معرفی نقد و بررسی انیمه صدای خاموش

[Sogand-N]

نقد انیمه A Silent Voice - صدای خاموش

«صدای خاموش» به‌مانند اسمش در داستان‌گویی تصویری فوق‌العاده است، پیام‌های زیبایش را هر مخاطبی درک می‌کند و از همه‌ی این‌ها مهم‌تر، قصه‌گویی معرکه‌ای دارد.
«صدای خاموش» را باید به عنوان ساخته‌ای خطاب کرد که لایق زیباترین صفات، هم‌ذات‌پندارانه و به طرز دیوانه‌کننده‌ای دوست‌داشتنی است

 

[Sogand-N]

اگر مدتی قبل، در نقد انیمه‌ی فوق‌العاده و به‌یادماندنی «نام تو» (Your Name) از آن به عنوان فیلمی یاد کردم که وصف‌ناشدنی، عمیق و رمزآلود است، «صدای خاموش» (A Silent Voice) را باید به عنوان ساخته‌ای خطاب کنم که لایق زیباترین صفات، هم‌ذات‌پندارانه و به طرز دیوانه‌کننده‌ای دوست‌داشتنی است. «صدای خاموش» آن‌قدر در کانسپت، قصه‌گویی و شخصیت‌پردازی نزدیک به مخاطب و به دور از هرگونه عناصر ناآشنا پیش‌روی می‌کند که کافی است هر بیننده‌ای را از هر سنی در مقابلش بنشانید تا پس از چند دقیقه عاشق تصویرسازی‌های زیبایش شود.

 

[Sogand-N]

همه‌چیز در دنیای فیلم عادی است. همه‌ی بچه‌ها در مدرسه و سر کلاس‌هایشان حضور دارند و فیلم در نگاه اول خود را به‌عنوان داستان‌گویی ساده‌ای نشان می‌دهد که قرار نیست تماشایش حس خاصی را در وجود مخاطب خویش خلق کند. اما اندکی بعدتر، دختری کوچک و مهربان وارد کلاسی می‌شود که شخصیت اصلی داستان هم در آن نشسته؛ دختری که ورودش به داستان، به‌مانند تمام عناصر دیگر اثر تا آن لحظه، ساده و خالی از هرگونه ویژگی خاصی رقم می‌خورد.

 

[Sogand-N]

چند ثانیه بعد، دخترک دفترش را در می‌آورد و صفحاتی را نشان همگان می‌دهد که روی‌شان نوشته: «از آشنایی باهاتون خوش‌وقتم. من نیشیمیا شوکو هستم. از طریق این دفتر، امیدوارم دوست خوبی برای همه‌تون بشم. لطفا اگه زمانی با من کار داشتین ازش استفاده کنید. من ناشنوا هستم.» بله، اگر تا به این لحظه از داستان چیزی نمی‌دانستید، در آن لحظه همه‌ی افراد حاضر در کلاس، شخصیت اصلی و صد البته مخاطب، به‌مانند شما بهت‌زده و با حیرت روبه‌رو را نگاه می‌کنند و فیلم‌ساز به گونه‌ای قصه‌گویی‌اش را که شبیه به یک بشکه باروت بی‌استفاده به نظر می‌رسید با یک جرقه به آتش می‌کشد که نتایج انفجار داستانی‌اش را می‌شود تا ثانیه‌ی آخر تماشای اثر، احساس کرد.

 

[Sogand-N]

در حقیقت، پس از ورود نیشیمیا در دقایق آغازین فیلم به داستان، همه‌چیز خیلی سریع رنگ تازه‌ای به خود می‌گیرد و مخاطب در اوج کنجکاوی در میان ش*ات‌های گوناگون، تند و تیز و بعضا عجیب فیلم که کارگردانی خواستنی‌شان را به رخ تماشاگر می‌کشند، به دنبال اتفاقات، کنش‌های شخصیتی و در کل همه‌ی چیزهایی می‌گردد که پس از ورود وی به داستان، احتمال وقوع‌شان وجود دارد؛ کنش‌هایی که بعضی از آن‌ها با لطف به نیشیمیا همراهند، برخی از آن‌ها آزارش می‌دهند، بعضی دیگر در نگاه نیشیمیا بی‌ارزشند اما اعصاب مخاطب را خرد می‌کنند و تعدادی‌شان هم به‌مانند رفتارهای اولیه‌ی شخصیت اصلی داستان یا همان ایشیدا، خیلی سریع ناراحت‌کننده می‌شوند و اشک دخترک را جاری می‌کنند.

