آموزش نکاتی درمورد ویراستاری

[Miss Nili]

#نکته1
یکی از مهم‌ترین اصولی که در نگارش و ویراستاری مهم است؛ بحث تطابق فعل و فاعل است.
فاعل مفرد= فعل مفرد
فاعل جمع=فعل جمع

#نکته2
مفرد و جمع بودن اسامی همواره باید رعایت شود. هنگام اشاره به چند اسم بایستی همه مفرد یا همه جمع باشند.

کالا، خدمت و منبع ⇐ کالاها، خدمات و منابع

#نکته3
بعد از هر علامت‌ نقطه‌گذاري (. ، ؛ : ؟ !) يك فاصله نياز است، ولي قبل از آن‏ها نبايد فاصله‌اي باشد.

#نکته4
قبل از باز كردن و پس از بستن علائمی و نشانه‌‏هایی كه واژه‌ها را در برمي‌گيرند؛ از جمله: پرانتز ( )، گيومه‌هاي « » ” “، " "، كروشه [ ]، و گوشه < > یک فاصله لازم است. پس از باز کردن و پیش از بستن این علائم نباید فاصله باشد.

#نکته5
پس و پیش از علامت سه‌نقطه يا افتادگي‌نما (...) فاصله گذاشته می‏شود.

#نکته6
به جای علامت نقل‏قول و گيومه‌هاي” “ یا " " از گیومه به این شکل « » استفاده شود که در متن فارسی کمتر بزرگ‏نمایی می‏کند و زیباتر است.

#نکته7
قبل و بعد از علائم رياضي + - × ÷ = ≠ < > يك فاصله گذاشته می‏شود، ولي دو طرف علامت‌ مميز و درصد نيازي به فاصله نيست.

#نکته8
در ابتدا و انتهاي يك جمله رياضي، فاصله نياز است و نه بين عددها و علامت‌هاي جمله؛ مانند: ... در صورتي ‌كه در پژوهش فقط گروه 1-n وجود دارد.

#نکته9
نقل قول به معنی بیان مستقیم جمله و عبارت از یک فرد، کتاب و یا مقاله دیگر است. در هنگام بیان نقل قول لازم است؛ از علامت “ ” برای قرار دادن مطلب مورد نظر درون آن استفاده کنیم. لازم است؛ ویراستار صحت و سقم عبارت مورد نظر را به‌طور کامل بررسی کرده تا اشتباهی در نقل مطلب صورت نگیرد.

#نکته10
یکی از آفت‌های بزرگ در هنگام چاپ کتاب و مقاله‌ها، غلط‌های املایی و تایپی است که به‌طور طبیعی در هنگام نوشتن در متن ایجاد می‌شود. ویراستار باید با دقت و تیزبینانه این اشکال‌ها را به‌طور کامل رفع کرده تا خللی به نظام کلی متن وارد نیاید.

 

[Miss Nili]

#نکته۱۱
فعل‌هایی که با الفِ مفتوح ( اَ ) و مضموم ( اُ ) شروع می‌شوند، در حالت امر یا نهی یا نفی، الفِ آن‏ها حذف می‌شود. مثال از «اَنداختن»: بینداز، نینداز، نینداخت. مثال از «اُفتادن»: نیفتاد.

#نکته۱۲
تیترها و زیرتیترهای فصل‏‌ها و زیرفصل‏‌های کتاب به درستی تعریف شود و از به‏‌کار بردن تیترهای طولانی بیش از 8 کلمه پرهیز شود.

#نکته۱۳
برخی واژه‏‌ها و ترکیب‏‌ها با نیم‏‌فاصله نوشته می‏‌شوند؛ زیرا واژه با پیوسته‌نویسى، طولانى یا نامأنوس یا احیاناً پردندانه می‏‌شود؛ مانند: عافیت‌طلبى، مصلحت‌بین، پاک‌ضمیر، حقیقت‌جو. علامت جمع فارسی ها/های/هایی با نیم‏‌فاصله نوشته می‏‌شود. همچنین می/نمی با نیم‏‌فاصله می‏‌آیند، مانند: می‏‌شود، می‏‌رود، نمی‏‌خواهد، ...

#نکته۱۴
به جای علامت نقل‏قول و گيومه‌هاي” “ یا " " از گیومه به این شکل « » استفاده شود که در متن فارسی کمتر بزرگ‏نمایی می‏‌کند و زیباتر است.

#نکته۱۵
🔍استفاده از واژه برخی به جای تعدادی در متون علمی
🔍به جای مبنی بر این است که، بهتر است از نشان می‌دهد استفاده شود..
🔍بعد از فعل، نقطه(.) یا نقطه ویرگول(؛) می‌آید.
🔍اگر جمله تمام شود نقطه و اگر جمله ادامه داشته باشد نقطه ویرگول به جز مواردی که بعد از فعل (و)، (که)، (تا) و (با) بیاید.
🔍(می) با نیم فاصله به فعل می‌چسبد.

#نکته۱۶
در نوشتار علمی بهتر است به جای "می‌باشد" از "است" و به جای "می‌باشند" از "هستند" استفاده شود.

