. . .

اصول ویراستاری

تالار آموزش ویراستاری
وضعیت
موضوع بسته شده است و نمی‌توان پاسخ جدیدی فرستاد.

Telma _<

رمانیکی تلاشگر
رمانیکی
شناسه کاربر
2
تاریخ ثبت‌نام
2020-09-25
موضوعات
72
نوشته‌ها
519
پسندها
3,231
امتیازها
143
محل سکونت
Shz

  • #11
تعریف ویرایش متن

ویرایش متن کتاب که امروزه امری بسیار مهم و ضروری تلقی می‌شود، زمان پیدایش آن به حدود دهه‌ی ۴۰ شمسی باز می‌گردد که در آن دوره‌، مؤسسه‌ی انتشارات فرانکلین با فعالیت خود این عمل را آغاز نمود. این فعالیت در ابتدا عنوان خاصی نداشت اما رفته رفته در فرهنگ واژگان انگلیسی لغت Editing برای آن ایجاد گردید و فردی که این کار را انجام می‌داد، ادیتور نام داشت.

اما امر ویرایش و عمل ویراستاری به فرایندی می‌گویند که در آن عواملی نظیر فاکتورهای نوشتاری، تصویری، شنیداری، دیداری و رسانه‌ای، به منظور انتقال اطلاعات انتخاب و آماده‌سازی می‌شوند. هدف از انتخاب و بکارگیری این عوامل، تولید اثر و نوشته‌ای است که منسجم، درست، کامل و دقیق و یک‌دست باشد.
 
  • لایک
واکنش‌ها[ی پسندها]: 1 users

Telma _<

رمانیکی تلاشگر
رمانیکی
شناسه کاربر
2
تاریخ ثبت‌نام
2020-09-25
موضوعات
72
نوشته‌ها
519
پسندها
3,231
امتیازها
143
محل سکونت
Shz

  • #12
برای هر متنی که به منظور ویرایش فرستاده می‌شود باید سه نوع کار یا سه نوع ویراستاری بر روی آن صورت گیرد تا متن نهایی از هر لحاظ آماده‌ی چاپ باشد. انواع ویرایش به شرح زیر می‌باشند:

۱- ویرایش فنی متون


ویرایش فنی یک متن در عمل ویراستاری شامل وظایف زیر می‌باشد:

  • رسم الخط تمامی کلمات باید تصحیح شوند و در جاهایی که فاصله و نیم فاصله اشتباها به کار برده شده و یا به کار برده نشده است را یک‌دست نماید.
  • متن باید فاقد غلط املایی باشد لذا از جمله کارهای مورد نیاز، تصحیح غلط‌های املایی است.
  • پاراگراف‌بندی کنترل شده و هر پاراگراف در جای صحیح خود قرار داده شود. برای این منظور ویراستار باید هنگام ویرایش، دقت داشته باشد تا جملات هم معنی را پشت سر هم قرار دهد و از هم جدا نکند. به عنوان مثال کلماتی مانند به عبارت دیگر، یعنی، در این حالت، بنابراین و مشابه آن، پیوستگی معنایی بین جملات را نشان می‌دهند و این جملات نباید در پاراگراف‌های جداگانه قرار داده شوند.
  • نشانه گذاری‌های متن اگر اشتباه قرار داده شده اصلاح شوند و یا در صورت نبود آن، در جایی که لازم هست قرار گیرند.
  • کلمات لاتین در صورت امکان با معادل‌های داخلی جایگزین شوند. دقت داشته باشید که برخی کلمات ترجمه و معادل نباید بگیرند زیرا به فهم متن ضربه می‌زنند.
  • قواعدی که در مورد اِعراب گذاری، اختصار نویسی، فرمول و عدد نویسی وجود دارند به طور کامل رعایت گردد.
  • جملاتی که نقل قولی هستند کاملا در متن مشخص باشند و پانویس و یادداشت‌ها در مکان مناسب خود قرار گرفته باشند.
  • تمامی نمایه‌های متن مانند عکس، فهرست مطالب، فهرست منابع، نمودار، جدول و غیره کاملا در جای صحیح خود به کار برده شوند.
  • سایز و نوع قلم حروف در داخل متن، فصل، عناوین و بخش‌های انتهایی، یکپارچگی و تشابه داشته باشند.
  • برای پیدا کردن غلط‌های تایپی نیز بهتر است خود ویراستار، ویرایش آن را بر عهده بگیرد زیرا نویسنده در موقع بازخوانی و نمونه خوانی، در برخی مواقع به جای چشم، ذهن او متن را مرور کرده و متوجه این ایرادات به طور کامل نمی‌شود.
 
