آموزش عناصر کلی و اساسی نقد شعر

[ARA.O.O]

سلام؛ خسته نباشید و وقت بخیر. در این تاپیک، عناصر کلی و اساسی یک نقد جامع، توسط بنده شرح و نامبرده خواهند شد. با توضیحات همراه باشین.🌻


*قالب کلی نقد، به شکل زیر می‌‌باشد. در پست های پس از این پست، هر عنصر رو جداگانه شرح خواهم داد.

1.اسم اثر
نقد بر اساس سه مورد
*اندازه اسم
*کلیشه ای یا دور از تصور بودن
*سازگاری اسم انتخابی با ژانرها و محتوا

2.ژانرها
نقد بر اساس سه مورد
*بررسی صحیح بودن ژانرها
*سازگاری ژانر با اسم رمان و محتوا
*صحیح بودن ترتیب قرارگیری ژانرها

3.مقدمه
نقد بر اساس سه مورد
*سازگاری متن مقدمه با ژانرها، اسم اثر و محتوا
*کیفیت جملات مقدمه و موزون بودن لغات
*اندازه مقدمه

4.قالب شعر

5.جلد
نقد براساس سه مورد
*همخونی با ایده
*ترکیب رنگی جلد
*کیفیت عکس و زیبایی جلد

6.سیر
نقد بر اساس یک مورد
*ثابت نگه داشتن سیر و نحوه بیان نویسنده

7.توصیفات

8.زاویه دید
نقد براساس نوع راوی

9.نثر

10.بهره گیری از آرایه های ادبی

11.رعایت پارت نویسی
نقد بر اساس دو مورد
*اندازه صحیح پارت
*هدفمندسازی پارت

12.رعایت شرع و قوانین
نقد بر اساس یک مورد
*ممنوعه

13.غلط‌‌های املایی
نقد بر اساس دو مورد
*اشتباهات تایپی
*اشتباه نویسی

14.سخن منتقد

 

[ARA.O.O]

📚اسم


*اندازه اسم: حداکثر بخش های کاربردی برای عنوان، چهارتاست. مثلا: "حق منه" سه بخشیه. بخش اول کلمه "حق"، بخش دوم کلمه "من" و بخش سوم "ه" آخر که معنای "هست" میده. از جانب نقش کلمات، "حق" اسمه، "من" هم اسم هست و "ه" آخر با معنی "هست"، فعله.
برای مثال بعدی اسم رمانی اگه (پسرک آرام نیست) باشه، اینطور باید مشخص کرد: این عنوان از چهار بخش تشکیل شده. اول، کلمه "پسر"، بخش دوم "ک" واژه‌‌ی "پسرک" که معنی (کوچک) میده. بخش سوم کلمه "آرام و بخش چهارم کلمه "نیست" نقش بخش‌‌ها هم به این صورته: "پسر" اسم هست. "ک" صفت هست. "آرام" اسم هست و کلمه "نیست" فعله.

*کلیشه ای یا دور از تصور بودن: اگه توی عنوان کلماتی مثل: عشق، عاشق، دریا، سیاه، دردسر و... باشه که به میزان زیادی در اسم خیلی از رمان‌‌ها به کار رفتن، اون عنوان کلیشه ای و تکراری محسوب میشه. (توجه کنید کن بعضی وقت ها یه اسم، یک کلمه‌‌ی کلیشه ای داره ولی کل اون اسم، جذابه. مثلا اسم "به وقت حسرت" یک کلمه کلیشه ای داره که "حسرت" هست اما کل این ترکیب اسمی جذابه.)
همچنین، یه وقت هایی نویسنده ها یه اسم های عجیب و غریبی برای رمانشون میذارن که خیلی سخت هستن و در این صورت این اسامی، دور از تصور محسوب میشن. مثل "تعیش واله" یا "تاجور قمر" و... .

*سازگاری اسم انتخابی با ژانر و محتوای رمان: اسمی که نویسنده انتخاب میکنه، باید با ژانرهاش و محتوای اثرش سازگار باشه. مثلا اگه ژانر عاشقانه داره و محتوا در مورد یک موضوع غمیگنه، عنوانش باید تا حدودی هم با عاشقانه و هم با غم مرتبط باشه. مثلا اسم "تاوان وابستگی" هم غم رو درون خودش داره، هم عاشقی رو.

 

[ARA.O.O]

📚ژانر:


*بررسی صحیح بودن ژانر: بایستی بررسی بشه که ژانرهای انتخابی نویسنده از لحاظ ادبی صحیح هستن یا خیر. ژانرهای درست این ها هستن: (عاشقانه، تراژدی، معمایی، تخیلی، فانتزی، پلیسی، مذهبی، کلاسیک، اجتماعی، طنز، تاریخی، ترسناک) پس اگه مثلا نویسنده بگه ژانر "هیجانی" کاملا غلطه و باید حذف بشه. روانشناسی هم ژانر نیست. درام که منظور غمگینه، برای رمان و داستان و... غلطه. درام مال فیلمه و برای کتاب غمگین باید "تراژدی" نوشته بشه.

