دانستنی رویداد های مهم تاریخی که دنیا را تغییر دادند!

[at♧er]

جنگ‌های ایران و یونان​

شاید فکرش را هم نمی‌کردید، ولی جنگ‌های ایران و یونان نقطه‌ی عطف مهمی در تاریخ بشر است. اگر یونان سقوط می‌کرد و در برابر امپراتوری ایران شکست می‌خورد، جهان غرب احتمالا نمی‌توانست دموکراسی، هنر، ادبیات، و علم امروزی‌اش را داشته باشد. یونانی‌ها نه فقط در برابر ایرانی‌ها به پیروزی رسیدند، بلکه پس از آن، با حضور اسکندر مقدونی به رشد بزرگی دست یافتند.

اسکندر مقدونیه​

هنگامی که دولت شهرهای یونانی در حال رشد و قدرت‌نمایی بودند، اسکندر مقدونی، به عنوان حاکم مقدونیه و با استفاده از جذابیت، حیله‌گری، و بی‌رحمی‌اش توانست ایران، مصر، بین‌النهرین، و بخش‌هایی از هندوستان را تصرف کند. وی نه فقط امپراتوری گسترده‌ای بنیان گذاشت، بلکه تاثیرگذاری‌اش بر فرهنگ عصر هلنیستی، ترکیب قدرتمندی از فرهنگ یونانی و آسیایی را آغاز کرد که قرن‌ها بر جهان مسلط بود.

پاکس رومانا یا صلح رومی​

پاکس رومانا که واژه‌ای لاتین به معنی “‌صلح رومی‌”‌ است، دوره‌ای از صلح و ثبات در سراسر امپراتوری روم تلقی می‌شود. این دوره با حکمرانی سزار آگوستوس آغاز شد؛ دوره‌ای که روم بر اروپا، شمال آفریقا و فلسطین حکومت می‌کرد و این حکومت، تا دویست سال ادامه یافت. این ثبات، شرایط را برای پیشرفت‌‌های بیش‌تر در حوزه‌های هنری، فرهنگی، و فناوری مهیا ساخت، و به ایجاد آن‌چه امروزه آلمان، فرانسه، و انگلستان مدرن می‌خوانیم‌شان منجر شد.

زندگی عیسی مسیح
​

زندگی عیسی مسیح یک رویداد بزرگ تاریخی است که در دوره‌ی حکومت سزار آگوستوس و صلح رومی به وقوع پیوست. فارغ از این‌که آیا به آموزه‌های مسیح باور داشته باشید یا خیر، کم‌تر آدمی می‌تواند تاثیر عظیم وی را بر تاریخ بشریت و مذهب بزرگی که به سرعت در جهان گسترش یافت، انکار کند. مسیحیت بر بسیاری از عناصر فرهنگ غرب تاثیر گذاشته، و آن را از هزاران سال پیش تا دنیای مدرن امروزی شکل داده است. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان مسیح را به عنوان خدای خود می‌پرستند، و این مسئله از اثرگذاری بالا و طولانی وی حکایت دارد.

زندگی حضرت محمد(ص)، پیامبر اسلام
​

حضرت محمد (ص) پیامبر بزرگ اسلام در سال ۵۷۰ پس از میلاد، در شهر مکه متولد شد، و در ۴۰ سالگی از جانب جبرئیل بر ایشان وحی نازل شد. نزول وحی‌ها بر ایشان ادامه داشت، و آن‌ها در قالب کتابی به نام قرآن نگاشته شدند. آموزه‌ها و پیام‌های پیامبر اسلام جمعیت زیادی را گرد وی جمع کرد، ولی افرادی نیز به مخالفت با وی پرداختند. محمد (ص) پیروان‌اش را از مکه خارج کرد و به مدینه برد؛ ولی در نهایت توانست پیروان‌اش را به میزان بسیار زیادی افزایش دهد و به مکه بازگردد و آن‌جا را فتح کند. همان‌طور که می‌دانیم، امروزه، تاثیر ایشان بر فرهنگ خاورمیانه و جهان باعث رشد مذهب اسلام شده است؛ و این مذهب به عنوان دومین مذهب محبوب در جهان شناخته می‌شود.

