آموزش نکاتی مهم برای نوشتن

[Thumbelina]

جلسه اول نویسندگی سه بخش اصلی نوشته

یک نوشته از سه بخش اصلی تشکیل می شود

✔شروع متن:

*چون اولین برخورد خواننده با نوشته است اهمیت زیادی دارد. باید مراقب بود تا از شروع خوبی استفاده کنیم.
یا در صورت ضبط صوتی متن باید به حالتی باشد که در زبان عامیانه مخاطب را به دنبال خود بکشد و نکته ای را در ذهنش تداعی کند

*نمی شود تکنیک هایی که برای شروع وجود دارد را فرموله کرد. باید برای داشتن یک شروع خوب خلاقیت به خرج داد.

✍روش ها و تکنیک های شروع خوب و جذاب

شروع سؤالی: ایجاد سوال و ابهام در ذهن شنونده
بدین صورت که شنونده را با یک سوال و یا بیان یک ابهام به چالش کشیده و در ادامه کار اقدام به پاسخگویی و به رفع ابهام چالشات پرداخت.

شروع توصیفی: توصیف موضوع نوشته به طور تفصیلی و با جزئیات کامل.به شکلی که نویسنده در حکم یک دوربین فضایی را که نظاره گر بوده با چاشنی احساس به صورت یک متن به زبان قلم بیان کند.

شروع با صدا: مثل صدای افتادن چیزی از بالا یا شکستن ظرفی

شروع حسی: استفاده حداکثری از حواس برای درگیر کردن خواننده یا شنونده

دیگر شروع ها: تعجب برانگیز، شروع زمان گذشته
با افعال زمان حال و ...

✔متن میانی:

-وظیفه این بخش از نوشته بسط و توضیح مسئله است.

✔متن پایانی:

- بهتر است نتیجه گیری را به مخاطب سپرد و جایگاهی از فهم برایش قائل شد! (کار برجسته شهید مطهری در داستان راستان)

-یا خاتمه دادن به متن با خلاصه کردن کل متن پیش رو در یک جمله تلنگر آمیز به طوریکه شخص شنونده را به فکر وادارد.

📻چند نکته در خصوص متونی که قرار است توسط گوینده خوانش شود و برای رادیو اربعین با شما رسما برای خروجی آماده شود📻

- سعی کنید نوشته هایتان مردمی باشد. از الفاظ واقعی و مردمی استفاده کنید و از کلمات فلسفی و پیچیده دست بکشید. پس از کلمات عینی و حسی استفاده شود نه فلسفی و پیچیده و انتزاعی.

- منظور از مردمی نوشتن به معنای محاوره نویسی نیست.
یعنی (ساده،روان و قابل فهم بودن برای همگان)

- دقت در شکل مطرح شده(شروع، میانی، پایانی)

✔ موضوعات بسیار مهم در این حیطه

- فراموش نکنید یک نوشته خوب نوشته ای است که ضمن دادن اطلاعات به مخاطب احساس شنونده را نیز درگیر کند.

_پرهیز از زیاده گویی:این اصل را هرگز فراموش نکنید که ممکن است شنونده حین گوش دادن یا خواندن متن شما با زیاده گویی کردنتان بی آنکه به قسمت پایانی برسد از گوش دادن حذر کرده و میلی به شنیدن ادامه متنتان نداشته باشد
بنابراین متون خود را به طوری نگارش کنید که در حوصله ی مخاطب بگنجد نه زیاد که میلی برای خواندن و شنیدن نداشته باشد.
نه کم که در یک حالت چه شد؟قرار گیرد
پس یک متن کوتاه شسته و رفته ضمن رعایت تمامی این نکات گفته شده.

 

[Thumbelina]

جلسه دوم نویسندگی ارتباط بین جملات

🔶(ارتباط بین جملات متن ها)🔶
و
🔷(ریتم)🔷

دقت کنید تمامی اجزای متنتان ریتم داشته باشد
یعنی کلمات را جوری در بطن متن کنار هم جا دهید که
یک ضرب آهنگی میان آنها برقرار شود توجه داشته باشید در غیر این صورت متن شما حالت کلیشه ای به خود میگیرد.
پس از واژه آرایی کردن پرهیز کنید و از جملات کوتاه برای انتقال مفاهیم استفاده کنید

✔چند فوت و فن در این حیطه:

🔴حذف کردن کلمات اضافی که نشان از واژه آراییست،و رسیدن به جملات کوتاه.