  • لایک
واکنش‌ها[ی پسندها]: 1 users

Telma _<

رمانیکی تلاشگر
رمانیکی
شناسه کاربر
2
تاریخ ثبت‌نام
2020-09-25
موضوعات
72
نوشته‌ها
519
پسندها
3,231
امتیازها
143
محل سکونت
Shz

  • #13
ویرایش زبانی – ساختاری متن ها

در ویرایش زبانی – ساختاری، فرد ویراستار موظف به انجام موارد زیر می‌باشد:

  • خطاهای دستوری، ساختاری و جمله‌بندی باید کاملا رفع شوند. به عنوان مثال افعال باید به طور صحیح به قرینه‌ی معنایی حذف شوند. کلمات و افعال در صورت ضربه نزدن به متن و عدم ایجاد سوء تفاهم، حذف شوند.
  • انحرافی که در رابطه با زبان نگارشی نویسنده ایجاد شده و از حالت یک‌دستی خارج شده باید اصلاح گردد.
  • عبارت‌هایی که ناگهانی در متن به صورت عامیانه ایجاد شده‌اند و یا مفهوم را به طور واضح نمی‌توانند منتقل کنند و یا به عبارت دیگر گنگ و نامفهوم می‌باشند باید حذف گردند.
  • جملاتی که بیش از حد طولانی هستند در این نوع ویرایشگری باید کوتاه شوند.
  • متن از لحاظ جمله‌بندی نیز باید ساده و روان باشد تا ویرایش حرفه‌ای خود را نشان دهد.
  • در صورت استفاده از واژه‌ها و معادل‌های فارسی، در انتقال مفهوم و مطلب خللی وارد نگردد.
 
  • لایک
واکنش‌ها[ی پسندها]: 1 user

Telma _<

رمانیکی تلاشگر
رمانیکی
شناسه کاربر
2
تاریخ ثبت‌نام
2020-09-25
موضوعات
72
نوشته‌ها
519
پسندها
3,231
امتیازها
143
محل سکونت
Shz

  • #14
ویرایش تخصصی یا علمی یا محتوایی

در ویرایش تخصصی یا علمی یا محتوایی متن، موارد زیر از جمله وظایف یک ویراستار است:

  • مطالب تکراری و غیر ضروری، ضعیف از لحاظ محتوایی، و حتی نا متعارف یا باید به حداقل میزان ممکن برسند و یا اینکه حذف شوند. البته در صورت آسیب نرسیدن به محتوای متن و مفهوم آن، می‌توان آن‌ها را با نوع صحیح خود نیز جایگزین نمود.
  • در صورتی که مطالب و پاراگراف‌ها جابجا قرار داده شده‌اند، تعویض شده و در جای مناسب خود قرار گیرند.
  • اگر نکته‌ای در مورد متن یا پاورقی فراموش شده در متن قرار داده شود.
  • اصطلاحات علمی به اشتباه برای عبارت یا تعریفی خاص بکار برده نشده باشند.
  • اگر متن ترجمه است حتما با متن اصلی تطبیق داده شود.
  • در صورت موافقت نویسنده، می‌توان توضیحاتی از سمت ویراستار در پاورقی ذکر کرد تا حول موضوع یا مطلبی خاص، مطلب بیشتری آورده شود.
  • مواردی که مطالب و تحقیقات علمی را زیر سؤال می‌برند باید حذف و یا در صورت امکان تصحیح شوند.
 
  • لایک
واکنش‌ها[ی پسندها]: 1 users

Telma _<

رمانیکی تلاشگر
رمانیکی
شناسه کاربر
2
تاریخ ثبت‌نام
2020-09-25
موضوعات
72
نوشته‌ها
519
پسندها
3,231
امتیازها
143
محل سکونت
Shz

  • #15
...::ریز نکات و اشتباهات رایج در ویرایش::..

