📘|× همونطور که گاهی حذف و ایجاز توی کلام زیباست، گاهی تکرار هم قشنگه و به
شعر رنگ و لعاب میده. تکرار مصوت، صامت، واژه یا عبارت اگه بهجا باشه دلپسنده.
📗|× حواستون باشه که بین تکرار هنری و غیرهنری مرزی به باریکی تار مو هست! بنابراین پراکندهگوییهایی که صرفا به
شعر حجم میدن آرایهی تکرار نیستن.
📒|× تکرار در زیباییشناسی
هنر، مسئلهی مهمیه. چشمک زدن ستارهها، بال زدن پرندگان و چک چک قطرههای باران به خاطر تکرار و تناوب زیبا و آرامبخشه.
حالا چندتا از اهداف تکرار رو با مثال میخونیم:
📙 1) القای حالت یا فضای خاص
تکرار واژه(ها) در
شعر، خواه ناخواه ابزاریه که
شاعر حالت یا احساس خاصی رو القا کنه یا فضا رو ملموستر جلوه بده. مثال:
جهانی را که پژواک صدایت را نمیخواهد
نمیخواهم نمیخواهم نمیخواهم نمیخواهم
-سید محمدجواد شرافت
در این بیت تکرار «نمیخواهم» معنای پژواک رو بیشتر تداعی میکنه.
📕2) بیان کثرت
گاهی تکرار برای بیان کثرته، مثال:
قرص خواب و قرص خواب و قرص خواب
باز هم شب است
پس کجاست آفتاب
-شفیعی کدکنی
یا این بیت از محمدعلی بهمنی:
وقتی همهجا از غزل من سخنی هست
یعنی همهجا تو، همهجا تو، همهجا تو
📘3) تاکید
میتونید با تکرار واژه(ها) به مسئلهی موردنظر تاکید کنید. مثال:
دیدند و چون آیینهای زنگاربسته
بر سنگهای سرد کوبیدند ما را
ذلت ببین، کز بین صدها بام کفتر
کفتارها ما را پسندیدند، ما را
-سعید بیابانکی
در این
شعر روی «ما را» تاکید شده.
یا به تکرار «حتی شده» در این بیت نگاه کنید:
باید بروم زود خودم را برسانم
حتی شده حتی شده از کوه و کمرها
-حسن بیاتانی
📗4) اشباع موسیقیایی
ممکن تکرار هیچکدوم از اهداف گفته شده رو سرراست دنبال نکنه، اما در عین حال حساس خوشایندی القا کنه. مثال:
دوباره راه غنا میزند ترانهی من
دوباره میشکفد
شعر عاشقانهی من
دوباره میگذرد بعد از آن سیهطوفان
نسیم پاک نوازش، بر آشیانهی من
-حسین منزوی
📝|× تمرین
شگرد تکرار رو توی شعرهای زیر پیدا کنید.
هرچه کاشتم به باد رفت و ماند
کاشها و کاشها و کاشها
-قیصر امینپور
من از سطح نام و ننگ فراتر پریدهام
هراسم چه میدهید ز نامی که ننگ شد
-حسین منزوی
زندگی جذبهی دستیست که میچیند
زندگی نوبر انجیر سیاه، در دهان گس تابستان است
زندگی بُعد درخت است به چشم حشره...
-سهراب سپهری
خسته
شکسته و
دلبسته
من هستم
من هستم
من هستم
-احمد شاملو