم آیتی (۱۳۴۳ش) تاریخنگار معاصر، معتقد است همه عالمان شیعه، درباره ایمان آمنه بنت وهب، ابوطالب، عبدالله بن عبدالمطلب و اجداد رسول خدا تا آدم(ع)، همنظرند.[۲۳] همچنین بر پایه روایتی که در الکافی آمده، آتش جهنم بر اجداد پیامبر، پدر و مادرش و کسی که او را سرپرستی کرده (ابوطالب) حرام است.[۲۴]
از نظر گروهی از عالمان اهل سنت، والدین و اجداد پیامبر (ص) مشرک بودهاند: جلالالدین سیوطی، مفسر اهل سنت در قرن نهم قمری، با استناد به دو روایت درباره شأن نزول آیات ۱۱۳ [یادداشت ۲] و ۱۱۴ سوره توبه، [یادداشت ۳] به مشرک بودن مادر پیامبر(ص) حکم کرده است.[۲۵]
علامه امینی، عالم شیعه، شأن نزول آیات مذکور را به نقل از امام علی(ع) در رابطه با صحابهای دانسته که برای پدر و مادر مشرک خود استغفار میکردند و از نظر او این آیه ربطی به استغفار برای ابوطالب یا آمنه ندارد.[۲۶] همچنین به گفته او، برخی از مفسران همچون طبری[۲۷] آمرزشخواهی در این آیات را به نمازگزاردن بر مرده، تفسیر کردهاند.[۲۸] علامه امینی احتمال ساختگی بودن این روایات و موثق نبودن راویان آنها را نیز مطرح کرده است.[۲۹]
شیخ عباس قمی، با استناد به آیه ۸۴ سوره توبه [یادداشت ۴] که پیامبر را از نمازگزاردن بر مردگان مشرکان و ایستادن بر سر قبر آنان نهی کرده، مشرک بودن والدین پیامبر را منتفی دانسته، چرا که پیامبر قبر پدر و مادر خود را زیارت میکرده است.[۳۰]
کتاب «امالنبی(ص)» به زبان عربی درباره زندگی حضرت آمنه است که نویسنده معاصر مصری، عایشه بنتالشاطی (متولد ۱۳۳۱ق/۱۹۱۳م) آن را نوشته است.[۳۱] کتاب امالنبی از کتابهای مجموعه «تراجم سیّدات بیت النبوة» است که بنتالشاطی درباره زنان خاندان پیامبر منتشر کرده است.[۳۲] سید محمدتقی سجادی کتاب امالنبی را با عنوان «آمنه مادر پیامبر(ص)» به فارسی ترجمه کرده که نخستین بار در سال ۱۳۵۹ش منتشر شده و در سال ۱۳۷۹ش نیز دوباره چاپ شده است.[۳۳] همچنین احمد صادقی اردستانی کتاب مذکور را با عنوان «آمنه مادر پیامبر(ص)» ترجمه کرده و انتشارات بوستان کتاب آن را در سال ۱۳۹۴ش منتشر نموده است.[۳۴]
پانویس:
۱_ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۵-۶.
۲_ بنت الشاطی، آمنه مادر پیامبر، ۱۳۷۹ش، ص۷۴.
۳_ ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۵۶.
۴_ نویری، نهایة الارب، دارالکتب و الوثایق القومیه، ج۱۶، ص۵۷.
۵_ زرقانی، شرح المواهب اللدنیة، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۰۷-۲۰۶.
۶_ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۹.
۷_ ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۵.
۸_ نگاه کنید به: آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۱.
۹_ ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۳.
۱۰_ نگاه کنید به: آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۳.
۱۱_ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۳.
۱۲_ ابن هشام، السیرة النبویة، ۱۳۷۵ق، ج۱، ص۱۶۴-۱۶۳.
۱۳_ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۹.
۱۴_ نگاه کنید به: ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۰.
۱۵_ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ ق، ج۱، ص۱۳.
۱۶_ ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۲.
۱۷_ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۰.
۱۸_ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۰۶.
۱۹_ محدث قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۷۱.
۲۰_ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۹۴.
۲۱_ کردی، التاریخ التقویم، ج۱، ص۷۴، بهنقل از جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۲ش، ص۳۹۲.
۲۲_ کردی، التاریخ التقویم، ج۱، ص۷۴، بهنقل از جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۲ش، ص۳۹۲.
۲۳_ آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ۱۳۷۸ش، ص۴۲.
۲۴_ کلینی، الکافی، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۴۴۶.
۲۵_ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۲۸۳ و ۲۸۴.
۲۶_ امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۲۷.
۲۷_ نگاه کنید به: طبری، جامع البیان، بیروت، ج۱۱، ص۳۳.
۲۸_ امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۲۷.
۲۹_ امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۱۸-۱۹.
۳۰_ محدث قمی، سفینة البحار، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۷۱.
۳۱_ سجادی، آمنه مادر پیامبر، ۱۳۷۹ش، مقدمه چاپ سوم.
۳۲_بنت الشاطی، تراجم سیدات بیت النبوة، ۱۴۰۷ق.
۳۳_ سجادی، آمنه مادر پیامبر، ۱۳۷۹ش، مقدمه چاپ سوم.
۳۴_ «همزمان با اکران فیلم محمد رسولالله(ص): کتاب « آمنه مادر پیامبر(ص)» توسط بوستان کتاب منتشر شد»، خبرگزاری ایکنا.ستان کتاب منتشر شد»، خبرگزاری ایکنا.
نام موضوع : آمنه بنت وهب
دسته : زندگی نامه امامان و پیامبران