ایرما
رمانیکی پایبند
مقامدار آزمایشی
ناظر
- نام هنری
- مسیحا
- آزمایشی
- ناظر+رمانیکیخوان
- مدیر
- تالار دین و مذهب
- شناسه کاربر
- 5244
- تاریخ ثبتنام
- 2023-05-28
- آخرین بازدید
- موضوعات
- 124
- نوشتهها
- 246
- پسندها
- 475
- امتیازها
- 318
- محل سکونت
- سرزمین هیچکسان
تولِی و تبرِی به دوستی با خدا و دوستان وی و دشمنی با دشمنان خدا اطلاق می شود؛ در نوشتار حاضر معادل کلمههای تولی و تبری در قرآن کریم را بررسی و اهمیت آن دو و تقدم تبری بر تولی و اسوههای تولی و تبری و روایات آن را از نظر شما میگذرانیم.
۱ - تعریف تولی و تبری:
تولِی و تبرِی به دوستی با خدا و دوستان وی و دشمنی با دشمنان خدا اطلاق می شود.
۱.۱ - در لغت:
تولی از ماده «و-ل-ی» به معنای به کار کسی پرداختن [۱]، کاری را عهده دار شدن [۲][۳]، قبول ولایت [۴][۵]، کسی را دوست و سرپرست گرفتن [۶] و پیروی کردن است [۷][۸] و اگر با «عن» متعدی شود به معنای اعراض و رویگردانی میآید. [۹] در زبان فارسی هم «تولا» به معنای محبت و دوستی آمده است. [۱۰]
تبری از ماده «ب-ر-أ» [۱۱] به معنای دوری از عیب و نقص [۱۲]، بهبودی از مرض [۱۳][۱۴] و دوری جستن از چیزی آمده است. [۱۵] [۱۶] [۱۷]
۱.۲ - در اصطلاح:
در اصطلاح، این هیئت ترکیبی (تولی و تبری) در مفاهیم دوستی خدا، دوستی با دوستان خدا، پیامبران ، امامان معصوم و مؤمنان و دشمنی با دشمنان خدا و دشمنان انبیا و اولیای الهی و نیز اعتقاد به ولایت اهل بیت محمد (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) و دوستی با آنان و دشمنی با دشمنان آنان [۱۸][۱۹][۲۰] و حب و بغض در راه خدا [۲۱] استعمال شده است.
۱.۳ - تکامل جذب و دفع:
برخی، تولی و تبری را مرحله تکامل یافته جذب و دفع در جمادات و نباتات دانسته و گفته اند: جذب و دفع در حیوانات به صورت %%%% و غضب و در انسان به صورت میل و اراده و حب و بغض نمود مییابد و اگر تحت تدبیر عقل و وحی قرار گیرد جاذبه « تولی » و دافعه « تبری » خواهد بود که از ارکان فروع دین محسوب میشوند. [۲۲][۲۳]
۲ - معادل تولی و تبری در قرآن و آیات آن:
تولی و تبری با این هیئت ترکیبی در قرآن نیامده؛ ولی ماده «ولی» و مشتقات آن در مفهوم دوستی و سرپرستی و یاری و واژه تبری و برائت به معنای بیزاری و دوری جستن، در آیاتی به کار رفته است. برخی مفسران آیات دیگری را نیز به تولی و تبری تفسیر کرده اند؛ نمونه اینکه در آیه ۱۵۷ اعراف، «عَزَّروهُ» را به تبری از دشمنان پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) و «نَصَروهُ» را به تولی پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) معنا کرده [۲۴] و در ذیل آیه ۳۳ طه، اساس رسالت و عبادت را تسبیح و تحمید دانستهاند که گاهی به صورت نماز و زکات و گاه به صورت تولی و تبری بروز میکند. [۲۵]
۳ - اهمیت تولی و تبری:
حقیقت ایمان به خدا سر سپردن به دوستی اوست و دوستی با خدا و رسول و آنچه به آن امر کرده و دشمنی با آنچه که از آن نهی کرده است. [۲۶]
۳.۱ - حب و بغض فی اللّه دائر مدار دین:
مدار دین بر حب و بغض فی اللّه است، [۲۷] از این رو ایمان راستین، محکوم معادله تولی و تبری است که مؤمن بر اساس آن هم باید از انوار ارباب کمال و اهل حق استضائه کرده و همنشینی و دوستی با آنها را برگزیند و هم باید از رفاقت و دوستی هواپرستان و اهل بدعت بپرهیزد تا به صراط مستقیم الهی که همان ایمان خالص است دست یابد [۲۸][۲۹][۳۰]:«اِهدِنَا الصِّراطَ المُستَقیم صِراطَ الَّذینَ اَنعَمتَ عَلَیهِم غَیرِ المَغضوبِ عَلَیهِم و لاَ الضّالّین». [۳۱]
در خبر است که خداوند به برخی از انبیا وحی میکند: به مردم بگوید کارهایی که در دنیا انجام دادهاید، از عبادت و زهد و تقوا، به نحوی سود آنها به خودتان بازمی گردد؛ بنگرید برای من چه کردهاید؟ آیا هرگز دوستی از دوستان مرا دوست داشتهاید؟ یا با دشمنان من دشمنی کردهاید؟ اگر عبادت آسمانیان و زمینیان همراه شما باشد و در آن دوستی با دوستان من و دشمنی با دشمنان من نباشد آن عبادت به کار شما نیاید. [۳۲][۳۳]
۳.۲ - نهی از دوستی با کفار:
قرآن کریم مؤمنان را از دوستی با کافران، یهود، نصارا، مسخره کنندگان دین و دشمنان دین، نهی میکند:«لا یَتَّخِذِ المُؤمِنونَ الکفِرینَ اَولِیاء». [۳۴][۳۵][۳۶][۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱] مؤمنان نه تنها نباید با طاغوت و کافران پیوند دوستی برقرار کنند، بلکه باید در برابر آنها موضع منفی داشته باشند و دشمنی خود را با کافران ابراز کنند: [۴۲]«فَمَن یَکفُر بِالطّغوتِ ویُؤمِن بِاللّهِ فَقَدِ استَمسَکَ بِالعُروةِ الوُثقی...» [۴۳] و این فرمانی است که مؤمنان باید از آن پیروی کنند: [۴۴][۴۵]«اَلَم تَرَ اِلَی الَّذینَ یَزعُمونَ اَنَّهُم ءامَنوا بِما اُنزِلَ اِلَیکَ وما اُنزِلَ مِن قَبلِکَ یُریدونَ اَن یَتَحاکَموا اِلَی الطّغوتِ و قَد اُمِروا اَن یَکفُروا بِه»، [۴۶] زیرا ایمان به خدا با دوستی با دشمنان خدا سازگاری ندارد: «ولَو کانوا یُؤمِنونَ بِاللّهِ والنَّبِیِّ وما اُنزِلَ اِلَیهِ ما اتَّخَذوهُم اَولِیاءَ ولکِنَّ کَثِیرًا مِنهُم فسِقون». [۴۷]
۳.۳ - محکمترین دستگیره ایمان:
نقل است که پیامبر گرامی (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) در جمع اصحاب فرمود: کدام دستگیره ایمان از همه محکمتر است؟ اصحاب هر یک چیزی گفتند: نماز، روزه، حج، جهاد و.... پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرمود: همه اینها مهماند؛ لیکن محکمترین دستگیره ایمان، دوستی و دشمنی در راه خداست و اینکه دوستان خدا را دوست داشته باشی و از دشمنان او بیزار باشی. [۴۸][۴۹][۵۰]
۳.۴ - تولی و تبری نتیجه ایمان:
شیخ طوسی ذیل آیه ۷۳ انفال، تولی و تبری را نتیجه ایمان دانسته و فرموده است: اگر ایمان سبب دوستی بین مؤمنان و بیزاری از کجیها و گمراهیها نشود، خود مایه گمراهی است. [۵۱]
در رساله حقوق امام سجاد (علیهالسلام) است که از حقوق معلم بر تو این است که با دشمن وی همنشینی و با دوستان وی دشمنی نکنی. [۵۲]
۳.۵ - تولی و تبری خود ایمان:
فضیل بن یسار یکی از یاران امام صادق (علیهالسلام) نقل می کند:«سالت أبا عبداللّه ، علیه السلام، من الحبّ والبغض أمن الإیمان هو؟ فقال: و هل الإیمان إلاّ الحبّ والبغض؛ [۵۳]از امام صادق(ع) پرسیدم: آیا دوستی و دشمنی از ایمان است؟ فرمود: آیا ایمان جز دوستی و دشمنی است؟»
در روایت دیگری، امام صادق(ع) می فرماید:«من أحبّ للّه و أبغض للّه و أعطی للّه فهو ممّن کمل إیمانه؛ [۵۴]آن کس که برای خدا دوستی بورزد، برای خدا دشمنی کند و برای خدا ببخشد، از کسانی است که ایمان او کامل شده است.»
