نقد و بررسی تحلیل فیلم چشمان کاملا بسته استنلی کوبریک

[Maedeh]

فیلم چشمان کاملا بسته استنلی کوبریک با همان چشمان باز بسته با بازی تام کروز و نیکول کیدمن محصول سال ۱۹۹۹ و از شاهکارهای تاریخ سینما می‌باشد. در این مقاله به بررسی عمیق ولی خلاصه بخش‌های مختلف فیلم پرداخته‌ایم.

چشمان بازبسته، فیلمی اگزیستانسیالیستی درباره‌ی طبیعت و فطرت انسان، روابط ج×ن×س×ی و وفاداری در زندگی زناشویی و ماهیت و اهمیت انتخاب است. این یکی از فیلم‌های خوش بینانه‌ی استنلی کوبریک است. آداب و مهملات زندگی که اغلب اثرات بی حس و کرخت کننده بر شخصیت‌های اصلی در فیلم‌های دیگر کوبریک داشته، در اینجا به صورت مثبت عمل کرده است

 

[Maedeh]

فرصت‌هایی برای آگاهی و نه ابهام و تاریک کردن ارائه می‌دهد. گرچه بیل هارفورد (تام کروز) و آلیس هارفورد (نیکول کیدمن) در معرض تمام مشکلات شرایط انسانی هستند که به وفور در فیلم‌های قبلی کوبریک دیده می‌شود، در چشمان بازبسته قهرمانان به واقعیت خود بینا هستند و در نتیجه قادرند، انتخاب آگاهانه داشته باشند که در نهایت به تقویت پیوندشان می‌انجامد. طی فیلم، هارفوردها ماسک استعاری خود را برمی‌دارند، خود را به یکدیگر نشان می‌دهند. اگر چه در بدن نقاب و در معرض برخی از حقایق ناراحت کننده درباره‌ی خواسته‌های انسانی قرار گرفتند و اینکه چگونه این خواسته ها، وفاداری زناشویی را به چالش می‌کشد، پیوند زناشویی هارفوردها هم تقویت می کند

 

[Maedeh]

در پایان فیلم، آلیس و بیل از خود و تمایلات شان آگاهی پیدا می‌کنند، اما به جای از بین بردن پیوند ازدواج خود، اعتراف صادقانه‌ی زن و شوهر به این خواسته های در نهایت باعث تقویت تعهد آن‌ها و با هم ماندن می شود. اگرچه جایزالخطا بودن انسان ممکن است باعث شود که بیل و آلیس نتوانند با چشمان کاملا باز، کنار هم زندگی کنند. اخرین فیلم کوبریک نشان می‌دهد که چشم انسان دست کم می تواند کاملا بسته بماند.

 

[Maedeh]

لباس به مثابه نقاب

چشمان بازبشته با تصویری از آلیس هارفورد، پشت به دوربین، به آرامی لباس‌هایش را از تن در می‌آورد. موسیقی در پس زمینه شنیده می‌شود. آلیس پشت به دوربین بـر×ه×ن×ه است؛ اما پیش از اینکه برگردد، لنز دوربین بسته می‌شود، صفحه نمایش سیاه، و عنوان فیلم ظاهر می‌شود. آلیس به طور کامل بـر×ه×ن×ه است، اما فقط قسمتی از بدنش نشان داده می‌شود. اگرچه این سکانس آغازین فقط چند ثانیه طول می‌کشد، اما نشان می دهد که فیلم نگاهی صمیمانه، شهوانی و البته تکان دهنده به زندگی خصوصی شخصیت‌هایش دارد

 

[Maedeh]

در حالی که موسیقی ادامه می‌یابد، کوبریک توجه ما را از معنای خصوصی به عمومی تغییر می‌دهد. دوربین به خارج از جهان اپارتمان هارفوردها در شهر نیویورک حرکت می‌کند. سر و صدای بیرون در تضاد با داخل خانه است. درنمای بعدی، دوربین به فضای خانه (خصوصی) بر می‌گردد و بیل هارفورد را معرفی می‌کند. او هم از پشت دیده می شود، اما برعکس الیس که لباس‌هایش را در می‌آورد، لباس پوشیدن بیل تمام شده است. لباس پوشیدن هیچ کدام دیده نمی‌شود، بیل به طور کامل و رسمی لباس پوشیده و عجله دارد که به یک جشن برسد

 

[Maedeh]

اگرچه ممکن است انتظار داشته باشیم که تصویر بعدی از آلیس با لباس کاملا پوشیده شده باشد، اما کوبریک بار دیگر ما را شگفت زده می‌کند؛ آلیس در دستشویی در یک نمای زیبا که برخی ممکن است آن را حتى تکان دهنده و صمیمی تر از برهنگی اول فیلم بدانند، دیده می شود. کوبریک قصد دارد تا اجازه دهد مخاطبانش، شخصیت آلیس را پیش از بیل، بدون نقاب ببینند.