امپراتوری چنگیز خان مغول
​

اکنون به آسیای میانه می‌رویم و به چنگیز خان مغول، حاکم یکی از بزرگ‌ترین امپراتوری‌های تاریخ بشریت، می‌پردازیم. در واقع، افراد اندکی چنگیز خان را به عنوان فردی می‌شناسند که جهان را از اساس تغییر داده است، ولی حقیقتا امپراتوری مغول در زمان خود و فراتر آن، تاثیرات گسترده‌ای بر جهان گذاشته است. نخست، ارتش مغول به هر جایی که می‌رسیدند به ارعاب، تصرف، کشتار، و غارتگری می‌پرداختند. ولی آن‌ها افراد واقع‌بینی نیز بودند و جهت راضی نگه داشتن توده‌ی مردم و حفظ کنترل بر آن‌ها، تمام فرهنگ‌ها را پذیرفتند و فرا گرفتند. آن‌ها تقریبا با اتحاد بخش‌های وسیعی از اوراسیا توانستند فناوری‌هایی را نظیر کاغذ، باروت، قطب‌نما، و حتی شلواردر جهان گسترش دهند.

 

[at♧er]

مرگ سیاه
​

مرگ سیاه یا همان بیماری طاعون، به این دلیل این‌چنین نامیده شده است که به سرعت در سراسر اروپا گسترش یافت و در همان ابتدا، هزاران نفر را به کام مرگ کشید. در نهایت، تخمین زده می‌شود در دوره‌ی مرگ سیاه در اروپا ۷۵ میلیون نفر بر اثر بیماری طاعون از بین رفتند. بعد از این واقعه، به دلیل کمبود نیروی کار در اروپا، کارگران مزرعه ‌توانستند با اختیار کامل، انتخاب کنند که برای چه کسی کار کنند؛ این مسئله، باعث بهبود شرایط آن‌ها و خانواده‌های‌شان شد. آدم‌ها بیش از گذشته از کلیسای کاتولیک خشمگین شدند، و با ادعای این مسئله که یهودیان باعث این فاجعه شده‌اند، موج یهودی ‌ستیزی در اروپا رشد کرد.

. سقوط قسطنطنیه یا کُنستانتینوپول
​

شهر قسطنطنیه (یا همان شهر کنستانتین) که توسط کنستانتین، امپراتور روم، در سال ۳۳۰ بعد از میلاد ساخته شد، قرن‌ها به عنوان پایتخت امپراتوری بیزانس (یا روم شرقی) تلقی می‌شد. کم‌تر کسی فکر می‌کرد، کُنستانتینوپول که به دیوارهای غیر قابل نفوذش شهرت داشت، واقعا تصرف شود. با وجود این، با ظهور و گسترش اسلام، عاقبت پایتخت امپراتوری روم در ۱۴۵۳ به دست ترکان عثمانی افتاد. به این ترتیب، ترک‌های عثمانی توانستند جای پای‌شان را در اروپا محکم کنند، و تعادل قدرت را به ناگاه تغییر دهند. بسیاری از یونانی‌ها به اسلام گرویدند یا به غرب گریختند. تصرف کنستانتینوپول برای مسلمانان به نمادی از پیروزی اسلام تبدیل شد، زیرا آن‌ها این شهر را سدی در برابر اسلام می‌دانستند.

رنسانس
​

در طول دوره‌ی قرون وسطی و مرگ سیاه، تحصیلات و علم نسبتا دچار رکود بودند. با آغاز قرن پانزدهم، علم، هنر، و فرهنگ زایشی دوباره یافت؛ این اتفاق نخست در ایتالیا رخ داد و سپس به سراسر اروپا گسترش یافت. رنسانس (یا دوره‌ی نوزایش) فناوری‌ها و پیشرفت‌هایی با خود به همراه آورد که به سعادت و ثروت بیش‌تری منجر شدند.