🔴جابه جایی افعال و به هم ریختن دستور زبان دانشگاهی! دستور زبان وحی منزل نیست که ثابت باشد و لایتغیر.
بنابراین تمامی این تغییر دادن در افعال به سلیقه ی خود نویسنده است زیاد درگیر دستور زبان نباشید زمانی که احساس کردید یک فعل در هرکجای جمله معنی مناسبی دارد همان جا جاگذاری کنید.

🔶(ارتباط بین اجزا)🔶

متنتان باید همانند نخ تسبیح باشد.
این را بدانید کلمات مثل قطعات آجری هستند که شما باید ملاتی بین آنها بریزید و آجر ها را به هم بچسبانید. تا ساختمان اثر روی هوا نداشته باشد و روی روح مخاطب هوار نشود.

✔چند فوت و فن

🔴با استفاده از تکنیک هایی مثل نوشتن جاده ای(پشت سر هم بودن اتفاقات)
یا سیر زمانی دادن به مطلب (مثل سفرنامه ها)
یا تکرار یک جمله خاص(«فبای الا ربکما تکذبان» در سوره الرحمن سی و چهار بار تکرار شده) به این شکل می توان بین اجزای اثر ارتباط برقرار کرد.

 

[Thumbelina]

جلسه سوم نویسندگی توصیف

✔چگونه متنمان برای مخاطب روشن و واضح باشد؟

سعی کنید در نوشته کلماتی به کار نبرید که چند معنایی و خیلی دور از ذهن است.مخاطب را گیج نکنید. بهترین راه روشن شدن متن استفاده از توصیف به جا و درست و دقیق است. منظور از توصیف آوردن صفت محض نیست. توصیف یعنی خوب دیدن و خوب نوشتن. عرصه توصیف عرصه عینیت گرایی است. واقع بینی. توصیف قضاوت را در حس می برد و نتیجه گیری را به مخاطب می سپارد.


🔺در توصیف باید به چند نکته توجه داشت:

💯رعایت ضریب ها. یعنی با رعایت ضریب مجبوریم بسیاری از دیده ها را ننویسیم.

💯فرق دیدن و نگاه کردن. دیدن با نگاه کردن فرق می کند. اولی سرسری است و دومی با توجه. نباید از واقعیت ها تصویری خیالی بسازیم. باید واقعیت را دید و بعد نوشت

💯عادت شکنی. با تغییر جغرافیا و فضا انسان عادت هایش را می شکند و نگاهش دقیق تر می شود.غریب بودن مکان باعث می شود انسان نگاهش دقیق تر شود. برای همین است که بسیاری از نویسنده های خوب، سفر زیاد می روند و سفرنامه می نویسند. اصلاً تغییر دادن عادت باعث رویش ادبیات می شود. بیشترین رویش های ادبیاتی ما در ادبیات جنگ و دفاع مقدس است (که ضد شرایط عادی است) و سفرنامه نویسی. حجم زیادی از آثار جلال آل احمد سفرنامه است و سفر یعنی تجربه واقعیت. یکی از تکنیک های ورزیده شدن در نویسندگی خلاصه کردن نوشته های دیگران است.گهگاهی به خلاصه کردن متون طویل بپردازید برای قوت قلمتان شاهکار می آفریند.


🚫معایب یک متن غیر توصیفی:

1- قضاوتی است: سریع درباره موضوع قضاوت میکند و نتیجه را تحویل خواننده میدهد. قضاوت شما باید به جان متن نفوذ کند. مخاطب باید کیش و ماتِ متن شما بشود و با دست خودش برود به آن خانه ای که شما می خواهید. یعنی خودش به نتیجه ای که شما می خواهید برسد.

2- بی اثر است:یک توصیف خشک و خالی در مخاطب تأثیر نمیگذارد.

3- توصیفی که لذت کشف را از مخاطب می گیرد.

4- توصیفی که زائد و دست و پا گیر است. انتزاعی بودن کلمات باعث حجیم شدن نوشته برای رساندن مفهوم می شود. بهترین راه این است: کلمه و جمله ای که خودتان نمی فهمید به مخاطب عرضه نکنید.

