آموزش آداب و رسوم انتقاد | انجمن رمانیک

[~Romaysa_paX~]

9- زاویه دید:
زاویه دید یک‌جور معیار برای مشخص کردن توانایی نویسنده در نوستن کتاب است.
هر داستان به شیوه‌ای مطرح می‌شود؛ و گاه از چند شیوه برای روایت داستان استفاده می‌شود. معمول ترین شیوه‌ی روایت یک داستان به وسیله‌ی اول شخص ( من) یا سوم شخص ( او ) است. در روایت اول شخص، نویسنده گاه یکی از کارکتر های رمان یا حتی قهرمان رمان را انتخاب و جریان رمان را از زبان او بیان می‌کند. اما در سوم شخص، نویسنده بیرون داستان قرار دارد و گزارش می‌دهد به این نوع روایت معمولا « دانای کل» نیز گفته میشود.

 

[~Romaysa_paX~]

10- نقد صوری:
نقد صوری نقدی است که در آن منتقد کیفیت و کمیت کتاب را می‌سنجد. مثلا منتقد باید در نقد صوری، میزان رعایت علایم نگارشی، رعایت فعل و فاعل و حتی جلد کتاب را نقد می‌کند. در صورت عدم وجود رعایت علایم نگارشی و عدم رعایت فعل و فاعل منتقد باید آن را در نقد بیان کند.
همچنین در نقد صوری، منتقد با رعایت ادب و احترام، نظر کلی خود را راجع به کتاب بیان می‌کند.

 

[~Romaysa_paX~]

11-ایده پردازی:
ایده‎‌ی ﯾﮏ داﺳﺘﺎن، ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻗﺼﺪ دارد ﺗﺎ ﻣﺨﺎطﺐ را از آن آﮔﺎه ﮐﻨﺪ. اﯾﻦ ﻣﺤﺘﻮی ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﯾﮏ اﺣﺴﺎس ﺑﺪﯾﻊ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﻣﻔﮫﻮﻣﯽ ﻓﻠﺴﻔﯽ. ھﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﯽ ﺗﻮان ﯾﮏ ﭘﯿﻐﺎم اﺧﻼﻗﯽ ﺳﺎده ﺑﺎﺷﺪ، ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﻨﮫﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺮدن ﻣﺨﺎطﺐ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ھﺮ ﺣﺎل، ﻣﺤﺘﻮی داﺳﺘﺎن ھﻤﺎن ﭼﯿﺰی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه را وا ﻣﯽ دارد ﺗﺎ داﺳﺘﺎن را ﺧﻠﻖ ﮐﻨﺪ.
ایده‌ی داستان نباید کلیشه‌ای باشد. ایده‌ی کتاب هسته‌ی آن است و پرهیز از کلیشه و کشش کافی داستان برای ترغیب خواننده به خواندن آن کافی است.
اﻳﺪه ی اﻏﻠﺐ داﺳﺘﺎن هاي ﻋﻠﻤﻲ ﺗﺨﯿﻠﻲ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ و در ﻓﺎﻧﺘﺰي هم ﻛﻤﻲ اوﺿﺎع بهتر اﺳﺖ. ﺣﺎل اﻳﻦ اﺳﺘﻌﺪاد ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از اﻳﻦ اﻳﺪه ﭼﯿﺰ ﺟﺪﻳﺪي ﺑﯿﺮون ﺑﻜﺸﺪ و ﻧﮕﺎه ﺗﺎزه اي ﺑﻪ آن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻳﺪه ی اوﻟﯿﻪ ی داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺧﻮدي ﺧﻮد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﻧﯿﺴﺖ، ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﭘﺮداﺧﺖ داﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﯿﺶ از ان اهمیت ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ. ان ﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ اﻳﺪه ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ ﻧﻮع ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ان اﺳﺖ. ﻣﺜﻼ در داﺳﺘﺎن «ﻛﻔﺶ» اﻳﺪه همان اﻳﺪه ی ﺗﺎﺛﯿﺮ هوش ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺑﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺸﺮ اﺳﺖ، وﻟﻲ ﻧﻮع اﻳﺪه ﭘﺮدازي و ﻧﮕﺎه ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺷﺎﻛﻠﻪ اﺻﻠﻲ داﺳﺘﺎن و .جهت ﮔﯿﺮي آن را ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲ ﺳﺎزد و ﻣﺎ را ﺑﺎ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﺟﺪﻳﺪ روﺑﻪ رو ﻣﻲ ﻛﻨﺪ

 

[~Romaysa_paX~]