"بخش اول"


⭐️وقتی برای چک‌آپ تشریف می‌برید پیش پزشک و او آزمایش می‌نویسد و معاینه‌تان می‌کند و بعد اعلام می‌کند مشکلی ندارید، پیش خودتان گمان می‌کنید پزشک کم‌کاری کرده و وظیفه‌اش را درست انجام نداده است؟ قطعاً این‌طور نیست.
هنگام ویرایش هم باید در نظر داشته باشید که درست انجام دادن کار به معنای دست بردن زیاد در متن و اعمال تغییرات پرتعداد روی آن نیست. چه بسا متن‌هایی که نثر و زبان شسته‌رفته و کم‌ایراد دارند و صرفاً نیاز است یک بار خوانده شوند تا مطمئن شویم ناهمسانی و خطایی ندارند. در بعضی متون شاید حتی هر چند صفحه یک بار صرفاً نیاز به تغییر یا اصلاحی کوچک باشد.
ویراستارهای کم‌تجربه گمان می‌کنند کار خوب یعنی کار زیاد! ــ این‌طور نیست. کار خوب یعنی کاری که در آن هیچ خطایی از نظر دور نمانده باشد و سبک نویسنده و مترجمش هم حفظ شده باشد. سیاه کردن متن به معنی وجدان کاری یا تخصص بالای شما نیست؛ هنر آن است که با کمترین و ضروری‌ترین تغییرات، و در عین حال به بهترین شکل ممکن، متن را ویرایش کنید.

⭐️اگر به این نکته دقت کنید، مشکلات ضبط اسامی در متنی که تألیف، ترجمه یا ویرایش می‌کنید تا حدود زیادی حل می‌شود:
اسامی خاصی که در متن می‌آیند، اعم از نام افراد و جای‌ها و ...
❌بولد نمی‌شوند.
❌ایرانیک نمی‌شوند.
❌داخل گیومه قرار نمی‌گیرند.
❌زیر آن‌ها خط کشیده نمی‌شود.

⭐️حروف اضافه‌ در زبان فارسی عمدتاً نقش دستوری کلمات پس از خود را مشخص می‌کنند (حروف اضافه‌ای مثل «در»، «از»، «بر»، «با»، «به» و...)، جز «را» که با کلمه‌ی پیش از خود در ارتباط دستوری است. البته در گذشته برخی حروف اضافه جز «را» هم گاهی پسین بوده‌اند، مثلاً:

ــ گرد کردند و گرامی داشتند/ تا به سنگ «اندر» همی بنگاشتند (رودکی)
ــ به دریا «در» منافع بی‌شمار است/ وگرخواهی سلامت، بر کنار است (سعدی)

⭐️هر گاه دو یا چند جمله دارای فعل مشابهی باشند، می‌توانیم یکی از فعل‌ها را بیاوریم و فعل یا افعال قبلی یا بعدی را به قرینه‌ی لفظی حذف کنیم.
مثال:
?او بسیار مهربان است و قابل اعتماد است. (بدون حذف به قرینه‌ی لفظی)
?او بسیار مهربان و قابل اعتماد است. (با حذف به قرینه‌ی لفظی)
?او بسیار مهربان است و قابل اعتماد. (با حذف به قرینه‌ی لفظی)

⭐️«ران» قسمتی از «پا» است و برخلاف مثلاً «مچ»، در قسمت دیگری از بدن وجود ندارد. یکی از اشتباهات متداول استفاده از عبارت حشوآمیز «ران پا» است. مگر «ران دست» هم داریم که «ران» را این‌طور متمایز می‌کنیم؟!
 
  • لایک
واکنش‌ها[ی پسندها]: 1 users

Telma _<

رمانیکی تلاشگر
رمانیکی
شناسه کاربر
2
تاریخ ثبت‌نام
2020-09-25
موضوعات
72
نوشته‌ها
519
پسندها
3,231
امتیازها
143
محل سکونت
Shz

  • #16
...::ریز نکات و اشتباهات رایج در ویرایش::..

"بخش دوم"


⭐️فعل‌های وصفی در جمله به‌صورت صفت مفعولی ذکر می‌شوند و بعضی از نویسندگان از آن‌ها بهره می‌گیرند.

مثال‌های زیر را ببینید:

۱) حسن به خانه برگشته، وسایلش را برداشت و به محل کار رفت.
۲) تقویت داعش باعث می‌شود امنیت در منطقه از بین رفته، تروریسم افزایش یافته و دولت‌ها در کنترل مرزهایشان دچار مشکل شوند.

در این مثال‌ها، «برگشته»، «رفته» و «یافته» فعل وصفی هستند.
به دو دلیل بهتر است از فعل‌های وصفی استفاده نکنیم؛ اول اینکه ساختار این فعل‌ها در گفتار کاربرد ندارد و دیگر اینکه بهره‌گیری از آن‌ها از فصاحت به‌دور است.

