وزوز گوش ؛ علائم، علل، عوارض و درمان
وزوز یا زنگ زدن گوش را درمان کنید
به احساس صدای زنگ زدن گوش وزوز گوش گفته می شود. این وضعیت شایع اغلب حدود 15 تا 20 درصد از مردم را تحت تاثیر قرار می دهد. وزوز گوش بیماری نیست بلکه علامت بیماری زمینه ای، مانند از دست دادن شنوایی به خاطر کهولت سن، آسیب گوش یا اختلال سیستم گردش محسوب می شود.
اگرچه وزوز گوش آزاردهنده است ولی معمولا نشانه ی وضعیت جدی نیست. با این که وزوز گوش با افزایش سن تشدید می شود، بسیاری از افراد می توانند از طریق درمان آن را بهبود بخشند. گاهی درمان بیماری زمینه ای موثر است. سایر روش های درمان باعث کاهش یا از بین رفتن صدا می شود به طوری که فرد کمتر متوجه وزوز خواهد شد.
علائم وزوز گوش
در این وضعیت زمانی که هیچ صدای خارجی وجود ندارد، فرد احساس میکند صدا میشنود. علائم وزوز گوش شامل شنیدن این نوع صداهای کاذب در گوش است:- زنگ
- ویبره
- غرش
- کلیک
- فشفش
- زمزمه
وزوز گوش دو نوع دارد:
1. وزوز ذهنی: وزوزی که فقط خود فرد می شنود و شایعترین نوع وزوز گوش است. ممکن است در اثر بروز مشکل در گوش خارجی، میانی یا داخلی رخ دهد. همچنین اگر اعصاب شنوایی یا بخشی از مغز که سیگنال های عصبی را به عنوان صدا تفسیر می کند (مسیر شنوایی) دچار مشکل شود، این عارضه رخ می دهد.2. وزوز عینی: در این حالت، وقتی پزشک متخصص گوش و حلق و بینی شما را معاینه می کند، او هم میتواند صدای وزوز را بشنود. این نوع نادر وزوز گوش در اثر اختلال در عروق، بروز مشکل در استخوان گوش میانی یا انقباضات عضلانی رخ می دهد.
مشاوره با متخصص گوش و حلق و بینی
چه زمان باید به پزشک گوش، حلق و بینی مراجعه کرد؟
در شرایط زیر وقت دکتر بگیرید:- اگر دچار وزوز گوش هستید که اذیتتان می کند، به پزشک مراجعه کنید.
- بعد از عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، مانند سرماخوردگی، دچار وزوز گوش شدید و وزوز گوش ظرف یک هفته خوب نشده است.
- وزوز گوش به صورت ناگهانی یا بدون علت مشخص رخ داده است.
- همراه با وزوز گوش دچار گیجی شده اید یا شنوایی خود را از دست داده اید.
علل وزوز گوش
تعدادی از بیماری ها منجر به بروز وزوز گوش یا تشدید آن می شوند. در بسیاری از موارد، علت دقیق قابل تشخیص نیست.یکی از علت های شایع بروز وزوز گوش آسیب به سلول موی گوش میانی است. موهای کوچک و ظریف گوش میانی متناسب با فشار موج صدا حرکت میکنند. این حرکت باعث تحریک سلول ها برای فرستادن سیگنال الکتریکی از عصب شنوایی به مغز می شود. مغز این سیگنال را به عنوان صدا می شناسد. اگر موهای گوش میانی خم شود یا بشکند، سیگنال الکتریکی را به صورت تصادفی به مغز می فرستد و باعث وزوز گوش می شود.
ازجمله دیگر عوامل بروز وزوز گوش می توان به اختلال شنوایی، بیماری های مزمن و آسیب یا مشکلاتی که روی اعصاب گوش یا مرکز شنوایی مغز تاثیر میگذارد اشاره کرد.