 

[Miss Nili]

#نکته۱۷
در نوشتار علمی بهتر است به جای "به‌خصوص" از واژه "به‌ویژه" استفاده شود.

#نکته۱۸
در نوشتار علمی بهتر است برای واژه‌های عربی و لاتین معادل فارسی قرار داده شود. مثلاً به جای واژه "مدل" از واژه "الگو" استفاده شود.


#نکته۱۹
در نوشتار علمی واژه‌هایی که با "ات" جمع می‌شوند بهتر است که "ات" حذف شده و با "ها" جمع بسته شوند.
به طور مثال:
نمرات=نمره‌ها
اختلالات= اختلال‌ها
هیجانات= هیجان‌ها

#نکته۲۰
در نوشتار علمی بهتر است کلماتی که با "ان" جمع بسته‌ شده‌اند؛ با "ها" جمع بسته شوند.
به طور مثال:
آنان= آن‌ها
مردان= مردها

#نکته۲۱
برای زدن نیم فاصله دو روش وجود دارد.
1. فشار دادن همزمان دو دکمه ctrl و خط تیره (-)
2. فشار دادن همزمان سه دکمه ctrl+shift+2
روش دوم بهتر است چون در زمان کپی متن هیچ تغییری در متن صورت نمی‌گیرد اما روش اول ایرادات زیادی در زمان کپی کردن متن دارد.

 

[Miss Nili]

#نکته۲۲
پیش از «اما» بهتر است از نقطه «.» استفاده شود چون جمله قبل تمام شده است.

#نکته۲۳
این، آن جدا از جزء و کلمه پس از خود نوشته مى‌شود:
استثنا: آنچه، آنکه، اینکه، اینجا، آنجا، وانگهى

#نکته۲۴
آن و این جدا از جزء و کلمه پس از خود نوشته می‌شود. این موارد استثنا هستند: آنچه، آنکه، اینکه، اینجا، آنجا، وانگهی
پس شکل درست نگارش این کلمه‌ها این‌گونه است: آن‌چنان، آن‌قدر، آن‌گاه، آن‌گونه، آن‌ها

#نکته۲۵

(پایه گذار)

املای این کلمه به همین صورت صحیح است. بعضی آن را به صورت پایه گزار (با حرف «ز») می‌نویسند و غلط است.

غلط_ننویسیم
ص ۸۹

#نکته۲۶

مُزَلَّف

به معنای «دارای زلف».این کلمه را فارسی زبانان از واژهٔ فارسی زُلْف به سیاقِ اسم مفعولِ عربی ساخته‌اند و در وصف «پسر خود آرا و جلف» گفته می‌شود. چون در فارسی فصیح معادلی ندارد می‌توان استعمال آن را جایز دانست.

غلط_ننویسیم
ص٣۴۶

#نکته۲۷

ابن

کلمهٔ «ابن» عربی است به معنی فرزند پسر. این کلمه هرگاه میان دو اسم علم واقع شود با حذف همزهٔ آن به‌صورت «بن» نوشته می‌شود مانند: «حسین‌بن‌سینا»
اما اگر قسمت نخست این ترکیب در پایان سطر و قسمت آخرین آن در آغاز واقع شود و کلمهٔ «ابن» چه در پایان سطر قبلی و چه در آغاز سطر بعدی واقع شود «ابن» با همزه و به‌صورت اصلی خود نوشته می‌شود.

 

[Miss Nili]

#نکته۲۸
مُکفی
این کلمه در عربی به معنای«خوشگذران» است و به معنای «بسنده» به کار نرفته است. امروزه در فارسی، خاصه در انشای اداری، آن را به جای کافی به کار می‌برند و غلط است.
غلط_ننویسیم
ص 364

#نکته۲۹
اَشِعٔه
این کلمه جمع است و مفرد آن شُعاع به معنای «پرتو» است. بنابراین اشعه‌ها صحیح نیست و به جای آن باید گفت: اشعّه یا شعاعها یا پرتوها
غلط_ننویسیم
ص۲۷

#نکته ۳۰
کلمه‌های جمع را نباید دوباره جمع بست؛ البته اگر کلمه‌های جمع عربی در زبان فارسی به‌معنی مفرد به کار روند، جمع بستن مجدد آن‌ها جایز است؛ همچنین جمع‌بستن اسم‌های جمع اشکالی ندارد:
نادرست: آثارها، حروف‌ها، اشعارها، اعمال‌ها، عناصرها.
درست: آثار/اثرها؛ حروف/حرف‌ها؛ اشعار/شعرها؛ اعمال/عمل‌ها؛ عناصر/عنصرها.
جایز: فتوحات، طلبه‌ها، وجوهات، جواهرات، گروه‌ها، لشکرها، مردمان.

#نکته۳۱
بُرهه
کلمهٔ عربی بُرهه به‌معنای «پاره‌ای (طولانی) از زمان» به‌همین صورت نوشته می‌شود. نوشتن آن به‌صورت برحه غلط است. (بُرهه در فارسی به ضمّ اول و در عربی هم به ضمّ و هم به فتح اول تلفظ می‌شود.) «برهه‌ای از شب گذشته بود» یعنی «پاسی از شب گذشته بود».
#غلط_ننویسیم
ص۶۹