و باز می فرماید:«کلّ من لم یحبّ علی الدین ولم یبغض علی الدین فلا دین له؛ [۵۵]کسی که دوستی و دشمنی اش براساس دین نباشد، دین ندارد.»
۴ - تقدم تولی و تبری بر دیگر پیوندها:
تولی و تبری بر همه پیوندها حتی پیوندهای عاطفی و خویشاوندی مقدم است، بنابراین، کسانی که به خدا و روز واپسین ایمان آورند با کسانی که با خدا و پیامبرش دشمنی و مخالفت کنند دوستی نمیکنند، اگرچه پدران یا پسران یا برادران یا خویشاوندانشان باشند؛ ایناناند که خداوند ایمان را در دل هایشان نوشته است: «لا تَجِدُ قَومًا یُؤمِنونَ بِاللّهِ والیَومِ الأخِرِ یوادّونَ مَن حادَّ اللّهَ و رَسولَهُ و لَو کانوا ءاباءَهُم اَو اَبناءَهُم اَو اِخونَهُم اَو عَشیرَتَهُم اُولئِکَ کَتَبَ فی قُلوبِهِمُ الایمن...»، [۵۶]
۴.۱ - بیزاری حضرت ابراهیم از آزر:
چنان که ابراهیم (علیهالسلام) وقتی فهمید آزر دشمن خداست از وی بیزاری جست: «فَلَمّا تَبَیَّنَ لَهُ اَنَّهُ عَدُوٌّ لِلّهِ تَبَرَّاَ مِنه» [۵۷] و مدار تولی و تبری، ایمان و کفر است؛ کسانی که پدران و برادران کافر خود را دوست و سرپرست بگیرند، ستمکارند: «یاَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا لا تَتَّخِذُوا ءاباءَکُم واِخونَکُم اَولِیاءَ اِنِ استَحَبُّوا الکُفرَ عَلَی الاِیمنِ و مَن یَتَوَلَّهُم مِنکُم فَاُولئِکَ هُمُ الظّلِمون». [۵۸] بر اساس آیه ۴ سوره ممتحنه: تا این افراد بر شرک و کفر باقیاند تبری از آنان و دشمنی با آنها ادامه دارد: «بَدا بَینَنا وبَینَکُمُ العَدوةُ و البَغضاءُ اَبَدًا حَتّی تُؤمِنوا بِاللّهِ وحدَه...».
۴.۲ - طعم ایمان:
از ابن عباس نقل شده: هیچ بندهای طعم ایمان را نمیچشد، مگر اینکه دوستی و دشمنیاش برای خدا باشد، و کسی که در راه خدا و برای خدا دوستی و دشمنی کند به ولایت الهی دست مییابد، [۵۹][۶۰][۶۱] چون دوستی و دشمنی برای خدا انسان را به محبت او نزدیک میکند و محبت کلید ولایت الهی است. [۶۲] البته این محبت بدون متابعت حاصل نمیشود، از همین رو خداوند متعالی نشانه دوستی خدا را در پیروی از پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) قرار داد: «قُل اِن کُنتُم تُحِبّونَ اللّهَ فَاتَّبِعونی» [۶۳][۶۴] و چون متابعت هم فرع بر مودت و دوستی است، مردم را به مودت اهل بیت (علیهمالسلام) فرا خواند: «قُل لا اَسٔلُکُم عَلَیهِ اَجـ×رًا اِلاَّ المَوَدَّةَ فِی القُربی» [۶۵] و همان گونه که امیرمؤمنان علی (علیهالسلام) فرمود: دوستی اهل بیت با دوستی دشمنان آنان جمع نمیشود، زیرا خداوند برای انسان دو قلب قرار نداده است. [۶۶]
شایان ذکر اینکه مراد از مودت قربی در آیه یاد شده همان حب فی اللّه است و اینکه اهل بیت (علیهمالسلام) به آن اختصاص یافته و در حدیث ثقلین، حدیث سفینه و مانند آن، مردم به تبعیت از آنها فرا خوانده شده اند، همه برای تکمیل دعوت دینی است؛ [۶۷]یعنی غایت تولی و تبری، رساندن مردم به کمال و حب الهی است.