 

[Thumbelina]

جلسه چهارم نویسندگی دل محوری

🔺موضوع ( دل محوری )

✔دل محوری:کلام خوب کلامیست که هم از دل برمی خیزد و هم متوجه دلهاست؛ و این ویژگی از صفای باطن وصمیمیت بی شائبه نویسنده حکایت میکند.لذا فقط زمانی ممکن شده و تحقق عینی پیدا میکند که:

۱).نویسنده با موضوع از نظر باورمندی و اعتقادی یگانه شده باشد
۲).آن را با عواطف و احساسات خویش عجین ساخته باشد
۳).ضرورت انتقال آن را از نظر عقلی،ایمانی،اخلاقی،عاطفی و...درک کرده باشد
۴).با موضوع به گونه ای رابطه ی باطنی برقرار کرده باشد

🔺به زبان ساده تر طریقه نگارش دلنوشته

وقتی دلتان گرفته است
هر چه در دل دارید بر صفحه‌های دفتر خالی کنید
گویا می خواهید حرف های نگفته را در آنجا بزنید
خودتان را خالی کنید به طوریکه وقتی می نویسید خودتان هم اشک بریزید
یکی از کلیدی ترین نکته ها برای نوشتن دلنوشته این است که لحنتان ادبی باشد و از کلمات جدید و بی تکرار استفاده کنید
تشبیه و اغراق را برای نوشتن جملات زیبا بکار بگیرید

 

[Thumbelina]

جلسه پنجم داستان نویسی داستان کوتاه

✏📝یک داستان نویس در نوشتن نباید عجله کند. زیرا سوژه ای که به ذهن شما می آید باید مدتی در ذهنتان باقی بماند تا هم در زمینه های مختلف مطالعه کنید و هم در مورد عناصر تشکیل دهنده ی آن فکر کنید.

برای این کار داستان باید مراحل زیر را بگذراند :
1 - موضوع یابی
2 - پیام داستان
3 - طراحی داستان
4 - رشد و پرداخت داستان

نکات در مورد داستان نویسی

🔺1 - داستان نویس قبل از هر چیز باید بداند که قصد دارد درباره‌ی چه موضوعی داستان بنویسد.

🔺2 - از هر موضوعی باید در حدّ خودش انتظار رشد داشت. مثلاً اگر بخواهید رمانی طولانی بنویسید، باید موضوعی را انتخاب کنید که بتوان روی آن بیشتر کار کرد و همچنین نباید با موضوع های بلند، داستان های کوتاه بنویسید که باعث ورود حوادث پشت سرهم یا ورود شخصیت های گوناگون که درست معرفی نمی شوند و در ذهن خواننده باقی نمی مانند و باعث سر در گمی او می شوند .

🔺3 - پیام داستان نباید مستقیم بیان شود.طوری در داستان به خواننده ارائه شود که دیده نشود ولی خواننده در طول داستان آن را احساس کند. برای این کار باید در انتخاب شخصیت ها، حوادث، گفتگوها و ... دقت بسیار زیادی به خرج داد. زیرا هریک از این عناصری که در خدمت پیام هستند، می‌توانند پیام را باقدرت بسیار زیاد به نمایش بگذارند.

🔺4 - یک نویسنده برای نوشتن داستانش باید نقشه داشته باشد. نقشه‌ی نویسنده برای نوشتن داستان را، «طرح داستان» می گویند. پس از آماده و تکمیل کردن طرح داستان است که نویسنده می تواند به سراغ نوشتن خود داستان برود.

🔺5 - طرح داستان باید روشن باشد؛ یعنی معلوم باشد که داستان از چه نقطه ای شروع شده، چه مسیری را طی کرده و چطور به پایان رسیده است. کمترین توقّعی که خواننده پس از خواندن داستان دارد، این است که بتواند طرح آن را تعریف بکند. یعنی بگوید که داستان درباره‌ی چه کس و یا چه چیزی بوده، چگونه شروع شده، چطور ادامه پیدا کرده و چطور پایان یافته است.

🔺6- در هر طرح باید شخصیت اصلی، حادثه ی اصلی، زمان و مکانی که حادثه در آن روی داده است، کاملاً روشن و مشخص باشند.