صورت بهتر جملات بالا:

۱) حسن به خانه برگشت، وسایلش را برداشت و به محل کار رفت.
۲) تقویت داعش باعث می‌شود امنیت در منطقه از بین برود، تروریسم افزایش یابد و دولت‌ها در کنترل مرزهایشان دچار مشکل شوند.

توجه داشته باشید که حتی استفاده از افعال وصفی تابع شرایطی است.

⭐️? «شوک» درست است، نه «شُک».
✅ مثال درست: شوک عجیبی به او وارد شد.

? «جوک» درست است، نه «جُک».
✅ مثال درست: همیشه چند تا جوک بامزه در آستین داشت.

? «هول» به معنی «هراس» و «حرص» و «دستپاچه شدن» است و «هُل» به معنی «فشار دادن».
✅ مثال درست: مخور هول ابلیس تا جان دهد/ هر آن کس که دندان دهد نان دهد (سعدی)
✅ مثال درست: از هول حلیم افتاد تو دیگ.
✅ مثال درست: بهزاد هول شده بود.
✅ مثال درست: ماشین را هل دادیم تا روشن شد.

⭐️«گذاشتن» و «گزاردن» برای خیلی‌ها مشکلات املایی درست می‌کنند. «گذاشتن» به معنی «نهادن»، «هشتن»، «قرار دادن»، «وضع کردن» و «سپری کردن» است و «گزاردن» به معنی «به جا آوردن»، «ادا کردن»، «انجام دادن» و «تفسیر کردن». املای کلماتی که با این افعال ساخته می‌شوند بر اساس این معناها مشخص می‌شود.

✅ مثال از گروه معنایی اول: بنیان‌گذار، سرمایه‌گذار، سیاست‌گذاری، تاج‌‌گذاری، نرخ‌گذاری، فروگذار، قانون‌گذاری، نشانه‌گذاری و...
✅ مثال از گروه معنایی دوم: سپاسگزاری، خدمتگزار، نمازگزار، خواب‌گزار، امانت‌گزار، برگزاری، منت‌گزار و...

⭐️از نتایج ویرایش بد:

در سال ۱۹۶۲، وقتی کتاب ساعت شوم گابریل گارسیا مارکز به ناشری اسپانیایی سپرده شد، این ناشر بدون اطلاع مارکز کتاب را به ویراستارهایش داد. ویراستارها در کتاب دست بردند و نثر مارکز را که چاشنی کلمبیایی داشت به نثر رسمی اسپانیایی تغییر دادند. کتاب منتشر شد و مارکز بعد از دیدن نسخه‌ی چاپی‌اش به قدری عصبانی شد که آن را اثر خود ندانست. سپس کار را تقریباً از نو نوشت، چون تنها نسخه‌ای را که موجود بود به همان ناشر سپرده بود. ضربه‌ای که به او وارد شده بود چنان شدید بود که سه سال نویسندگی را کنار گذاشت!
تأکید بر حفظ سبک پدیدآور هنگام ویرایش برای پرهیز از چنین اتفاقاتی است. نویسنده باید ویراستار را چشم دوم خود ببیند، نه دست دوم خود!
 
  • لایک
واکنش‌ها[ی پسندها]: 2 users

Telma _<

رمانیکی تلاشگر
رمانیکی
شناسه کاربر
2
تاریخ ثبت‌نام
2020-09-25
موضوعات
72
نوشته‌ها
519
پسندها
3,231
امتیازها
143
محل سکونت
Shz

  • #17
..::ریز نکات و اشتباهات رایج در ویرایش::..

"بخش سوم"


⭐️⭐️⭐️«با» هر وقت صفت می‌سازد بدون فاصله از کلمه‌ی بعدی خود نوشته می‌شود و در غیر این صورت با یک فاصله‌ی کامل از کلمه‌ی بعدی خود.
شاید با یک مثال ساده موضوع کاملاً روشن شود:
?با حوصله و دقت پیش برو.
?آدم باحوصله‌ای است.
همان‌طور که می‌بینید، در مثال اول «با» فقط حرف اضافه است و با یک فاصله از کلمه‌ی بعدی‌اش نوشته شده، اما در مثال دوم چون «باحوصله» صفت است، «با» به کلمه‌ی بعدی‌اش چسبیده است.