مصداق قربی در زمان پیامبر: (صلیاللهعلیهوآلهوسلم)، حضرت علی (علیهالسلام)، حضرت فاطمه (علیهاالسلام)، امام حسن (علیهالسلام) و امام حسین (علیهالسلام) و بعد از آنها فرزندان آناناند. [۶۸][۶۹]
برخی با استناد به آیه «اَطیعوا اللّهَ والرَّسول» [۷۰] گفتهاند: همه کسانی که ادعای محبت الهی میکنند ولی در عمل بر طریقه محمدیه (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) نیستند در ادعایشان کاذباند.
سایت ویکی پدیا
۱ - تعریف تولی و تبری:
تولِی و تبرِی به دوستی با خدا و دوستان وی و دشمنی با دشمنان خدا اطلاق می شود.
۱.۱ - در لغت:
تولی از ماده «و-ل-ی» به معنای به کار کسی پرداختن [۱]، کاری را عهده دار شدن [۲][۳]، قبول ولایت [۴][۵]، کسی را دوست و سرپرست گرفتن [۶] و پیروی کردن است [۷][۸] و اگر با «عن» متعدی شود به معنای اعراض و رویگردانی میآید. [۹] در زبان فارسی هم «تولا» به معنای محبت و دوستی آمده است. [۱۰]
تبری از ماده «ب-ر-أ» [۱۱] به معنای دوری از عیب و نقص [۱۲]، بهبودی از مرض [۱۳][۱۴] و دوری جستن از چیزی آمده است. [۱۵] [۱۶] [۱۷]
۱.۲ - در اصطلاح:
در اصطلاح، این هیئت ترکیبی (تولی و تبری) در مفاهیم دوستی خدا، دوستی با دوستان خدا، پیامبران ، امامان معصوم و مؤمنان و دشمنی با دشمنان خدا و دشمنان انبیا و اولیای الهی و نیز اعتقاد به ولایت اهل بیت محمد (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) و دوستی با آنان و دشمنی با دشمنان آنان [۱۸][۱۹][۲۰] و حب و بغض در راه خدا [۲۱] استعمال شده است.
۱.۳ - تکامل جذب و دفع:
برخی، تولی و تبری را مرحله تکامل یافته جذب و دفع در جمادات و نباتات دانسته و گفته اند: جذب و دفع در حیوانات به صورت %%%% و غضب و در انسان به صورت میل و اراده و حب و بغض نمود مییابد و اگر تحت تدبیر عقل و وحی قرار گیرد جاذبه « تولی » و دافعه « تبری » خواهد بود که از ارکان فروع دین محسوب میشوند. [۲۲][۲۳]
۲ - معادل تولی و تبری در قرآن و آیات آن:
تولی و تبری با این هیئت ترکیبی در قرآن نیامده؛ ولی ماده «ولی» و مشتقات آن در مفهوم دوستی و سرپرستی و یاری و واژه تبری و برائت به معنای بیزاری و دوری جستن، در آیاتی به کار رفته است. برخی مفسران آیات دیگری را نیز به تولی و تبری تفسیر کرده اند؛ نمونه اینکه در آیه ۱۵۷ اعراف، «عَزَّروهُ» را به تبری از دشمنان پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) و «نَصَروهُ» را به تولی پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) معنا کرده [۲۴] و در ذیل آیه ۳۳ طه، اساس رسالت و عبادت را تسبیح و تحمید دانستهاند که گاهی به صورت نماز و زکات و گاه به صورت تولی و تبری بروز میکند. [۲۵]
۳ - اهمیت تولی و تبری:
حقیقت ایمان به خدا سر سپردن به دوستی اوست و دوستی با خدا و رسول و آنچه به آن امر کرده و دشمنی با آنچه که از آن نهی کرده است. [۲۶]
۳.۱ - حب و بغض فی اللّه دائر مدار دین:
مدار دین بر حب و بغض فی اللّه است، [۲۷] از این رو ایمان راستین، محکوم معادله تولی و تبری است که مؤمن بر اساس آن هم باید از انوار ارباب کمال و اهل حق استضائه کرده و همنشینی و دوستی با آنها را برگزیند و هم باید از رفاقت و دوستی هواپرستان و اهل بدعت بپرهیزد تا به صراط مستقیم الهی که همان ایمان خالص است دست یابد [۲۸][۲۹][۳۰]:«اِهدِنَا الصِّراطَ المُستَقیم صِراطَ الَّذینَ اَنعَمتَ عَلَیهِم غَیرِ المَغضوبِ عَلَیهِم و لاَ الضّالّین». [۳۱]