 

[Maedeh]

بعد از ورود این زوج به جشن دیالوگ‌هایی رد و بدل می شود. گرچه این صحبت‌ها بسیار معمولی هستند، اما یکی از موضوعات بسیار مهم فیلم را ایجاد می‌کند: تضاد بین زمان خوب عشق رمانتیک و صمیمیت واقعی عشق زناشویی است. به نظر می رسد ساندور(ردی که به آلیس پیشنهاد رقص داد) انکار می کند که ارزش زیادی برای عشق زناشویی وجود دارد، او اظهار می‌دارد که یکی از جاذبه‌های ازدواج این است که آن هیجان امور خارج از ازدواج را با موضوع «فریب یک ضرورت است» بیشتر می‌کند

 

[Maedeh]

او توضیح می‌دهد که یکی از دلایل زنان برای ازدواج، این است که از نظر ج×ن×س×ی با مردان دیگری غیر از شوهران خود بتوانند رابطه داشته باشند، با کسی که واقعا می‌خواهند. ساندور از آلیس می پرسد: «چرا زنی زیبا که می‌تواند هر مردی را داشته باشد، می‌خواهد که ازدواج کند؟!» از نظر فلسفی، ساندور چالشی مهم را برای الیس درباره ی ازدواج پیش می‌کشد. به نظر می‌رسد موقعیت الیس در ازدواج نیاز به وفاداری به همسر است و وجود وسوسه‌های گاه به گاه را باید انکار کرد. ازدواج به وضوح ترجیح جایگزین‌ها نیست، به طوری که ازدواج نیاز به هیچ توجیه خارجی ندارد.

 

[Maedeh]

دوربین بعد از آن دوباره به فضای خانه و تصویر آلیس از پشت سر برمی گردد، این بار اما تن او بیشتر نشان داده می‌شود. در این بین آلیس دوباره گفت و گو درباره وفاداری را با بیل به عنوان شوهرش شروع می‌کند اما از انفعال بیل ناراحت می‌شود. در ادامه گفت و گو ها بیننده متوجه ناراحتی آلیس می‌شود. به کمک دیالوگ‌ها پی می‌بریم که بیل چیز زیادی درباره زنان نمی‌داند و درباره همسرش هم این گونه است. آلیس در این بین اعتراف مهمی می‌کند که نقش کلیدی در ماجرای فیلم دارد. برخورد آلیس با افسر نیروی دریایی که اگرچه آن مرد فقط یک نگاه به او انداخته بود اما او چنان میلی داشت که حاضر بود زندگی آینده‌ی خود را به عنوان همسر و مادر به خاطر فقط یک شب بودن با آن مرد، از دست بدهد

 

[Maedeh]

تمایل او توأم با عشق به شوهرش درهم پیچیده شده بود؛ عشقی حساس و غم انگیز! با گذشت چند ماه از این موضوع، آلیس، هنوز به آن افسر نیروی دریا تمایل دارد. به خصوص زمانی که او تمایل خود را برای مرد دیگری با عشق تزلزل ناپذیر خود برای شوهرش کنار هم قرار می‌دهد. در این صحنه‌ی محوری، اعتراف آلیس برخی از پرسش‌های فلسفی مرکزی فیلم را بیان می‌کند: چگونه میل ج×ن×س×ی، مربوط به عشق و ازدواج می‌شود؟ آیا جاذبه های وابسته به عشق شهوانی همیشه تحت کنترل ماست؟ ممکن است تمایلی را به شکل مقاومت نکردنی تجربه کنیم؟ آیا زن و شوهر واقع بینانه انتخاب می کنند تا وفادار باقی بمانند؟ وفاداری تا چه اندازه امکان پذیر است؟ آیا وفاداری فقط نتیجه‌ی تصادفی از شکست تجربه‌ی میل به افراد دیگر است؟