به شیوه‌ی نوشته شدن «با» در جملات زیر دقت کنید و علت بی‌فاصله بودن یا فاصله داشتن «با» را تحلیل کنید:
?بچه‌ی باادبی است.
?با پشتکار به هدفت خواهی رسید.
?وسایل را با احتیاط حمل کنید.
?مدیر باتجربه تصمیمات عجولانه نمی‌گیرد.
?محصول بادوامی است.
?فیلم باحالی بود.
?با مترو بیا.

⭐️⭐️⭐️«این کتابه منه.»
«آدمه خوبیه.»
«خیلی بزرگِ.»
«این‌ها دروغِ.»
صدها یا شاید هزاران بار جملات مشکل‌داری مثل جملات بالا را دیده‌اید، مشکلی که به #هکسره مشهور شده است. چرا فارسی‌زبان‌ها، حتی باسوادها، گاهی در این موارد دچار مشکل می‌شوند؟ چرا نمی‌توانند تشخیص دهند که باید بنویسند «این کتاب منه»، «آدم خوبیه»، «خیلی بزرگه» و «این‌ها دروغه»؟ سعی می‌کنم خیلی ساده مشکل را ریشه‌یابی کنم و شیوه‌ی اجتناب از اشتباه را هم توضیح دهم.

اغلب خط‌های پرکاربردی که در دوره‌ی باستان و دوره‌ی میانه در ایران رواج داشته‌اند خط‌هایی بوده‌اند که واکه‌های کوتاه در آن‌ها نشان داده نمی‌شده اما خوانده می‌شده است (خط اوستایی را که حروف آن جدا از هم نوشته می‌شوند و خط بسیار کاملی است استثنا کنیم). در خط‌های زبان‌هایی که نیای مستقیم زبان فارسی امروز هستند هم این ویژگی وجود داشته است. یعنی چه؟ به زبان ساده می‌گویم. مثلاً، در فارسی باستان (البته به خط میخی) ما می‌نوشتیم «UDPTTA» و می‌خواندیم «udapatatā»، یعنی واکه‌ی کوتاه «اَ» را نمی‌نوشتیم ولی می‌خواندیم و فقط واکه‌ی بلند «آ» را می‌نوشتیم.

خط امروز فارسی نیز همین ویژگی را دارد. واکه‌های کوتاه زبان فارسی امروز (اَ، اِ و اُ) هستند (نشانه‌ها را روی الف گذاشتم تا در صفحات نمایش الکترونیکی بهتر دیده شوند). ما این‌ها را در خط نشان نمی‌دهیم ولی می‌خوانیم. ما می‌نویسیم «تولد» و می‌خوانیم «tavallod»، یعنی واکه‌های کوتاه «اَ» و «اُ» را نشان نمی‌دهیم اما می‌خوانیم. به‌خصوص وقتی صفت و موصوف و مضاف و مضاف‌الیه داریم این کسره‌ای که شنیده می‌شود اما نوشته نمی‌شود مشکل‌زا است. خیلی وقت‌ها جای خالی این کسره احساس می‌شود و فارسی‌نویس‌ها نویسه‌ی «ه» را جایگزین این واکه‌ی کوتاه می‌کنند که می‌شنوند و تلفظ می‌کنند اما در خط نمی‌بینند. مثلاً، در مثال بالای متن، فارسی‌زبان می‌خواند «ketab e mane» اما آن «اِ» (e) بعد از کتاب را در خط نمی‌بیند.

ضبط محاوره‌ای هم مشکل دیگری است که به مشکل بالا اضافه شده و وضع کنونی را پدید آورده است. ما از سال‌های دور، تقریباً از مشروطه به بعد که ضبط محاوره‌ای در نثر فارسی دیده می‌شود، از «ه» به‌جای «است» و همچنین برای معرفه‌سازی استفاده کرده‌ایم. مثلاً، به جای «خوب است» نوشته‌ایم «خوبه» و برای معرفه کردن «کتاب» نوشته‌ایم «کتابه» (مثال: کتابه که هفته‌ی پیش خریدم کتاب خوبیه). بعضی هم از آن طرف بام افتاده‌اند و این «ه» را با کسره نشان می‌دهند، که این هم غلط است.