*سازگاری ژانر با اسم و محتوا: باید بررسی بشه که بر فرض مثال اگه ژانر عاشقانه و معمایی در بخش ژانر انتخاب شده، اسم اثر هم با ژانر معمایی و عاشقانه سازگاره؟ توی محتوای اثر هم ژانر عاشقانه و معمایی دیده شده یا نه؟ اتفاقات عاشقانه و معمایی رخ دادن؟

*ترتیب قرارگیری ژانر: ژانرها براساس پررنگ بودنشون توی سیر، باید به ترتیب توی بخش ژانر ‌ذکر بشن. مثلا اگه یه اثر خیلی صحنه عاشقانه داره، سپس صحنه های پلیسیش پررنگه و بعد صحنه های اجتماعیش، ترتیب ژانر‌ اینجوریه: "عاشقانه، پلیسی، اجتماعی"

 

[ARA.O.O]

📚مقدمه:


*تناسب با اجزای اثر: وظیفه مقدمه اینه که احساسات درون اثر رو با یه متن ادبی مثل شعر، دلنوشته و... نشون بده. مثلا اگه متن اثر غمگین و عاشقانه ست، یه متن ادبی عاشقانه و غمگین می‌‌‌نویسیم مثل:
"عشق را از دریا آموختم
خدایم‌ خالق عشق بود!
توان‌ در من گذار که طاقت سختی اش را به دوش بکشم
که این راه بسی دشوار است!"

*کیفیت جملات و موزون بودن: مقدمه باید حاوی جملات ادبی و با کیفیتی باشه، همچنین روون باشه. مثلا مقدمه ای که بگه:
"دنیای سختی بود
عاشق شدم و شکست خوردم
کاش اینجوری نمیشد
و..."
خیلی ساده ست و کلمات معمولی داره. ولی این مقدمه:
"غرق آبی نگاهش
به رنگ سیاهی بخت شومش
دستانش سرد چون یخبندان
و نگاهش نافذ، مانند استواری مردان
مقاومتش در هم نمی‌‌شکند
برجای خود می‌‌ماند
و مردی ست ایستاده..."
جملات خوبی داره و جذابه، ادبیه و موزونه.

*اندازه مقدمه: اندازه مقدمه هم نباید طولانی یا کوتاه باشه. در حد ۴ تا ۸ خط کافیه.

*همچنین ی نکته: یه مقدمه نباید اینتر اضافی داشته باشه و با هر کلمه، نویسنده بره خط بعد. باید یه جمله تموم بشه، بعد اینتر و خط بعد.

∆HapArooT

 

[ARA.O.O]

📚قالب شعر:

قالب شعر نیز نقش مهمی در اشعار دارد ، که آیا درست انتخاب شده؟! قالبی که انتخاب شده، در سیر اشعار دیده می شود یا نه؟! مطابقت با بیت ها، و رعایت آن...
حتی اگر شاعر قالب متغیر را انتخاب کند، باید یکایک قالبی که به کاربرده است را در پست اول بیان کند.
قالب: مثنوی، دوبیتی، رباعی، غزل، قصیده و...

 

[ARA.O.O]

📚جلداثر:


*همخونی با ایده: جلدی که نویسنده برای اثرش انتخاب میکنه، باید طرح و ظاهری داشته باشه که با ایده ی اثر سازگار باشه. مثلا اگه محتوا در مورد جنایت هست، جلد میتونه حاوی اسلحه و... باشه.

*ترکیب رنگی جلد: ترکیب رنگی، احساس ژانرها رو القا میکنه. بنابراین بر فرض مثال اگه روایتی ژانر و محتوای غمگین داشته باشه، طبیعتا جلدش ترکیب رنگی تیره داره. ترکیب رنگی صورتی و بنفش قطعا با یه محتوای غمگین جور نیستن! همچنین رنگ های روشن مثل زرد و... با محتوای طنز سازگارن.

*کیفیت عکس و زیبایی جلد: عکس جلد باید دارای کیفیت باشه و طرح جلد باید به نحوی باشه که به دل مخاطب بشینه. عکس های بی مفهوم و بد تصویر، جلب مخاطب نمیکنن

 

[ARA.O.O]

📚سیر:


*ثابت نگه داشتن سیر و نحوه بیان نویسنده: سیر، باید در تمام قسمت ها متعادل باشه. نباید اینطور باشه که به عنوان مثال نویسنده در یک قسمت هایی روی توصیفات خیلی خوب کار کنه و یک جاهایی، تند پیش بره! نحوه بیانش هم باید قوی و در شان یک نویسنده باشه، نه که واژگان کیفیت ضعیف داشته باشن و جملات بیخود و بی هدف بیان بشن که فقط از عشق و هر احساس دیگه ای بگن!

 

[ARA.O.O]

📚توصیفات:


توصفات اشعار با توجه به داستانی بودن یا نبودنشان تعیین میشود. اگر روایت داستانی باشد، تمام ارکان توصیف زمان، مکان، شخصیت، حالات، احساسات باید مدنظر منتقد قرار گیرند. اما اگر فاقد بعد زمان و مکان و غیرداستانی باشد، صرفا توصیف احساسات مدنظر است.

 

[ARA.O.O]

📚زاویه دید:

نوع زاویه دید شاعر چه بوده و چه تغییراتی داشته؟ ثابت بوده و یا در آمیختگی بیان دیده شده؟

 

[ARA.O.O]

📚نثر:

نثر اشعار گاها آنچنان پیچیده است که برای بسیاری از خواننده ها قابل فهم نیست که این مورد اندکی ذهن خواننده را پریشان خاطر می کند و خواننده باید تک به تک معنای کلمه ها را میدا کند تا مفهوم شعر را بفهمد. (نثر پیچیده)
اشعار امروزه ارتباط بهتر و قابل فهم تری با خواننده ها برقرار می‌کند(شعرهای نو). این اشعاراگر اندکی به آن توجه کرد میتوان مفهوم را فهمید.(ساده و روان)
منتقد بایستی نوع نثر را مشخص کند و ثبات آن را معین کند که آیا کاملا در تمام قسمت ها به یک صورت معین پیش رفت یا برخی قسمت ها پیچیده و برخی، نوع دیگر بود؟ (شاعر باید با یک انتخاب جلو برود!)