نقد و بررسی نقد فیلم چشم و گوش بسته

[Like crazy<3]

نقد و بررسی فیلم چشم و گوش بسته ساخته فرزاد موتمن،
موتمن در این فیلم هم مانند مهم‌ترین اثرش شب‌های روشن، سراغ بازتولید فیلمی خارجی رفته و با انتخاب داستانی از قبل تعریف شده، مشکلی در طراحی خط اصلی داستان نداشته و در بدو امر یک قدم جلو افتاده است. اما تکمیل این موفقیت نیاز به بازیگرانی توانمند و کارآمد هم داشته است. حتی شاید بزرگ‌ترین چالشش هم برای ساختن فیلمی قابل قبول همین انتخاب بازیگر و جفت کردنشان بوده. یک زوج که بتوانند از پس ایفای نقش نابینا و ناشنوا برآیند.

طوری که وزن هر دو کاراکتر در درام حفظ شود و هیچ‌کدام از شخصیت‌ها تحت‌الشعاع توانایی بیشتر بازیگر دیگر قرار نگیرد. ترکیب امین حیایی (بهروز) و بهرام افشاری (سعید) چنین هدفی را محقق کرده است و هر دو به خوبی و به یک اندازه از پس ایفای جزئیات نقش بر آمده‌اند بی‌اینکه هیچ کدام زیر سایه دیگر کمرنگ شود. بهرام افشاری که برای بیشتر مخاطبان با چهره پر انرژی بهتاش در پایتخت شناخته می‌شود، اینجا بازی کنترل شده‌ای از خود نشان داده که با وجود بافت کمدی فیلم به دنبال واقع‌نمایی در ارائه نقشش هم بوده است. یک فرد نابینا با قامت و دست و پایی بلند که نگاه و حرکات به اندازه و حساب‌شده‌ای دارد و تسلطش بر لحن و شدت صدایش جالب‌توجه است. به این ترتیب بدون حرکات بدنی اغراق‌آمیز و تیپ‌سازی رایج در سینمای کمدی شخصیتی باورپذیر و دوست‌داشتنی ساخته است.

امین حیایی هم اگرچه در اوایل فیلم به مردی نسبتا مسن شبیه است و در ادامه تبدیل به جوانی آماده ازدواج می‌شود، اما بازی قابل قبولی دارد. او گرچه در جاهایی به تیپ شناخته‌شده‌اش در فیلم‌هایی مثل اخراجی‌ها (لات سینه‌کفتری که زنجیر می‌چرخاند) نزدیک می‌شود اما تلاشش برای کنترل بدن و بیان تا حد زیادی موفق بوده و در بیشتر سکانس‌ها توانسته از آن چهره همیشگی فاصله بگیرد و طمانینه بیشتری به نقش بدهد. به این ترتیب زوج کوتاه و بلند نابینا و ناشنوایی خلق شده که هم بانمک و دیدنی و به قاعده هستند و هم قابلیت خلق ماجراهای متعددی را دارند. امکانی که موتمن هم از ابتدا به آن آگاه بوده و در نگارش فیلمنامه روی آن حساب کرده است. هرچند فیلم با داشتن چنین قابلیتی، انرژی درونی چندانی برای تحقق این پتانسیل و استفاده از این ظرفیت ندارد.


موقعیت‌های بامزه در طول فیلم اندک هستند و گاهی به ورطه تکرار یک شوخی و درجا زدن می‌افتد. همچون افتادن‌های پی‌درپی و تصادف سعید با در و دیوار که علاوه بر نابینا بودن قرار است به قامت زیادی بلندش هم اشاره کند از این جنس است که بعد از یکی دو بار دیگر تکراری شده و نمکش را از دست می‌دهد.

کارگردان اگرچه کم جان، اما درست فیلمنامه‌اش را تا به آخر تعریف می‌کند. موتمن در چشم و گوش بسته تا حد زیادی از افتادن در دام بازی‌های زبانی سخیف رایج در سینمای کمدی این سال‌ پرهیز کرده. فیلم اگرچه از نمایش توجه مردان به زن غافل نشده اما تاکیدی هم روی این موقعیت ندارد و به سرعت از آن می‌گذرد تا تشخص اثر و احترام مخاطب را حفظ کند و ماجرا را حول شوخی‌های موقعیت و یا دیالوگ دو کاراکتر اصلی پیش ببرد.

حرف آخر :

« چشم و گوش بسته » یک رونوشت از فیلم « شر نبین، شر نشو » است که در سال 1989 با بازی جین وایلدر و ریچارد پریور ساخته شد. موتمن گهگاهی هم ادای دینی به فیلمهای بزرگ و جریان ساز هالیوود مانند « پالپ فیکش » داشته است. شاید « چشم و گوش بسته » اثر ارجینالی محسوب نشود اما موتمن به خوبی با درک فضای داخلی ایران، یک نسخه وطنی از آن فیلم ساخته، می توانیم روی هم رفته « چشم و گوش بسته » را در وضعیت این روزهای سینمای ایران کمدی معمولی اما شریفی بنامیم.