سخن‌کوتاه، اگر ما بتوانیم تمایز واکه‌ی کوتاه «اِ» را که نمایش داده نمی‌شود با آن «ه» که نشانه‌ی «است» یا «معرفه» در ضبط محاوره‌ای است تشخیص دهیم، ماجرای #هکسره را حل کرده‌ایم.
راه‌حل ساده این است که بدانیم «ه» فقط در این سه جا در پایان کلمات دیده می‌شود و در غیر این صورت اشتباه است و به‌جای کسره استفاده شده است:
۱) در کلماتی که در انتهای خودشان «ه» دارند و درواقع مختوم به «ه» هستند. مثلاً، خانه و نامه و فرمانده و شکوه و گره و رایانه و...
۲) وقتی به‌جای «است» به کار رفته است. مثلاً، خوبه (خوب است)، بزرگه (بزرگ است)، منطقیه (منطقی است) و...
۳) وقتی معرفه‌سازی می‌کند. مثلاً، رستورانه (آن رستوران) رستوران خوبی بود، استاده (آن استاد) بهم گفت بعداً به دفترش بیایم، طاقچهه (آن طاقچه) زیادی بالا ساخته شده بود و...
 
  • لایک
واکنش‌ها[ی پسندها]: 1 users

Telma _<

رمانیکی تلاشگر
رمانیکی
شناسه کاربر
2
تاریخ ثبت‌نام
2020-09-25
موضوعات
72
نوشته‌ها
519
پسندها
3,231
امتیازها
143
محل سکونت
Shz

  • #18
..::ریز نکات و اشتباهات رایج در ویرایش::..

"بخش چهارم"


⭐️⭐️⭐️

نسبت نویسنده و مترجم با ویراستار مثل نسبت راننده با مکانیک است! هر کسی رانندگی بلد است لزوماً نمی‌تواند تعمیرکار خودرو هم باشد، هرچند که از اصول کلی و برخی جزئیات فنی آگاهی دارد.
برخی نویسنده‌ها و مترجم‌ها گمان می‌کنند صرفاً با تکیه بر دانسته‌هایشان می‌توانند ویراستاری هم بکنند و متأسفانه تعدادی از ناشران هم همین تصور را درباره‌ی آن‌ها دارند. نتیجه انبوهی از کتاب‌هایی است که نام‌های شناخته‌شده در شناسنامه‌ی آن‌ها و ذیل عنوان «ویراستار» دیده می‌شوند اما مشحون از اغلاط ویرایشی و نگارشی هستند و ساده‌ترین نکات صوری هم در آن‌ها مغفول مانده است ــ اتفاقاً این دسته از کتاب‌ها کتابی‌هایی‌اند که بیشترین مشکلات تعاملی را برای ناشران و پدیدآورانی که آثارشان در دست ویرایش است به وجود می‌آورند، چون نویسنده و مترجمی که آموزش لازم را برای ویرایش ندیده تمرکزش روی بازنویسی جملات به شیوه‌ی خودش است و سبک نویسنده یا مترجم متن را مخدوش می‌کند.
ویراستاری کاری است که نیاز به فن‌آموزی دارد و کاملاً تخصصی و چندوجهی است. بدون دریافت آموزش‌های لازم ــ از طریق کلاس یا کتاب یا تجربه‌اندوزی در کنار ویراستاران ماهر در مؤسسات نشر ــ و بدون شناخت پروسه‌ی تولید محتوایی و فیزیکی کتاب «ویراستار» نخواهید شد.

⭐️⭐️⭐️

این نمونه‌ا‌ی از واژه‌گزینی غلط است که یک جمله‌ی خبری مهم را به جمله‌ای خنثی تبدیل کرده است. «مردن» فعلی است که اغلب برای مرگ‌هایی با عوامل طبیعی یا معمول استفاده می‌شود. «سالانه ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ کارگر ساختمانی در ایران می‌میرند» قاعدتاً دلالت بر مرگ افرادی با شغلی خاص دارد، بدون آنکه علت آن را ــ که ماهیت اصلی خبر را شکل می‌دهد ــ نمایان سازد. بر اساس این تیتر، این کارگران صرفاً «مرده‌اند»، مثل بقیه‌ی شاغلان ــ راننده‌ها، فروشنده‌ها، مهندس‌ها و... ــ که هر ساله تعدادی از آن‌ها می‌میرند! در مقابل، «کشته شدن» فعلی است که نقش عاملی بیرونی ــ انسان یا غیر از آن ــ را در وقوع مرگ می‌رساند. وقتی قرار است «خبر» شامل اطلاع‌رسانی و نوعی «هشدار» درباره‌ی مرگ کارگران بر اثر حوادث کاری باشد، به‌کارگیری فعل «مردن» تیر خلاصی است بر تأثیرگذاری تیتر.
همان‌طور که پیش‌تر گفته‌ایم، برای اغلب مفاهیم شیوه‌های بیان گوناگون (رسمی، بی‌ادبانه، طنزآمیز، آرکاییک، خنثی، و...) وجود دارد؛ نویسنده‌های باتجربه می‌دانند چطور بهترین واژه‌ها را برای حداکثر تأثیرگذاری انتخاب کنند.