دستگاه چاپ گوتنبرگ
​

یکی از بزرگ‌ترین اختراعات دوره‌ی رنسانس، دستگاه چاپ بود که توسط یوهانس گوتنبرگ اختراع شد. گوتنبرگ ایده‌ی چاپ را از آسیا به دست آورد، ولی آن را با دستگاه اختراعی‌اش بسیار آسان‌تر و موثرتر کرد. نخستین کتاب چاپی وی انجیل بود؛ این انجیل‌ها حتی پیش از اتمام چاپ همگی به فروش رسیدند. دستگاه چاپ آتش مطالعه، تحصیل، و کسب علم را روشن کرد؛ زیرا کتاب‌هایی که پیش از آن تنها به وسیله‌ی دست تکثیر می‌شدند،‌ با چاپ انبوه ظرفیت جدیدی یافتند.

اصلاحات پروتستانی
​

یکی دیگر از اتفاقاتی که همراه با رنسانس و با کمک دستگاه چاپ به وقوع پیوست،‌ اصلاحات پروتستانی بود. این اصطلاحات که با اعلامیه‌ی نود و پنج ماده‌ای مارتین لوتر علیه استفاده‌ی پاپ از آمرزش‌نامه آغاز شد، توسط سایر افراد نظیر ژان کالون و هنری هشتم با به چالش کشیدن پاپ و قدرت کلیسای کاتولیک توسعه پیدا کرد. این اعتراضات باعث شد کلیسا به فرقه‌های مختلفی از جمله کلیسای لوتری و کلیسای انگلیکان تقسیم شود. این تقسیم پیامدهای مثبت و منفی داشت، که شامل تقویت دانشگاه‌ها، هنر، و تحصیلات از یک سو، و بروز درگیری‌های خونین از سوی دیگر بودند.

 

[at♧er]

استعمارگری اروپایی​

تقریبا از ۱۵۰۰ تا ۱۹۶۰، اروپا به کل جهان گسترش یافت! کشورهای اروپایی از قاره‌ی آمریکا گرفته تا آفریقا، هندوستان، و آسیا، تقریبا در تمام قاره‌ها به ایجاد مستعمره‌هایی دست زدند. استعمارگری اروپایی به یک تجارت بزرگ تبدیل شد؛ یعنی این‌که روز به روز ثروت و قدرتْ سهم اروپایی‌ها می‌شد و بردگی و فقرْ سهم سایر نقاط جهان. با گذشت زمان، بسیاری از مستعمرات به تدریج استقلال یافتند، و بعد از جنگ جهانی دوم، اروپای ویران شده به تدریج کنترل‌اش را بر سایر مستعمرات از دست داد.

انقلاب آمریکا​

بروز انقلاب در ۱۳ مستعمره‌ی بریتانیا در آمریکای شمالی، به عنوان یکی از بزرگترین تغییرات در وضعیت جهان به شمار می‌رود. انقلاب آمریکا که در اصل به دلیل اعتراض علیه مالیات بدون نمایندگی ایجاد شده بود، به ایده‌آل‌های روشنگرانه‌ای گسترش پیدا کرد که به دنبال احقاق حقوق تمام مردم بودند. آمریکایی‌ها با شکست دادن انگلیسی‌ها و پیروزی در این جنگ، نه فقط جنگ خودشان را با پیروزی به پایان رساندند، بلکه این پیروزی را به تمام نقاط جهان صادر کردند و در بسیاری از کشورهای دیگر نیز الهام‌بخش مبارزه علیه نظام حاکم شدند.