12-شخصیت پردازی:
ﺷﺨﺼﯿﺖ هایی ﯾﮏ داﺳﺘﺎن، ﺧﻠﻖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺎﺟﺮای داﺳﺘﺎن هستند. اﻟﺰاﻣﯽ ﻧﺪارد ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺨﺼﯿﺖ ها ﺟﺎﻧﺪار ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﮔﺎهی ﯾﮏ ﺷﯽ، مهم ﺗﺮﯾﻦ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﯾﮏ داﺳﺘﺎن ﻣﯽ ﺷﻮد. در داﺳﺘﺎن ارﺑﺎب ﺣﻠﻘﻪ ها، ﺧﻮد ﺣﻠﻘﻪ، دارای ﺷﺨﺼﯿﺖ اﺳﺖ. همﭼﻨﯿﻦ در اﻏﻠﺐ داﺳﺘﺎن ها ﺷﺨﺼﯿﺖ های ﻣﺤﻮری و ﺷﺨﺼﯿﺖ های ﺟﺎﻧﺒﯽ وﺟﻮد دارد. در ﺑﻌﻀﯽ داﺳﺘﺎن ها، ﺷﺨﺼﯿﺖ ها در ﻗﺎﻟﺐ قهرﻣﺎن و ﺿﺪقهرﻣﺎن ﭘﺪﯾﺪار ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و داﺳﺘﺎن ﺣﻮل ﻧﺰاع اﯾﻦ دو ﮔﻮﻧﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.
موضوع مهم این است که نویسنده شخصیت های رمان خود را چگونه جلوه می‌دهد، گاهی پیش می‌اید خواننده‌ی یک رمان روی یکی از کارکتر های آن کراش می‌زند که این نشان می‌دهد شخصیت پردازی آن کارکتر بسیار عالی شکل گرفته است.
پس در شخصیت پردازی باید برای شخصیت های رمان، شناسنامه‌ی ظاهری و اخلاقی بیان شود. که در اجرای این امر، توصیفات، نقش مهمی دارند.

 

[~Romaysa_paX~]

13-باورپذیری:
یکی از اصول نویسندگی، نوشتن نویسه‌ای است که در باور های خواننده بگنجد. برای بهتر پیش رفتن این امر، میبایست، اطلاعاتی که نویسنده وارد رمان می‌کند حقیقت داشته باشد و در بیان توصیفات و حالات بیش از اندازه اغراق نکند.

 

[~Romaysa_paX~]

14-دیالوگ و مونولوگ:

فرق بین دیالوگ و مونولوگ:
دیالوگ: به صحبت هایی که بین کارکتر های رمان صورت می‌گیرد و اغلب با انتقال اطلاعاتی همراه است، دیالوگ گفته می‌شود.
مونولوگ: به روایاتی که از زبان کارکتر ها و یا دانای کل بیان می‌شود، و جریان داستان را پیش می‌برد مونولوگ گفته میشود.

دیالوگ و مونولوگ ها، استعداد و سطح قلم نویسنده را مشخص کرده و اصلی‌ترین بخش برای خاص کردن کتاب است.
پیش می‎‌آید که با خواندن کتاب یا دیدن فیلمی از دیالوگ کارکتر و شخصیت های آن خوشمان می‌آید و این خوش آمدن ها پوئنی مثبت برای اثر است و اغلب در نقد مورد توجه است. باید در نقد کتاب ها به دیالوگ ها توجه کنیم و در صورت لزوم، به نویسنده در نوشتن دیالوگ های زیبا و مناسب کمک کنیم.
مونولوگ که پیش ران جریان کتاب است نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. یعنی باید باورپذیری، شخصیت پردازی، توصیفات و احساسات را در مونولوگ ها بگنجانیم. مونولوگ ها نباید با زیاده گویی همراه باشند و خواننده را دل زده کنند.
قشنگترین مونولوگ ها، مونولوگ هایی هستند که با تشبیه و آرایه های ادبی همراه هستند.