علل شایع وزوز گوش
وزوز گوش در بسیاری از افراد به دلایل زیر رخ می دهد:- از دست دادن شنوایی به خاطر بالا رفتن سن:شنوایی بسیاری از افراد با افزایش سن، معمولا از 60 سالگی، ضعیف می شود. از دست دادن شنوایی می تواند منجر به بروز وزوز گوش شود. اصطلاح پزشکی این نوع ناشنوایی پیرگوشی است.
- قرار گرفتن در معرض صدای بلند: صداهای بلند مانند صدای تجهیزات سنگین، اره برقی و سلاح های گرم از جمله عوامل شایع در بروز ناشنوایی هستند. دستگاه های موسیقی قابل حمل، مانند MP3 پلیر یا iPod، نیز اگر در طولانی مدت با صدای بلند از آن ها استفاده شود باعث از دست دادن شنوایی می شوند. اگر فرد در کوتاهمدت در معرض صدای بلند قرار بگیرد، مثلا در کنسرت حضور داشته باشد، و دچار وزوز گوش شود، معمولا زود خوب می شود. قرار گرفتن کوتاه و بلندمدت در معرض صدای بلند می تواند برای همیشه
- انسداد جرم گوش: جرم گوش با گیر انداختن گردوخاک و کند کردن رشد باکتری از مجرای گوش محافظت میکند. اگر مقدار زیادی از جرم گوش جمع شود، تمیز شدن آن به صورت طبیعی مشکل می شود درنتیجه شنوایی فرد مختل می شود یا پرده ی گوش آسیب میبیند که وزوز گوش را به دنبال دارد.
- تغییرات استخوان گوش: خشک شدن استخوان های گوش میانی (اتواسکلرز) روی شنوایی تاثیر می گذارد و منجر به وزوز گوش می شود. معمولا این وضعیت، که در اثر رشد غیرعادی استخوان رخ می دهد، ارثی است.
سایر علل وزوز گوش
بعضی از عوامل بروز وزوز گوش کمتر شایع است. مانند:- بیماری منییر: ممکن است وزوز گوش ازجمله علائم اولیه ی بیماری منییر، نوعی اختلال گوش میانی که در اثر فشار غیرعادی مایع گوش میانی رخ می دهد، باشد
- اختلال TMJ: اختلال در مفصل گیجگاهی (مفصلی که در دو طرف سر و روبه روی گوش، جاییکه فک به جمجمه می رسد، قرار دارد) می تواند عامل بروز وزوز گوش باشد.
- جراحت سر یا گردن: ترومای سر یا گردن می تواند گوش میانی، اعصاب شنوایی یا عملکرد شنوایی مغز را تحت الشعاع قرار دهد. معمولا این گونه آسیبها باعث بروز وزوز گوش در یک گوش می شود.
- تومور بافت عصبی گوش: این تومور غیرسرطانی (خوشخیم) در عصب جمجم های که از مغز تا گوش میانی کشیده شده و تعادل و شنوایی را کنترل میکند، تشکیل می شود. معمولا این وضعیت که شوانومای وستیبولار نیز نامیده می شود، فقط در یک گوش وزوز ایجاد می کند.
- اختلال لوله استاش: در این وضعیت، لوله ی گوش که گوش میانی را به حلق فوقانی وصل میکند همیشه منبسط باقی میماند به طوری که گوش احساس پر بودن می کند. گاهی کاهش وزن زیاد، حاملگی و رادیوتراپی باعث بروز این اختلال می شود.
- گرفتگی عضلانی در گوش میانی: گاهی عضلات گوش میانی منقبض میشود که وزوز گوش، از دست دادن شنوایی و احساس پر بودن گوش را به دنبال دارد. گاهی این وضعیت بدون دلیل مشخص رخ م یدهد اما بعضی بیماری های عصبی شامل اسکلروز چندگانه نیز می تواند عامل بروز آن باشد.
