فرهنگ فرهنگ مردم ترکمن

[CANDY]

قوم ترکمن در آداب و رسوم خود، مراسم، اعیاد و جشن های زیاد و جذابی دارند. این مراسم با تشریفات و برنامه های ویژه ای همراه است که هر کدام معنا و مفهوم خاص و جذاب خود را به همراه دارد. تعداد مراسم و اعیاد ترکمن ها بسیار زیاد هستند و شاید برشمردن و معرفی همه آنها در این مقال نگنجد. با این وجود، همه این مراسم و جشن ها، در یکی از دسته های زیر قرار داده می شوند:

• اعیاد تاریخی مانند عید نوروز: عید نوروز برای قوم ترکمن نوید تولد دوباره طبیعت را به همراه دارد. به همین دلیل برای آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. عید نوروز با اولین طلوع خورشید آغاز می شود. ترکمن ها این روز را تازه ییل گفته و جشن می گیرند. لحظه تحویل سال نیز برای آنها بسیار پر اهمیت بوده و با تلاوت قرآن و باز کردن در و پنجره ها به استقبال آن می روند.
• اعیاد مذهبی همچون عید فطر و قربان، میلاد حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم): در این گونه اعیاد ضیافت و مولودی خوانی برگزار می شود.
• جشن های فصلی مانند جشن گندم یا جشن درو
• جشن های خانوادگی مانند عروسی، تولد فرزند و فوت یک فرد در خانواده: در زمان تولد یک فرزند در قوم ترکمن، بزرگ خاندان به آنها خانه ای مجزا می دهد. قابله در صورتی که فرزند پسر باشد می گوید: یک مشت به نیروی خانواده افزوده شد و چنانچه دختر نصیب خانواده شود، می گوید ثروتمند شدید. ترکمنی ها به نشانه پیروی نوزاد از فرامین و مفاهیم قرآنی زیر بالش او قرآن قرار می دهند.

از دیگر مراسم زیبا و شاد قوم ترکمن، جشن های عروسی آنها است که به آن گلین توی می گویند. نوع لباس مردان و زنان، جشن و پایکوبی و پذیرایی در این نوع مراسم به شکلی خاص و تا ابد یه یاد ماندنی برگزار می شود. دیدن این مراسم از نزدیک بسیار خوشایند بوده و گویی داستانی را به نمایش می گذارد. طبق آداب و رسوم مردم ترکمن، دختر و پسر در سن 12 سالگی با هم نامزد شده و هیچ کس حق خواستگاری از چنین دختری را نخواهد داشت. دختر و پسر با رسیدن به سن قانونی ازدواج می کنند.

در قوم ترکمن، دختران از قدیم الایام با سرودن شعرها و ترانه‌هایی که آن را لاله می نامند، احساسات و افکار درونی خود را بیان می کنند. لاله خوانی در شب های مهتابی به صورت گروهی خوانده می شود.

در کنار لاله خوانی، زمزمه های دیگری که زنان ترکمن می خوانند، زمزمه های مادران برای کودکان است. مادران با هودی خوانی، کودکان را با رویاهایی زیبا به خواب می برند. این کودکان با شنیدن داستان جنگاوران ترکمنی، در ذهن خود رشادت ها می آفرینند.

• سوغات قوم ترکمن چه چیزهایی را شامل می شود؟ دست و پیشانی زنان ترکمن با زیورآلات ساخته شده از سنگ های تزئینی، عقیق سرخ، طلا و نقره مزین شده است. شما می توانید این تزئینات را با خود به شهر و دیارتان ببرید. لباس های زیبا و گران قیمت آنها نیز گزینه خوبی خواهد بود. لباس هایی با پارچه های خوشرنگ، دوخت زیبا و تن پوش عالی. قوم ترکمن به بافت قالی و قالیچه های زیبای دستباف نیز معروفند. خرید این هنر دست ارزشمند، خانه شما را به هنر ترکمنی زینت داده و اسم و رسم آنان را در کل کشور و دنیا بر سر زبان ها خواهد انداخت.