 

[Sogand-N]

این‌جا همان دنیا است؛ همان مکان قبلی. فقط آدم‌ها نسبت به یک اتفاق، واکنش‌های گوناگون‌شان را بروز می‌دهند و فیلم‌ساز تمامی این رفتارها را به شکلی لایق تحسین، زیر ذره‌بین خود می‌برد. نتیجه هم این است که تنها پس از گذر چند دقیقه از آغاز فیلم و کات زدن کارگردان به چند سال بعد، یعنی زمانی که فیلم تازه قصه‌گویی اصلی‌اش را آغاز کرده، شما خود را در مواجهه با داستانی می‌بینید که گذشته‌ی شخصیت‌هایش تعریف شده است، اغلب کاراکترهای آن پردازش‌شده به نظر می‌رسند، دنیایی اتفاق در آن افتاده که حالا تاثیرات‌شان پس از چند سال به‌شدت قابل ل**مس به نظر می‌رسد و در پس هر گفت‌وگویی، منطق، پیشینه و احساس، دیده می‌شود.

 

[Sogand-N]

معنی همه‌ی این‌ها چیست؟ این که «صدای خاموش» یکی از بهترین مقدمه‌هایی را که تا به امروز دیده‌اید با سر و شکلی قابل فهم، اما ویژه و عمیق، تقدیم‌تان کرده است. یعنی فیلم پیش روی‌تان اثر شدیدا ارزشمندی است. یعنی حالا راهی جز همراهی با این کاراکترها تا پایان داستان برای‌تان وجود ندارد.
همان‌گونه که احتمالا خودتان می‌توانید با خواندن چنین اطلاعات اولیه‌ای از فضای داستانی اثر حدس بزنید، «صدای خاموش» ساخته‌ای است که بیش از هر چیز به عواقب رفتارها می‌پردازد. به اینکه یک کار ساده در چندین و چند سال قبل، تا چه اندازه می‌تواند بر زندگی امروزمان تاثیر بگذارد.

 

[Sogand-N]

به اینکه اثر پروانه‌ای دقیقا چیست. به اینکه چگونه یک تصمیم نه‌چندان بزرگ در زمانی از زمان‌های عادی زندگی در گذر عمرمان پیچ و تاب می‌خورد و حتی رفتارهای ما در آینده را نیز به چالش می‌کشد. ایشیدا، به‌عنوان شخصیتی که در کودکی برای همگان قلدری می‌کرده و حالا برای زدن یک حرف ساده با دیگران هم مشکلاتی گوناگون را یدک می‌کشد، در مرکز توجه فیلم‌ساز قرار دارد و با فعالیت‌هایش در فضای داستان، به چنین سوالاتی پاسخ می‌دهد.

 

[Sogand-N]

او که به سبب رفتارهای نادرستش با نیشیمیا، باعث خروج او و یکی از بچه‌هایی که با وی صمیمی شده بود از مدرسه‌شان شده است، امروز حتی برای زنده ماندن به دنبال دلیل می‌گردد و چون تنها دلیل ضربه خوردن احساسات خویش و مشکلات امروزش را رفتارهای خود با او می‌داند، مدام در پی ارتباط برقرار کردن با نیشیمیا و اثبات خوبی‌هایش به شخصی است که پیش‌تر تنها از ایشیدا بدی دیده است. ایشیدا، به‌عنوان یکی از خاکستری‌ترین کاراکترهایی که این‌روزها می‌شود لابه‌لای فیلم‌های سینمایی پیدا کرد،

 

[Sogand-N]

مظهری از عدم توانایی انسان‌ها برای حل کردن مشکلات‌شان است و در قصه‌گویی کاملا باورپذیر فیلم، در ابتدا برای رسیدن به یک خودشناسی صحیح تلاش می‌کند؛ تلاش‌هایی که مثل هر فعالیت دیگری نه‌فقط به وی، بلکه به تمامی دوست‌های قدیمی، آشناها، افراد حاضر در خانواده‌اش و اصولا انسان‌هایی که او به‌سادگی آن‌ها را محوشده می‌دانست مربوط می‌شود.
حال آنکه کنش‌های او و واکنش‌های دیگران در برابرشان چه نتیجه‌ی تصویری و خاصی را پدید آورده، همان چیزهایی هستند که تجربه‌ی اثر را تبدیل به چیزی گریزناپذیر می‌کنند؛ تجربه‌ای که استخوان‌بندی اثر و شیمی شکل‌گرفته مابین کاراکترهایش به قدری عالی است که مخاطب در هیچ لحظه‌ای از نگاه مداومش به آن، احساس خستگی نمی‌کند.