 

[Thumbelina]

جلسه ششم داستان کوتاه

✏داستان کوتاه همانند نمایشنامه و شعر نوعی از ادبیات تخیلی ست که باید بر احساسات خوانندگان تاثیر بگذارد. ازآنجا که داستان کوتاه حاکی از تفسیر نویسنده از واقعیت است، باید به گونه ای هنری از زبان استفاده کند که بر تجربیات بشری دلالت کند.

یک نکته مهم
الهام گرفتن👇

یک نویسنده ی باتجربه و حرفه ای نیازی به الهام ندارد چون افکار او بطور طبیعی روان می شود و کافی ست که آنها را در کلمات تعبیه کرده و روی کاغذ پیاده کند. اما نویسنده های تازه کار باید الهامی داشته باشند چون نه تنها داشتن الهام به شما کمک می کند که اولین پاراگراف تان را بنویسید بلکه شما را یاری می دهد تا انتها پیش روید. الهامتان ممکن است به شکل یک شی باشد؛ یک شخص خاص یا رویدادی که نمی توانید فراموشش کنید.

تجسم کردن

به چیزی فکر کنید که می خواهید درباره اش با خوانندگان یا شنوندگان حرف بزنید. فرض کنید می خواهید داستانی درباره ی دو نفر که راهی سفر می شوند، تعریف کنید. آن دو چگونه افرادی هستند؟ چه چیزِ آنها برایتان جالب است که می خواهید به شنوندگان منتقل کنید؟ روی این موضوع تمرکز کنید و به موضوعات دیگری که می خواهید این دو را پیوند دهید، فکر کنید.

فرض کنید در حین مسیر نشانه هایی از اینکه خدا در هر لحظه حاضر و ناظر بر اتفاقات است و به نوعی کمک از سوی خدا برای افراد صورت میگیرد

را بیان کنید.بیان همین اتفاقات در قالب یکسری تلنگرات که حاوی پیام هایی است برای شنونده یا خواننده بی آنکه خود متوجه شود.پاسخ به این سوالات ممکن است علامت خوبی برای آغاز داستانتان باشد. شما از اینجاست که باید اندیشه ای درباره ی آنچه خواهید نوشت را فراهم کنید.

 

[Thumbelina]

جلسه هفتم چینش صحنه ها کنار هم

✏برای اینکه داستانتان با رویدادهای از پیش اندیشیده شده هماهنگ باشد، ترسیم صحنه های آن از قبل بسیار مفید است. شخصیت های احتمالی و رویدادهای اصلی داستانتان را گوشه ای یادداشت کنید. قرار نیست این لیست شامل تعداد زیادی از شخصیت ها و اتفاقات باشد.

زاویه دید

📝داستانتان از زبان چه کسی و چگونه تعریف می شود، برای یک داستان کوتاه بسیار مهم است. به همین خاطر قبل از اینکه زاویه ی دیدی را که در داستان به کار خواهید گرفت انتخاب کنید، به دقت فکر کنید. ولی هر زاویه ی دیدی را که در این مرحله انتخاب می کنید، تا پایان داستان باید به آن پایبند باشید و تغییرش ندهید.

شخصیتهای داستان

📝برای یک داستان کوتاه سه شخصیت اصلی لازم است. کاراکترهای اصلی زیاد داستان را پریشان، درهم و برهم و گیج کننده می کند چون هر شخصیت جدید بُعد تازه ای به داستان می دهد.شخصیت ها باید باورپذیر و درعین حال اسرارآمیز باشند.

مقدمه خوب

📝وقتی همه چیز طراحی و برنامه ریزی شد.
صحنه را بچینید و شخصیت های اصلی تان را معرفی کنید. این صحنه باید جایی باشد که شما خوب به آن واقفید تا قادر باشید جهت توصیف واضح آنجا از تصاویری که در خاطر دارید، بهره بگیرید. باید پاراگرف اول چنان جالب باشد که خواننده توجه اش جلب شده و تشویق شود تا داستان را تا انتها بخواند. نکته ی مهم این است که در این پاراگراف، جزئیات مهم و نیز قسمت اصلی را پشت پرده نگهدارید تا معمای داستان فاش نشود.