در خبر است که خداوند به برخی از انبیا وحی میکند: به مردم بگوید کارهایی که در دنیا انجام دادهاید، از عبادت و زهد و تقوا، به نحوی سود آنها به خودتان بازمی گردد؛ بنگرید برای من چه کردهاید؟ آیا هرگز دوستی از دوستان مرا دوست داشتهاید؟ یا با دشمنان من دشمنی کردهاید؟ اگر عبادت آسمانیان و زمینیان همراه شما باشد و در آن دوستی با دوستان من و دشمنی با دشمنان من نباشد آن عبادت به کار شما نیاید. [۳۲][۳۳]
۳.۲ - نهی از دوستی با کفار:
قرآن کریم مؤمنان را از دوستی با کافران، یهود، نصارا، مسخره کنندگان دین و دشمنان دین، نهی میکند:«لا یَتَّخِذِ المُؤمِنونَ الکفِرینَ اَولِیاء». [۳۴][۳۵][۳۶][۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱] مؤمنان نه تنها نباید با طاغوت و کافران پیوند دوستی برقرار کنند، بلکه باید در برابر آنها موضع منفی داشته باشند و دشمنی خود را با کافران ابراز کنند: [۴۲]«فَمَن یَکفُر بِالطّغوتِ ویُؤمِن بِاللّهِ فَقَدِ استَمسَکَ بِالعُروةِ الوُثقی...» [۴۳] و این فرمانی است که مؤمنان باید از آن پیروی کنند: [۴۴][۴۵]«اَلَم تَرَ اِلَی الَّذینَ یَزعُمونَ اَنَّهُم ءامَنوا بِما اُنزِلَ اِلَیکَ وما اُنزِلَ مِن قَبلِکَ یُریدونَ اَن یَتَحاکَموا اِلَی الطّغوتِ و قَد اُمِروا اَن یَکفُروا بِه»، [۴۶] زیرا ایمان به خدا با دوستی با دشمنان خدا سازگاری ندارد: «ولَو کانوا یُؤمِنونَ بِاللّهِ والنَّبِیِّ وما اُنزِلَ اِلَیهِ ما اتَّخَذوهُم اَولِیاءَ ولکِنَّ کَثِیرًا مِنهُم فسِقون». [۴۷]
۳.۳ - محکمترین دستگیره ایمان:
نقل است که پیامبر گرامی (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) در جمع اصحاب فرمود: کدام دستگیره ایمان از همه محکمتر است؟ اصحاب هر یک چیزی گفتند: نماز، روزه، حج، جهاد و.... پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرمود: همه اینها مهماند؛ لیکن محکمترین دستگیره ایمان، دوستی و دشمنی در راه خداست و اینکه دوستان خدا را دوست داشته باشی و از دشمنان او بیزار باشی. [۴۸][۴۹][۵۰]
۳.۴ - تولی و تبری نتیجه ایمان:
شیخ طوسی ذیل آیه ۷۳ انفال، تولی و تبری را نتیجه ایمان دانسته و فرموده است: اگر ایمان سبب دوستی بین مؤمنان و بیزاری از کجیها و گمراهیها نشود، خود مایه گمراهی است. [۵۱]
در رساله حقوق امام سجاد (علیهالسلام) است که از حقوق معلم بر تو این است که با دشمن وی همنشینی و با دوستان وی دشمنی نکنی. [۵۲]
۳.۵ - تولی و تبری خود ایمان:
فضیل بن یسار یکی از یاران امام صادق (علیهالسلام) نقل می کند:«سالت أبا عبداللّه ، علیه السلام، من الحبّ والبغض أمن الإیمان هو؟ فقال: و هل الإیمان إلاّ الحبّ والبغض؛ [۵۳]از امام صادق(ع) پرسیدم: آیا دوستی و دشمنی از ایمان است؟ فرمود: آیا ایمان جز دوستی و دشمنی است؟»
در روایت دیگری، امام صادق(ع) می فرماید:«من أحبّ للّه و أبغض للّه و أعطی للّه فهو ممّن کمل إیمانه؛ [۵۴]آن کس که برای خدا دوستی بورزد، برای خدا دشمنی کند و برای خدا ببخشد، از کسانی است که ایمان او کامل شده است.»
و باز می فرماید:«کلّ من لم یحبّ علی الدین ولم یبغض علی الدین فلا دین له؛ [۵۵]کسی که دوستی و دشمنی اش براساس دین نباشد، دین ندارد.»