 

[~Romaysa_paX~]

15-فضاسازی:
ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺮاﻳﻂ و ﻛﻠﯿﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن در آن رخ ﻣﻲ دهد. ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ی ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻠﻤﻮس هري ﭘﺎﺗﺮ اﺳﺖ، داﺳﺘﺎن ﻛﺎﻣﻼ در ﻓﻀﺎي ﺟﺎدوﮔﺮي رخ ﻣﻲ دهد. دﻳﮕﺮي ارﺑﺎب ﺣﻠﻘﻪ ها اﺳﺖ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﻛﺎﻣﻼ در ﻣﺤﯿﻄﻲ اﺳﺎطﯿﺮي دﻧﺒﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻳﺎ ﺑﻨﯿﺎدهاي آﺳﯿﻤﻮف ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ در ﻓﻀﺎ اﺳﺖ ﻳﺎ رﻳﺸﺘﺮ ده ﻛﻼرك ﺑﻪ زﻟﺰﻟﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲ ﺷﻮد. مهمترین ﻧﻜﺘﻪ در اﻳﻦ ﻣﯿﺎن ﻓﻘﻂ و ﻓﻘﻂ ﺳﻠﯿﻘﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻓﻀﺎ ﺧﻮﺷﺶ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻳﺎ ﺧﯿﺮ!
ﻓﻀﺎی داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در داﺳﺘﺎن ھﺎی ژاﻧﺮ ﻋﻠﻤﯽ ﺗﺨﯿﻠﯽ و ﻓﺎﻧﺘﺰی ﺑﺴﯿﺎر اهمیت دارد. ﻓﻀﺎی داﺳﺘﺎن ﺷﺎﻣﻞ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی داﺳﺘﺎن و زﻣﺎن وﻗﻮع داﺳﺘﺎن اﺳﺖ. ﻓﻀﺎی داﺳﺘﺎن هم ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد از زﻣﺎن و ﻣﮑﺎن هاﯾﯽ ﮐﻪ در آنها ﺣﻮادث اﺻﻠﯽ داﺳﺘﺎن اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ. ﻓﻀﺎی داﺳﺘﺎن "ﭘﯿﺮﻣﺮد و درﯾﺎ" ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ هرﭼﻪ ﺗﻤﺎم ﺗﺮ «ﯾﮏ ﻗﺎﯾﻖ ﻣاهی ﮔﯿﺮی و درﯾﺎی ﺑﯿﮑﺮان» اﺳﺖ و ﮐﻞ داﺳﺘﺎن در ﯾﮏ ﯾﺎ دو روز اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ. در ﻋﻮض ﻓﻀﺎی داﺳﺘﺎن "ارﺑﺎب ﺣﻠﻘﻪ ها" »دﻧﯿﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﺧﺎرج از دﻧﯿﺎی ﻣﻌﻤﻮل، ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺟﺎدوﯾﯽ. ﻣﻮﺟﻮدات و اﻣﺎﮐﻦ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و ﺑﺪﯾﻊ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺎده، ﯾﮏ ﻓﻀﺎی ﻓﺎﻧﺘﺰی!« ﺣﻮادث داﺳﺘﺎن هم در ﻣﺪت زﻣﺎن زﯾﺎدی .رخ ﻣﯽ دهند؛ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺳﺎل. ﺑﯿﺸﺘﺮ داﺳﺘﺎن در دﺷﺖ ها، ﺟﻨﮕﻞ ها و ﮐوهستان ﻣﯽ ﮔﺬراند.

 

[~Romaysa_paX~]

16-هدف سازی:
هدف سازی یکی از امور مهم در نوشتن یک کتاب است. گاهی بعضی از نویسنده صرفا جهت گذراندن جریان رمان پارت های رمان را بی هدف و بدون برنامه برای کارکتر ها، می‌نویسند. این امر یک پوئن منفی و مخرب جذابیت رمان است. گفته نشده که هر پارت از یک کتاب باید هدفمند و دارای ماجرای جدید باشد اما باید پارت های فرعی، زمینه ساز اهداف پارت های اصلی باشند.
منتقد باید در اصلاح پارت های بی هدف که در آن، کارکتر ها فقط روز را شب میکنند و شب را روز میکنند کمک کند.

 

[~Romaysa_paX~]

17- نکات اخلاقی:
در دیالوگ ها و مونولوگ های یک کتاب، نباید محتوای غیراخلاقی و مخرب فرهنگی وجود داشته باشد، که در صورت وجود، وطیفه‌ی منتقد اصلاح آن‌ها و بیان تذکر در نقد نامه است.

 

[~Romaysa_paX~]

18- سیر رمان:
دیگر رکن مهم در نویسندگی و اصول آن، سیر داستان است. که طی آن، فراز و فرود هایی در داستان گنجانده می‌شود.
شیوه‎‌ی بیان اتفاقات رمان، باید در حالت نرمال پیش برود. یعنی سیر رمان نه باید کند باشد و نه باید تند باشد.
یک سیر نرمال، سیری است که در آن نویسنده نه خیلی زیاد اتفاقات را کش داده و نه خیلی سریع از روی آن گذشته است.
در صورت وجود سیر تند یا کند، منتقد موظف است که در اصلاح آن به نویسنده کمک کند.