اختلالات عروقی مربوط به وزوز گوش
در موارد نادر، وزوز گوش در اثر اختلالات عروقی رخ می دهد. به این نوع از وزوز گوش، وزوز گوش تپشی می گویند. از جمله دلایل آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:- آترواسکلروزیس: با افزایش سن و تشکیل کلسترول و سایر رسوبات، عروق اصلی نزدیک به گوش میانی و داخلی تاحدی قابلیت ارتجاعی خود (توانایی منقبض و منبسط شدن با هر تپش قلب) را از دست می دهند. بدینترتیب، جریان خون با فشار بیشتری حرکت می کند و گوش راحت تر صدای تپش را میشنود. معمولا این نوع وزوز گوش در هر دو گوش شنیده می شود.
- تومور سر و گردن: توموری که به عروق سر یا گردن فشار می آورد (نئوپلاسم عروقی) باعث بروز وزوز گوش و سایر علائم می شود.
- فشار خون بالا: فشار خون بالا و عواملی که باعث افزایش فشار خون می شود، مانند استرس، الکل و کافئین، به وزوز گوش دامن می زند.
- جریان خون آشفته: باریک شدن یا پیچ خوردن رگ گردن (سرخرگ کاروتید) یا سیاهرگ گردن باعث آشفتگی و نامنظم شدن جریان خون می شود که وزوز گوش را به دنبال دارد.
- بدشکلی مویرگ: بدشکلی شریانی وریدی (AVM)، پیوند غیرعادی بین شریان و رگ، منجر به بروز وزوز گوش می شود. معمولا این نوع وزوز فقط در یک گوش شنیده می شود.
داروهایی که باعث وزوز گوش می شود
تعدادی از داروها باعث بروز یا تشدید وزوز گوش می شوند. معمولا هرچه دوز دارو بیشتر باشد، وزوز گوش شدیدتر می شود. اغلب بعد از قطع مصرف دارو صدا از بین می رود. ازجمله داروهایی که باعث بروز یا تشدید وزوز گوش می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:- آنتی بیوتیک ها شامل پلی مکسین B، اریترومایسین، وانکومایسین (وانکوسین HCL،Firvanq) و نئومایسین
- داروهای سرطان شامل متوتروکسات (ترکسال) و سیسپلاتین
- مسهل مانند بومتانیید (بومکس)، اسید اتاکرینیک (ادکرین) یا فوروزماید (لاسیکس)
- کنین که برای درمان مالاریا یا سایر بیماری ها به کار می رود
- بعضی داروهای ضد افسردگی که وزوز گوش را تشدید می کند
- آسپرین اگر با دوز بالا مصرف شود (معمولا روزی 12 عدد یا بیشتر)
عوامل پرخطر وزوز گوش
ممکن است وزوز گوش برای هر کسی اتفاق بیفتد اما عوامل زیر خطر بروز آن را افزایش می دهد:- قرار گرفتن در معرض صدای بلند: اگر به مدت طولانی در معرض صدای بلند قرار بگیرید، سلول های حسی مو در گوش که صدا را به مغز می ساند آسیب میبیند. به خصوص کسانی که در محیط های پرسروصدا کار می کنند (مانند کارگر کارخانه و ساختمان، آهنگساز و سرباز) در معرض خطر قرار دارند.
- سن: با افزایش سن، تعداد فیبرهای عصبی گوش کم می شود و احتمال بروز مشکلات شنوایی از جمله وزوز گوش را بالا می برد.
- جنسیت: احتمال بروز وزوز گوش در مردان بیشتر است.
- مصرف سیگار: افراد سیگاری بیشتر در معرض خطر ابتلا به وزوز گوش قرار دارند. ( اثر سیگار بر روی بدن)
- بیماری قلب و عروق: وضعیت هایی مانند فشار خون یا باریک شدن عروق (آرترواسکلرز) که روی گردش خون تاثیر می گذارد خطر بروز وزوز گوش را بالا میبرد.