• چه شیرینی هایی مخصوص قوم ترکمن، می باشند؟ مردم ترکمن، از شیره انگور و عسل، شیرینی خوش طعم و سالمی به نام اوماج می پزند. علاوه بر آن به شما پیشنهاد می کنیم پیش از ترک استان گلستان حتما نان روغنی پادرازی، جز حلوای گردویی و شیرینی محبوب و خوش طعم سرغربیلی را نیز بچشید. خوردن این شیرینی های خوشمزه می تواند خوشمزه ترین و به یاد ماندنی ترین بخش سفر شما به استان گلستان باشد.

فردي كه براي اولين بار قدم به گميشان مي گذارد اولين چيزي را كه مي بيند نوع پوشش خاص مردم است كاملا سنتي و بر پاپه فرهنگ پيشينيان خودشان است.

زبان مردم شهر منحصر به خودشان هست و با زبان شيرين تركمني تكلم مي كنند، اينجا افراد مسن و كودكاني كه هنوز به مدرسه نرفته اند گاه با زبان فارسي هم بيگانه اند.

بانوي تركمن، اصيل و غيرقابل تغيير، هر جاي دنيا كه برود هر پست و مقامي هم كه داشته باشد باز هم مثل يك بانوي تركمن سنتي لباس مي پوشد.

جالب اين جاست كه اگر بانويي تركمن هم نباشد و عروس تركمنان شود كاملا شبيه يك تركمن لباس مي پوشد چهارقد تركمني بر سر مي گذارد و آناقي كه نشانه زنان متاهل است بر سر مي گذارد آن قدر شبيه مي شود كه اصلا باورش سخت است كه او يك تركمن نيست (مثل كلمات بيگانه كه وقتي وارد زبان عربي مي شوند آن قدر نشانه هاي زبان عربي مثل الف و لام 'ال' و تنوين و ... مي گيرند كه ساختارشان كاملا با زبان عربي هماهنگ مي شود).

در عوض اگر دختر تركمن عروس ديگر اقوام ايراني شود باز هم لباس پوشيدن سنتي خود را حفظ مي كند ... انگار يك قانون نانوشته اي همه را ملزم به حفظ فرهنگ مي كند.

بانوي تركمن نجيب است و قانع، مهربان است و هنرمند و با همان دستاني كه كودكانش را نوازش مي كند، با بافت قالي و قاليچه هاي زيباي تركمني سعي مي كند در تامين معاش خانه همسرش را ياري كند.

اگر چه رسم و رسومات عروسي هايي كه يك هفته طول مي كشيد كمي خلاصه شده است ولي كاملا ساختار سنتي خود را حفظ كرده است، تركمن هاي زيادي هنوز هم با شتر و كجاوه عروس را به خانه بخت مي برند.

اينجا مهريه را طبق سنت خود و بسيار كمتر از همه جاي ديگر قرار داده اند، هنوز هم طلاق بسيار زشت است و جوانان به شدت در پاسداري از خانواده هاي خود تلاش مي كنند، داشتن فرزند برايشان افتخار است و به شدت به بزرگترهاي خود احترام مي گذارند...

جشن 63 سالگي مي گيرند، عروس هايشان ياشماق مي گيرند (در سال هاي اول عروسي از پدر شوهر، برادر شوهر و نامحرمان رو مي گيرند) و در مجالس خود با غذاهاي سنتي خودشان (چكدرمه، بشمه و ...) از مهمان پذيرايي مي كنند.

بسيار مهمان نوازند و خود بر سر سفره در كنار مهمان نمي نشينند و مهمان را تنها مي گذارند تا راحت و بدون رودروايسي هر چقدر كه ميل دارد غذا تناول كند.

اين جا چاي كه مي آورند كنارش يك فلاكس يا كتري قرار مي دهند خودشان براي دقايقي مهمانشان را تنها مي گذارند تا هر چقدر كه دوست دارد چاي بنوشد...

به شدت از عمل زشت تكدي گري بيزارند و به گدايان خياباني اهميت زيادي نمي دهند و در عوض مقيد به پرداخت زكات و خمس مال خود هستند.

مراسم رقص خنجر دارند و كشتي سنتي گورش و بازي هاي محلي و هودي خواني و لاله خواني و علاقه به اسب و مسابقات اسب دواني و ... صدها سنت قديمي هنوز در گميشان زنده است.