انقلاب فرانسه​

انقلاب فرانسه که از انقلاب آمریکا الهام گرفته بود، فرانسه و اروپا را برای همیشه تغییر داد. آن‌چه در ابتدا اعتراضی علیه پادشاهی فرانسه و نجیب‌زادگان بود، به گفتمانی درباره‌ی جمهوری‌خواهی، حقوق بشر، و شهروندی تبدیل شد. متاسفانه، این انقلاب خونین و خشن شد، و به جای این‌که دربردارنده‌ی ایده‌آل‌های مذکور باشد، به دیکتاتوری و ملی‌گرایی انجامید. اگر چه این انقلاب باعث ایجاد آشفتگی‌های فراوان شد، ولی فلسفه‌ی روشنگرانه‌ای از آن طلوع کرد که بازتاب آن در سراسر جهان پرتو افکند.

جنگ داخلی آمریکا​

بسیاری معتقدند جنگ داخلی آمریکا صرفا موضوعی داخلی بود که فقط بر ایالات متحده تاثیر گذاشت، ولی در حقیقت، این جنگ دارای تاثیرات گسترده‌ای در سراسر جهان بود. جنگ داخلی آمریکا، برای بسیاری از آدم‌های اروپایی گواهی بر زوال جمهوری‌خواهی بود. آمریکا نمونه‌ی روشنی از این تجربه بود، و اگر نمی‌توانست مقاومت کند و متحد باقی بماند، دیگر چه امیدی برای دیگر کشورها باقی می‌ماند؟ خوشبختانه، شمالی‌ها موفق شدند و جنوبی‌ها را به اتحاد خود درآوردند؛ و با تعجب بسیار، ثابت کردند نهادهای جمهوری‌خواهی بعد از جنگ‌های سخت و خونین هم‌چنان می‌توانند دست نخورده و بدون آسیب باقی بمانند. هم‌چنین، با غیر قانونی شدن برده‌داری، تجارت برده حقیقتا در سایر کشورهای آمریکایی، نظیر کوبا و برزیل نیز منسوخ شد. چنان‌چه شمالی‌ها به پیروزی نمی‌رسیدند، کاملا امکان‌پذیر بود برده‌داری قانونی تا به امروز نیز در دنیای مدرن ادامه داشته باشد.

 

[at♧er]

انقلاب صنعتی​

از قرون هجدهم و نوزدهم،‌ پدیده‌ی شگفت‌انگیزی در بریتانیا شکل گرفت. پیش از آن، تولید محصولات عمدتا در خانه‌ها یا در مغازه‌ها انجام می‌شد، ولی ناگهان تمام این‌ها جای‌شان را به کارخانه‌های بزرگی دادند که با دستگاه‌های عظیم می‌توانستند به تولید انبوه تمام انواع منسوجات کمک کنند. این پدیده انقلاب صنعتی بود که بریتانیا، اروپا، و آمریکا را از جوامعی عمدتا کشاورزی به جوامعی شهری و صنعتی تبدیل کرد. در نتیجه‌ی این انقلاب،‌ نوآوری‌های بزرگی از جمله قطار و خودرو شکل گرفتند. با این‌که انقلاب صنعتی طبقات ضعیف را به سختی به چالش کشید، ولی باعث بهبود زندگی طبقه‌ی متوسط شد.

انقلاب پزشکی​

پیش از سال‌های نخسین قرن نوزدهم، پزشکی هم‌چنان در دوره‌ی تاریک خود به سر می‌برد. پیش از آن، برخی گام‌ها برای پزشکی برداشته شده بود، ولی نتایج‌ آن‌ها نتوانسته بود به اندازه‌ی انقلاب پزشکی همه چیز را تغییر دهد. در نتیجه‌ی انقلاب پزشکی، انسان کشف کرد بیماری‌ها به علت میکروارگانیسم‌ها (ریزاندامگان) ایجاد می‌شوند. مراقبت‌های بهداشتی، با توانایی انسان در تولید انبوه داروهای جدیدی به شکل قرص و هم‌چنین داروهای بیهوشی، شکل جدیدی به خود گرفت و به کشفیات بزرگی در تاریخ بشر منجر شد؛ از جمله واکسیناسیون و آنتی‌بیوتیک.

ترور آرشیدوک فردیناند دوم​

انقلاب صنعتی خیلی چیزها را دستخوش تغییر کرد، ولی یکی از پیامدهای آن رشد حس هویت‌طلبی و ملی‌گرایی بود. در ۱۹۱۴، با نوآوری‌های فناورانه‌ی جدیدی نظیر تانک‌ها، مسلسل‌ها، و گازهای کشنده، اروپا به انبار باروتی تبدیل شد که منتظر جرقه‌ای برای شروع آتش جنگ بود. بنابراین، در ۲۸ ژوئن ۱۹۱۴، آرشیدوک فرانتس فردیناند، وارث تاج و تخت امپراتوری اتریش مجارستان، که برای بازرسی از نیروهای نظامی در سارایوو به بوسنی رفته بود، ‌به دست یکی از ملی‌گرایان خشمگین صرب، به نام گاوریلو پرنسیپ، به همراه همسرش ترور شد. دولت صربستان برای این ترور مقصر شناخته شد و همین مسئله آتش جنگ جهانی اول را شعله‌ور کرد.

انقلاب اکتبر​

با این‌که بسیاری از انقلاب‌های اروپایی به دنبال تغییر حاکمیت به سمت جمهوری‌‌خواهی بودند، انقلاب اکتبر روسیه (یا همان انقلاب بولشویکی) به سمت و سویی کاملا متفاوت حرکت کرد و خواهان سیاست‌های کمونیستی شد. انقلاب اکتبر در ۱۹۱۷ با رهبری ولادمیر لنین و بلشویک‌ها در برابر تزار و طبقه‌ی حاکم روسیه به پیروزی رسید. تزار نیکولای دوم شکست خورد و اعدام شد، و به این ترتیب، کشور اتحاد جماهیر شوروی تشکیل شد.

رکود بزرگ​

پس از پایان جنگ جهانی اول، در دهه‌ی ۱۹۲۰ رشد اقتصادی سریعی در ایالات متحده شکل گرفت؛ ولی این رشد اقتصادی در ۱۹۲۹ به سد بزرگی برخورد کرد و به بحران منتهی شد. میلیون‌ها دلارِ سرمایه‌گذاران از دست رفت، بانک‌ها ورشکست شدند، و ۱۵ میلیون آمریکایی کارشان را از دست دادند. رکود بزرگ با اثر موج‌دارش در سراسر جهان، باعث شد تقریبا تمام کشورها دچار بیکاری و تورم منفی گسترده‌ای شوند. این رکود حدود یک دهه به طول انجامید و به تغییرات عمده‌ای در نهادهای مالی، سیاست‌های اقتصادی، و نظریه‌های مربوطه منجر شد. در حالی‌که ایالات متحده و سایر کشورها در حال تجربه‌ی نشانه‌های بازیابی از رکود بودند، در ۱۹۳۹ جنگ جهانی دوم، فاجعه‌ی جدیدی را برای جامعه‌ی بشریت، آغاز کرد.

 

[at♧er]

جنگ جهانی دوم​

با این‌که بسیاری فکر می‌کردند جنگ جهانی اول کاملا تمام شده است، ریشه‌های عمیق رنج و خشم هم‌چنان در برخی از بخش‌های اروپا در حال رشد بودند. با ظهور آلمان نازی به رهبری آدولف هیتلر، جنگ جهانی دوم در ۱۹۳۹ با حمله به لهستان آغاز شد و سپس به فرانسه و بلژیک نیز گسترش یافت. این جنگ تمام نقاط دنیا از جمله اتحاد جماهیر شوروی، چین، و ژاپن را نیز شامل شد. در پایان این جنگ، میلیون‌ها نفر جان‌شان را از دست داده بودند، و اروپا به یک ویرانه تبدیل شد؛ ولی ابر قدرت‌های جدیدی به نام اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده از این جنگ سر بر آوردند، و نظم جدید جهانی و درگیری‌های جدیدی را آغاز کردند.