عوارض وزوز گوش
وزوز گوش تاثیر چشمگیری روی کیفیت زندگی افراد می گذارد. اگرچه این وضعیت از فردی به فرد دیگر متفاوت است، درصورت ابتلا به وزوز گوش ممکن است عوارض زیر را نیز تجربه کنید:خستگی مفرط
- استرس
- اختلال خواب
- اختلال تمرکز
- اختلال حافظه
- افسردگی
- اضطراب و کج خلقی
پیشگیری از وزوز گوش
در بسیاری از موارد، وزوز گوش نتیجه ی وضعیتی است که قابل پیشگیری نیست. با این حال، برخی اقدامات به پیشگیری از بروز انواع خاصی از وزوز گوش کمک می کند.- استفاده از محافظ گوش: قرار گرفتن در معرض صدای بلند به مرور زمان به اعصاب گوش آسیب می زند و منجر به از دست دادن شنوایی و وزوز گوش می شود. اگر از اره برقی استفاده می کنید، آهنگساز هستید، در صنعتی کار می کنید که با ماشینآلات پر سروصدا سر و کار دارید یا از سلاح گرم (به خصوص تپانچه یا تفنگ ساچم های) استفاده می کنید، همیشه از محافظ گوش استفاده کنید.
- کم کردن صدا: اگر در بلندمدت بدون محافظ گوش در معرض صدای بلند موسیقی قرار بگیرید یا با صدای بلند هدفون موزیک گوش کنید، شنوایی خود را از دست می دهید و دچار وزوز گوش می شوید.
- مراقبت از سلامت قلب و عروق: ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و انجام سایر اقدامات برای سالم نگه داشتن عروق به پیشگیری از بروز وزوز گوش ناشی از اختلالات عروقی کمک می کند.
تشخیص وزوز گوش
پزشک برای بررسی علت احتمالی بروز وزوز گوش، گوش، سر و گردن را معاینه می کند. آزمایشات مخصوص تشخیص این بیماری عبارتند از:- گوش سنجی: به عنوان بخشی از معاینه، با سمعک در اتاق عایق صدا می نشینید و هربار صدای خاصی در یک گوش پخش می شود. هربار که صدا را می شنوید علامت می دهید و نتایج با نتایجی که بسته به سن شما طبیعی است مقایسه میشود. این روش به تشخیص علت احتمالی بروز وزوز گوش و رد بعضی علت ها کمک میکند.
- حرکت: ممکن است پزشک از شما بخواهد فکتان را فشار و چشم، گردن، دست یا پاها را تکان دهید. اگر وزوز گوش تغییر کند یا بدتر شود، به تشخیص اختلال زمینه ای که به درمان نیاز دارد کمک می شود..
- عکسبرداری: ممکن است بسته به علت بروز وزوز گوش به سیتیاسکن یا ام آر آی احتیاج باشد.
- کلیک: انقباض عضلات در گوش و اطراف آن باعث شنیدن صدای کلیک می شود و ممکن است چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد.
زمزمه: منشا نوسانات این نوع صدا معمولا از عروق است و هنگام ورزش یا تغییر پوزیشن، مانند دراز کشیدن یا ایستادن، متوجه آن می شوید.
ضربان قلب: مشکلات عروقی مانند فشار خون بالا، آنوریسم یا تومور و مسدود شدن مجرای گوش یا لوله ی استاش باعث شدید شدن صدای قلب در گوش می شود (وزوز گوش تپشی) - صدای زنگ آرام: ازجمله بیماری هایی که باعث شنیدن صدای زنگ آرام در گوش می شود می توان به بیماری منییر اشاره کرد. وزوز گوش قبل از سرگیجه (احساس چرخیدن یا تکان خوردن محیط اطراف) شدید می شود.