۴ - تقدم تولی و تبری بر دیگر پیوندها:
تولی و تبری بر همه پیوندها حتی پیوندهای عاطفی و خویشاوندی مقدم است، بنابراین، کسانی که به خدا و روز واپسین ایمان آورند با کسانی که با خدا و پیامبرش دشمنی و مخالفت کنند دوستی نمیکنند، اگرچه پدران یا پسران یا برادران یا خویشاوندانشان باشند؛ ایناناند که خداوند ایمان را در دل هایشان نوشته است: «لا تَجِدُ قَومًا یُؤمِنونَ بِاللّهِ والیَومِ الأخِرِ یوادّونَ مَن حادَّ اللّهَ و رَسولَهُ و لَو کانوا ءاباءَهُم اَو اَبناءَهُم اَو اِخونَهُم اَو عَشیرَتَهُم اُولئِکَ کَتَبَ فی قُلوبِهِمُ الایمن...»، [۵۶]
۴.۱ - بیزاری حضرت ابراهیم از آزر:
چنان که ابراهیم (علیهالسلام) وقتی فهمید آزر دشمن خداست از وی بیزاری جست: «فَلَمّا تَبَیَّنَ لَهُ اَنَّهُ عَدُوٌّ لِلّهِ تَبَرَّاَ مِنه» [۵۷] و مدار تولی و تبری، ایمان و کفر است؛ کسانی که پدران و برادران کافر خود را دوست و سرپرست بگیرند، ستمکارند: «یاَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا لا تَتَّخِذُوا ءاباءَکُم واِخونَکُم اَولِیاءَ اِنِ استَحَبُّوا الکُفرَ عَلَی الاِیمنِ و مَن یَتَوَلَّهُم مِنکُم فَاُولئِکَ هُمُ الظّلِمون». [۵۸] بر اساس آیه ۴ سوره ممتحنه: تا این افراد بر شرک و کفر باقیاند تبری از آنان و دشمنی با آنها ادامه دارد: «بَدا بَینَنا وبَینَکُمُ العَدوةُ و البَغضاءُ اَبَدًا حَتّی تُؤمِنوا بِاللّهِ وحدَه...».
۴.۲ - طعم ایمان:
از ابن عباس نقل شده: هیچ بندهای طعم ایمان را نمیچشد، مگر اینکه دوستی و دشمنیاش برای خدا باشد، و کسی که در راه خدا و برای خدا دوستی و دشمنی کند به ولایت الهی دست مییابد، [۵۹][۶۰][۶۱] چون دوستی و دشمنی برای خدا انسان را به محبت او نزدیک میکند و محبت کلید ولایت الهی است. [۶۲] البته این محبت بدون متابعت حاصل نمیشود، از همین رو خداوند متعالی نشانه دوستی خدا را در پیروی از پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) قرار داد: «قُل اِن کُنتُم تُحِبّونَ اللّهَ فَاتَّبِعونی» [۶۳][۶۴] و چون متابعت هم فرع بر مودت و دوستی است، مردم را به مودت اهل بیت (علیهمالسلام) فرا خواند: «قُل لا اَسٔلُکُم عَلَیهِ اَجـ×رًا اِلاَّ المَوَدَّةَ فِی القُربی» [۶۵] و همان گونه که امیرمؤمنان علی (علیهالسلام) فرمود: دوستی اهل بیت با دوستی دشمنان آنان جمع نمیشود، زیرا خداوند برای انسان دو قلب قرار نداده است. [۶۶]
شایان ذکر اینکه مراد از مودت قربی در آیه یاد شده همان حب فی اللّه است و اینکه اهل بیت (علیهمالسلام) به آن اختصاص یافته و در حدیث ثقلین، حدیث سفینه و مانند آن، مردم به تبعیت از آنها فرا خوانده شده اند، همه برای تکمیل دعوت دینی است؛ [۶۷]یعنی غایت تولی و تبری، رساندن مردم به کمال و حب الهی است.
مصداق قربی در زمان پیامبر: (صلیاللهعلیهوآلهوسلم)، حضرت علی (علیهالسلام)، حضرت فاطمه (علیهاالسلام)، امام حسن (علیهالسلام) و امام حسین (علیهالسلام) و بعد از آنها فرزندان آناناند. [۶۸][۶۹]
برخی با استناد به آیه «اَطیعوا اللّهَ والرَّسول» [۷۰] گفتهاند: همه کسانی که ادعای محبت الهی میکنند ولی در عمل بر طریقه محمدیه (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) نیستند در ادعایشان کاذباند.
سایت ویکی پدیا
نام موضوع : تولی وتبری
دسته : احکام