معرفی تفاوت دعوای کیفری و حقوقی چیست ؟

[هاویر]

• دعوای حقوقی چیست ؟

دعوای حقوقی ، دعوایی است که مرتبط با حقوق افراد و جبران خسارت ناشی از نقض این حقوق است . این حقوق اغلب در قانون مدنی مشخص شده اند و به دو دسته اموال و اشخاص تقسیم می شوند . در دسته اموال موضوعاتی از قبیل مالکیت و حقوق افراد بر اموالشان ، قرارداد خرید و فروش ، اجاره ، رهن ، مطالبه طلب و یا امور مربوط به مسائل وصیت ، ارث و ... مطرح می شود .
همچنین در دسته مربوط به اشخاص ، مسائلی که مرتبط با امور شخصی افراد می شود مانند تابعیت ، ازدواج ، طلاق ، حضانت و ... وجود دارد . لذا هر گاه در هر یک از این موضوعات ، حق فردی بر اثر اعمال و رفتار فرد دیگری نقض شود و این نقض موجب خسارت یا ضرر مالی یا شخصی شود ، می توان علیه او ، در دادگاه صالح برای دعاوی حقوقی ، طرح دعوی کرد .

• دعوایی کیفری چیست؟

دعوی کیفری ، دعوایی است که بابت وقوع یک جرم مطرح می شود و شاکی درخواست مجازات مجرم را دارد . از این رو قبل از اینکه بخواهیم دعوای کیفری اقامه کنیم ابتدا باید بدانیم چه عملی جرم محسوب می شود ؟ طبق قانون مجازات اسلامی هیچ عملی جرم نیست مگر اینکه قانون گذار آن عمل را تحت عنوان جرم شناخته باشد و برای آن مجازات در نظر گرفته باشد .
بنابراین برای شناسایی عمل مجرمانه باید این نکته را در نظر داشت که عمل مجرمانه عملی است که طبق قانون مجازات اسلامی شناسایی شده ، یعنی در قانون مشخص شده است که در چه شرایطی می توان به عملی ، عنوان یک جرم خاص را داد . مانند قتل ، کلاهبرداری ، خیانت در امانت ، جعل ، فحاشی ، توهین و ... . از این رو لازم است هنگامی که قصد اقامه دعوا داریم ، بدانیم عنوان جرمی که قصد شکایت کیفری از آن را داریم چیست تا احتمال بروز اشتباه و اتلاف وقت و هزینه به حداقل برسد .
لازم به ذکر است که فردی که قصد اقامه دعوای کیفری دارد باید به کلانتری یا دادسرای محل وقوع جرم مراجعه و شکایت خود را ثبت کند .

تفاوت دعوای کیفری و حقوقی

بنابر آنچه گفته شد می توان تفاوت دعوای حقوقی و کیفری را در چند مورد بیان کرد :
اول اینکه این دعاوی در ماهیت با یکدیگر تفاوت دارند . دعاوی حقوقی مربوط به خسارت و جبران خسارت است و دعوای کیفری مربوط به جرم و مجازات است .
دوم اینکه عناوین جرایم کیفری در قانون به طور مشخص بیان شده است مثلا در قانون ذکر شده است که یک عمل با وجود چه شرایط کلاهبرداری محسوب می شود و تحت عنوان جرم کلاهبرداری قرار می گیرد و مجازات آن نیز مشخص است . در واقع جرمی خارج از آنچه قانون گذار در قانون مشخص کرده است وجود ندارد . اما در دعاوی حقوقی موضوع کلی خسارتی است که به افراد وارد شده و محدودیتی در شناسایی موارد خسارت در قانون وجود ندارد .
تفاوت دیگر اینکه برای اقامه دعوای حقوقی باید از ابتدا به دادگاه صالح در دعوای حقوقی مراجعه کرد اما برای آغاز رسیدگی کیفری در یک موضوع باید ابتدا به کلانتری یا دادسرا مراجعه کرد .
چهارم اینکه دعاوی حقوقی و کیفری در آیین دادرسی نیز با یکدیگر متفاوتند که دعاوی حقوقی با توجه به قواعد آیین دادرسی مدنی و دعاوی کیفری با اعمال آیین دادرسی کیفری مورد رسیدگی قرار خواهند گرفت در نهایت اینکه ادله اثبات دعوا در دعاوی حقوقی و کیفری با یکدیگر متفاوت می باشد که این امر به دلیل تفاوت در موضوع دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری می باشد .