صدای زنگ بلند: قرار گرفتن در معرض صدای بلند یا ضربه خوردن گوش باعث شنیدن صدای زنگ بلند می شود که معمولا بعد از چند ساعت برطرف می شود. با این حال، اگر وزوز گوش همراه با از دست دادن شنوایی باشد، تا همیشه باقی خواهد ماند. قرار گرفتن در معرض صدای بلند در طولانی مدت، ناشنوایی ناشی از کهولت سن یا دارو باعث شنیدن صدای زنگ بلند و ممتد در هر دو گوش می شود. تومور عصبی گوش منجر به شنیدن صدای زنگ بلند و ممتد در یک گوش می شود. - دیگر صداها: خشکی استخوان گوش میانی (اتواسکلروزیس) منجر به بروز وزوز گوش می شود که ممکن است ممتد باشد یا عود و فروکش کند. ممکن است جرم گوش، اجسام خارجی یا مو در مجرای گوش به پردهی گوش برخورد و انواع صداها را ایجاد کند.
در بسیاری از موارد، علت وزوز گوش هیچگاه مشخص نمی شود. پزشک میتواند مراحل لازم برای کاهش وزوز گوش یا کنار آمدن با صداها را به شما توضیح دهد.
1. درمان بیماری زمینه ای
پزشک برای درمان وزوز گوش ابتدا سعی می کند هرگونه بیماری زمینه ای و قابل درمان را که به علائمتان مربوط است معالجه کند. اگر وزوز گوش در اثر بیماری رخ داده باشد، پزشک می تواند اقداماتی برای کاهش صدا انجام دهد. از جمله:- جرم گیری گوش: جرمگیری می تواند علائم وزوز گوش را کاهش دهد.
- درمان بیماری عروق: ممکن است برای درمان بیماری عروق به دارو، جراحی یا سایر روش ها نیاز باشد.
- تغییر دارو: اگر دارویی که مصرف می کنید علت بروز وزوز گوش است، پزشک مصرف دارو را قطع می کند، کاهش می دهد یا داروی دیگری تجویز می کند.
2. سرکوب صدا
در بعضی از موارد، صدای سفید به سرکوب سروصدا کمک میکند تا کمتر آزاردهنده باشد. ممکن است پزشک برای سرکوب صدا استفاده از دستگاه الکترونیکی را پیشنهاد دهد. ازجمله ی این دستگاه ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:- ماشین آلات صدای سفید: این دستگاه ها، که صداهای طبیعی مانند باران یا موج را بازسازی می کنند، اغلب روش موثری برای درمان وزوز گوش هستند. بهتر است از این دستگاه در اسپیکر بالشت استفاده کنید تا راحت تر به خواب روید. صدای پنکه، تهویه و کولر نیز در اتاق خواب صدای وزوز گوش را پوشش می دهد.
- سمعک: به خصوص اگر در کنار وزوز گوش ناشنوا هستید موثر واقع می شود.
دستگاه های پوشش دهنده: این دستگاه که مانند سمعک در گوش قرار داده می شود، صدای سفید ممتد و زیر تولید می کند و علائم وزوز گوش را سرکوب می سازد. - بازآموزی وزوز گوش: این دستگاه در گوش قرار می گیرد و بسته به سلیقه ی شخصی موزیک پخش می کند تا بسامد وزوز را پوشش دهد. ممکن است این روش باعث شود به مرور زمان به وزوز گوش عادت کنید بنابراین حواستان از وزوز پرت می شود. مشاوره یکی از مولفه های بازآموزی وزوز گوش است.
3. دارو
دارو باعث درمان وزوز گوش نمی شود اما در برخی موارد به کاهش شدت علائم یا عوارض کمک می کند. ازجمله داروهای احتمالی می توان به موارد زیر اشاره کرد:در برخی موارد، استفاده از داروهای ضد افسردگی تریسایکلیک مانند آمیتریپتیلین و نورتریپتیلین موثر واقع شده است. با این حال، عموما تنها در موارد شدید وزوز گوش از این داروها استفاده می شود زیرا اثرات جانبی آزاردهنده مانند خشکی دهان، تار شدن دید، یبوست و مشکل قلب را به دنبال دارند.
آلپرازولام (زاناکس) به کاهش علائم وزوز گوش کمک می کند اما خوابآلودگی و حالت تهوع از اثرات جانبی آن است. همچنین می تواند اعتیادآور باشد.
آخرین ویرایش توسط مدیر:
