بحث و گفتگو تاریخ پیدایش تئاترجهان

[Like crazy<3]

تئاتر واژه‌ای است یونانی درلغت به معنای چیزی که به آن نگاه می‌کنند.کلمه تئاترtheater دراصل ازکلمه تآترونtheatr on است که قسمت اول آن تئاthea تماشاگران و يا محله تماشا است.

تئاترآن شاخه ازهنرهای نمایشی است که به بازنمودن داستان‌ها دربرابرمخاطبان یاتماشاگران می‌‌پردازد. درتئاترترکیبی ازسخن، حرکات، موسیقی، رقص، صدا و نور برای اجرا بهره گرفته می‌شود.

بجز سبک معیارگفتار داستانی، تئاتر گونه‌های دیگری نیز دارد مانند اپرا، باله، کابوکی، خیمه شب بازی و پانتومیم.

. "تئاتر" یک هنر دراماتیک است و پنج قرن قبل از میلاد مسیح در آتن و روم به وجود آمد و سپس در آثارقرون وسطی، رنسانس و بعد در عصر جدید اروپا ادامه یافت. منظور از تئاتر یک مجموعِّّه هنری یا یک نظام سازمان یافته هنری است که پیش از هرچیزبه متن یا نمایشنامه و سپس به کارگردان نیاز دارد و شامل بازیگری ، صحنه آرایی ، مجسمه آرایی ، موسیقی ، سخنوری ، نور پردازی ، نقاشی و معماری است. تئاتر در مقايسه با هنرهای ديگر امکانات زيادی دارد برای اينکه از هنرهای ديگر مثل نقاشی ، ادبيات ، معماری ، موسيقی و ... در آن استفاده می شودتئاتر يکی ازهنرهای هفتگانه است .کسانی که درباره بوجود آمدن تئاتر جستجو کرده اند مي گويند سر چشمه آن ازآيين هاست . آيين به مراسم مذهبی و اجتماعی می گويند . مثل مراسم عروسی يا مراسم سينه زنی در ماه محرم در ايران و مراسم رقص های مخصوص در کشورهای ديگر انسان هميشه دوست داشته است به اتفاقاتی که خارج از اراده و ميل اوست تسلط داشته باشد و اين ويژه گی اصلی تئاتر است.

 

[Like crazy<3]

شايد بارها اين سئوال در ذهن شما پديد آمده باشد كه تئاتر كي و كجا و توسط چه كساني بوجود آمده است يا به طور واضح تر مبدا پيدايش تئاتر كجاست؟ احتمالا به درستي نتوان مشخص كرد كه مبدا پيدايش تئاتر چيست؟

اما نظريه هايي مبني بر اجراي مراسم وآيين ها وجود دارد كه قدمت آن به بيش از ده هزار سال قبل از ميلاد مسيح مي رسد كه رفته رفته با تحول آنها تئاتر پديد آمد. يكي از نظريه هايي كه امروزمورد قبول واقع گرديده است عبارت است از رابطه اي كه بين تئاتر و مراسم آييني ومذهبي وجود داشته است همچنين محققاني هستند كه معتقدند سرچشمه تئاتر داستان سرايي است اينان براين عقيده اند كه گوش كردن و رابطه برقرار كردن با قصه ها عمده ترين خصيصه انسان است كه باعث پيدايش تئاتر شده است.

از سويي ديگر مي توان اظهار داشت كه تاريخ تئاتر عبارت است از تغييراتي كه عقايد انسان در طول زمان درباره خود وجهان پيدا كرده است. قديمي ترين اسنادي كه در دست است حاكي از آن است كه در مصر سنت هاي آييني - مذهبي متنوعي وجود داشته است كه اين آثار به اساطير مصري برمي گردد و مشخصه آن ها موضوع تولد دوباره , بلوغ , مرگ و رستاخيز بوده است يعني الگوي تغيير فصل ها و زندگي و روشي كه اجراي اين مراسم ها باعث پيدايش اولين گونه هاي تئاتري بوده است.

 

[Like crazy<3]

اساطير مصري چندين آيين را پايه گذاري كردند كه مهمترين آنها مصائب ابيدوس Abydos است كه درباره مرگ و رستاخيز رب النوع اوزيروس مي باشد كه فرزند زمين و آسمان است و اين آيين همه ساله درمقدس ترين مكان مصربرگزار مي شده است.

همين طورآيين ديگري كه درام ممفيسMemphiteخوانده مي شود ظاهرا هر ساله درآغاز فصل بهاردرمصراجرا مي شده است.

يونان باستان نيز به عنوان سرزميني كه نمايشنامه نويساني بزرگ را پروراند و آثارشان به دست ما رسيده است به جهات مختلف يكي از دوران هاي بزرگ تئاتر را رقم زد ونمايشنامه نويسان بزرگي را به جهان عرضه نمود كه آثارشان در زمره گنجينه هاي پربار ادبيات وهنر همواره جاودان است.

درزمان های قديم ، تماشاگران در سرازيری تپه ها می نشستند و مراسم مذهبی را که با آداب وتشريفات مخصوص در پايين همان تپه يا کناره معبد که محل عبادت بوده ، تماشا می کردند.

موسيقي ، رقص ، گفتار ، صورتك ، لباس ، اجراكنندگان ، تماشگروصحنه در اجراي آيين،آرايش توسط رنگ ، خاكستر يا جوهر كه سطح بدن را مي پوشاند براي كامل كردن صورتك و لباس بكار مي رود آنطور كه گريم در تئاتر اين كار را انجام مي دهد

بازيگران آيين بايد بسيار ماهر و با انظباط باشند مثل بازيگران تئاتربراي اجراي آيين يكي پيشكسوتان يا سالمندان آشنا به آيين تمرين سختي رابراي اداره ي اجراي خوب آيين بكارميگيرد كه كاملا با كارگرداني تئاتر قابل مقايسه است با اينكه سرچشمه آييني امروز پذيرفته ترين نظريه درباره ي بوجود آمدن تئاتر است اما جستجوگراني هم اعتقاد دارند سرچشمه تئاتر داستانسرايي است . آنها مي گويند كه گوش كردن و رابطه برقرار كردن با قصه ها جزو بزرگترين خصوصيات انسان است .

 

[Like crazy<3]

برخي هم مي گويند تئاتر از رقص و حركات ضربي و ژيمناستيك و يا تقليد حركات و صداي حيوانات آغاز شده است .اما نه خصوصيت داستانسرائي انسان و نه علاقه ي او به تقليد ، هيچكدام نمي تواند او را بسوي آفريدن هنر تئاتر راهنمائي كرده باشد ، چرا كه اسطوره هاوداستانها هم دراطراف آيين ها بوجود آمده اند و تقليد از حيواناتي كه انديشه و عقل ندارند هم نمي توانسته سرچشمه تئاتر باشد چرا كه آيين ها از انديشه و اعتقادات و ميزان شناخت انسان شكل گرفته است است

خواستگاه های تئاتر عناصر تئاتری و دراماتیک را در هر جامعه ی انسانی می توان سراغ کرد، صرف نظر از آنکه این جوامع پیشرفته و پیچیده باشند یا نباشند. این عناصر در رقص ها و مراسم مردم ابتدایی همان قدرآشکار است که در مبارزات سیاسی، راهپیماها، مسابقات ورزشی، مراسم مذهبی و حتی در بازی های کودکان ما پیداست . غالب شرکت کنندگان در این گونه فعالیت ها خود گمان نمی کنند در فعالیتی تئاتری حضور دارند، با آنکه در آنها تماشاگر، دیالوگ و برخورد عقاید به کار گرفته می شود. باید متذکر شد که میان تئاتر به عنوان یک شکل هنری و بهره برداری ضمنی از عناصر تئاتری در فعالیت های دیگر معمولاً تمایزی قایل می شوند.

علاقه به درک خواستگاه تئاتر از اواخر سده ی نوزدهم سرعتی تصاعدی گرفت، زیرا در آن زمان مردم شناسان اشتیاق زیادی به یافتن پاسخ مسأله از خود نشان می دادند. از آن هنگام تا به امروز، نظر مردم شناسی حداقل سه مرحله را پشت سر نهاده است. در مرحله ی اول که از ۱۸۷۵ تا ۱۹۱۵ به طول انجامید، مردم شناسان به رهبری سر جیمز فریزر ادعا کردند که همه ی فرهنگ ها از یک الگوی تکاملی پیروی می کنند. در نتیجه جوامع ابتدایی موجود در عصر حاضر، می توانند منابع مستندی درباره تئاتر هزاران سال پیش در دسترس ما بگذارند.

 

[Like crazy<3]

مرحله ی دوم پیشرفت مردم شناسی از سال ۱۹۱۵ آغاز می شود و مکتب دیگری به رهبری برانیسلاو مالینوفسکی، روش استقرایی مکتب فریزر را رد می کند، و به جای آن ره یافتی استنتاجی را پیشنهاد می کند. مکتب جدید مطالعه ی خود را در محل مورد بررسی، و در عمق آن آغاز کرده و سؤال را اساساً به گونه ی دیگری طرح می کند: کارکرد روزانه ی جوامع معین چگونه است؟ این مکتب را غالباً مکتب «کارکرد گرایی» می نامند.

بعد از جنگ جهانی دوم مرحله ی سومی هم توسط مردم شناسان بنا نهاده شده که مکتب «ساختگرایی» نامیده می شود. بانی این مکتب کلود لِوی استروس نام دارد. لِوی استروس همچون پیروان مکتب کارکرد گرایی، داروینیسم فرهنگی را رد می کند و معتقد است که هر جامعه ای خط فرهنگی خاصه ی خود را به وجود می آورد. لِوی استروس نیز مانند فریزر به الگویی جهانی معتقد است، هرچند الگوی او با الگوی فریزر تفاوت دارد. آنچه برای لِوی استروس بیشترین اهمیت را دارد آن است که بداند مغز چگونه عمل می کند و پاسخ آن را در تحلیل اسطوره جستجو می کند.

امروزه اکثریت منتقدان و مورخان توافق دارند که آئین تنها یکی از خواستگاه های تئاتر است و نه لزوماً تنها خواستگاه آن. از طرف دیگر، غالب محققان این نظر را که تئاتر در همه ی جوامع از الگوی تکاملی واحدی پیروی کرده است و رد می کنند. به علاوه امروزه هیچ مردم شناسی جوامع ابتدایی را فرو دستانه برآورد نمی کند. آنها دریافته اند که اگرچه جوامع پیشرفته از دانش تخصصی و فنون بهره مندی بیشتری دارند، اما در مقابل، غالباً از نظر همبستگی و یکپارچگی ویژه ای که در جوامع کمتر پیشرفته وجود دارد، دچار کمبود قابل توجهی هستند با آنکه منشأ آئینی امروز پذیرفته ترین نظریه درباره ی خواستگاه تئاتر است، اما هرگز تنها نظریه ی مورد قبول عام محسوب نمی شود. هستند محققانی که معتقدند سرچشمه تئاتر داستانسرایی است؛ آنها اظهار می دارند که گوش کردن و رابطه برقرار کردن با قصه ها عمده ترین خصیصه ی انسان است، همچنین آنها الگویی را پیشنهاد می کنند که در آن الگو تئاتر از افسانه سرایی نشأت می گیرد. افسانه ها ابتدا درباره ی شکار، جنگ یا فتوحات دیگرند و به تدریج آب و تاب بیشتری می یابند. مطالعات اخیر از نقاشی های به دست آمده از عصر یخبندان حاکی از آن است که انسان از ۳۰۰۰۰ سال پیش مراسم آئینی اجرا می کرده است و از هزاره های بعد از این تاریخ، یعنی ۲۰۰۰۰ سال پیش، در یکی از غارهای فرانسه و اسپانیا یک نقاشی به دست آمده که نشان دهنده ی مراسمی است مربوط به شکار اما نظر ما درباره ی این نقاشی های اولیه هنوز محقق نیست. وقتی به دوره های نزدیک تر میرسیم و می بینیم انسان آغاز به گسترش مهارت ها و عاداتی کرده است که راه به تمدن می برند، تصاویر برای ماگویاترمیگردند: تصاویری همچون اهلی کردن حیوانات، کشت گندم، اختراع سفالگری و ترک زندگی کوچ نشینی یعنی هنگامی که شکارچیان و تهیه کنندگان غذا در مکانی مستقر می شوند و به کشاورزی و دامداری خو می کنند.