جنگ سرد​

با پایان جنگ جهانی دوم، نوع جدیدی از جنگ ایجاد شد به نام جنگ سرد. اروپای شرقی به رهبری جماهیر شوروی برای گسترش کمونیسم تلاش می‌کرد، در حالی‌که دنیای غرب با شعار دموکراسی، پرده‌ی آهنینی میان خود و شرق گسترده بود. جنگ سرد، با تهدیدِ استفاده از سلاح‌های اتمی و نابودی میلیون‌ها آدم در کم‌تر از چند ثانیه،‌ وارد سیاست‌های جهانی شد، و دهه‌ها به طول انجامید؛ این جنگ شامل درگیری‌های مخفی اطلاعاتی، کلامی، و سیاسی بود. جنگ سرد در ۱۹۹۱ با فروپاشی نظام کمونیستی در روسیه و اروپای شرقی به پایان رسید.

اسپوتنیک​

در طول جنگ سرد، با راه‌اندازی اسپوتنیک، نخستین ماهواره‌ی فضایی، توسط اتحاد جماهیر شوروی تنش‌های جدیدی در سطح جهانی ایجاد شد. این اتفاق ایالات متحده شوکه کرد، و رقابت جدیدی در حوزه‌ی علوم فضایی میان دو کشور به وجود آورد. دستاوردهای فناورانه‌ای که در نتیجه‌ی این رقابت فضایی ایجاد شدند عبارت بودند از سلاح‌های پیشرفته، توانایی انسان بر فرود بر ماه، ساخت دست و پاهای مصنوعی، تصفیه‌ی آب، و ماهواره‌های تلویزیونی.

ترور جان اف. کندی​

جان اف. کندی در طول ریاست جمهوری‌اش در ایالات متحده اقدامات و تلاش‌های بسیاری در جهت تلطیف تنش‌ها در جنگ سرد، پیشبرد برنامه‌ی فضایی، و مبارزه برای حقوق مدنی انجام داد. ولی با ترور وی، بسیاری از تلاش‌های‌اش به ناگاه نافرجام ماندند. خوشبختانه، جانشین وی، لیندون جانسون، به پیشبرد چشم‌اندازهای جان اف. کندی کمک کرد، و با استفاده از میراث وی کنگره را به تصویب لایحه حقوق مدنی و هم‌چنین بودجه‌ی ناسا وادار کرد. هرچند، متعاقبا بزرگ‌ترین تاثیر ترور جان اف. کندی مسلما ادامه‌ی جنگ ویتنام بود. بسیاری از تاریخ‌دانان معتقدند جان اف. کندی با عدم تمایل‌اش به ادامه‌ی جنگ، قطعا مانند لیندون جانسون، هیزم به آتش جنگ نمی‌افزود. جهان بدون وقوع جنگ ویتنام قطعا شکل متفاوتی می‌توانست داشته باشد.

انقلاب دیجیتال​

با پیشرفت رایانه‌ها و اینترنت، انقلاب دیجیتال چشم‌انداز اطلاعاتی و اقتصادی دنیا را تغییر داده است و به این تغییر ادامه می‌دهد. با ایجاد و پیشرفت اینترنت، کسب و کار‌ها و مشاغل جدیدی در بسیاری از نقاط جهان شکل گرفته‌اند؛ ولی این انقلاب چالش‌هایی نیز به همراه داشته است. با ورود هکرها به عرصه‌ی انقلاب دیجیتال و سرقت میلیون‌ها دلار و میلیون‌ها هویت، با جاسوسی‌های دولتی از جانب آژانس امنیت ملی ایالات متحده آمریکا، و کاربرد اطلاعات غلط جهت ایجاد اختلال در دموکراسی باید گفت هنوز از آن دنیای قشنگ نو قرن‌ها و قرن‌ها فاصله داریم.