⭐️⭐️⭐️

جملات پایین را بخوانید و ببینید هر کدام می‌توانند چه معنایی داشته باشند:

ــ اسرائیل رهبر حماس را در کرانه‌ی باختری بازداشت کرد.
ــ اسرائیل رهبر حماس در کرانه‌ی باختری را بازداشت کرد.

«را» را همین‌طوری جابه‌جا نکنید! تفاوت جای «را» گاهی منجر به ایجاد تفاوت معنایی می‌شود. اگر نتوانید مفعول جمله را تشخیص دهید و جمله را در بافت معنایی متن تحلیل کنید، امکان انتخاب جای درست «را» را نخواهید داشت.
 
  • لایک
واکنش‌ها[ی پسندها]: 1 users

Telma _<

رمانیکی تلاشگر
رمانیکی
شناسه کاربر
2
تاریخ ثبت‌نام
2020-09-25
موضوعات
72
نوشته‌ها
519
پسندها
3,231
امتیازها
143
محل سکونت
Shz

  • #19
..::ریز نکات و اشتباهات رایج در ویرایش::..

"بخش پنجم"


شعار امسال نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران «خواندن؛ توانستن است» انتخاب شده است. من کاری به محتوای شعار و خوب یا بد آن ندارم، اما واقعاً نامطلوب است که شعار یک نمایشگاه بزرگ کتاب غلط ویرایشی داشته باشد. می‌دانیم که بین نهاد و گزاره نیاز به هیچ نشانه‌ای نداریم. برخی بین نهاد و گزاره ویرگول می‌گذارند اما مسئولان انتخاب این شعار پا را فراتر گذاشته‌اند و اشتباه بزرگ‌تری در حوزه‌ی نشانه‌گذاری مرتکب شده‌اند. نقطه‌ویرگول (؛) بین دو جمله به کار می‌رود‌ که از نظر دستوری کامل هستند اما از لحاظ معنایی وابستگی قوی به هم دارند. گذاشتن نقطه‌ویرگول بین نهاد و گزاره کار کسی است که با ابتدایی‌ترین اصول نگارش هم آشنایی ندارد.
امیدوارم پیش از آنکه این شعار روی پوسترها و بنرها نقش ببندد متولیان امر آن را اصلاح کنند: «خواندن توانستن است.»

⭐️⭐️⭐️

ــ من لباس ایزابلا در نمایش‌ «شیاد سویل» را پوشیده بودم.
ــ من لباس ایزابلا را در نمایش‌ «شیاد سویل» پوشیده بودم.

جملات بالا را بخوانید و ببینید هر کدام می‌توانند چه معنایی داشته باشند.

تفاوت جای «را» گاهی منجر به ایجاد تفاوت معنایی می‌شود. اگر نتوانید مفعول جمله را تشخیص دهید و جمله را در بافت معنایی متن تحلیل کنید، امکان انتخاب جای درست «را» را نخواهید داشت.

⭐️⭐️⭐️

هر گاه مشغول ویرایش بودید و از «برای» پیش از کلمات و عباراتی استفاده کردید که دلالت بر زمان دارند، لختی تأمل کنید و «برای» را از جمله حذف کنید. خیلی وقت‌ها، این «برای» ضرورتی ندارد و حذف آن جمله را روان‌تر می‌کند.

❌مثال نادرست:
⭕️برای مدتی منتظر ماندم.
⭕️برای چند دقیقه به او خیره شد.
⭕️برای یک ماه به سفر رفت.

✅مثال درست:
✔️مدتی منتظر ماندم.
✔️چند دقیقه به او خیره شد.
✔️یک ماه به سفر رفت.

⭐️⭐️⭐️

منبع نکات: یادداشت‌های حسین جاوید
 
  • لایک
واکنش‌ها[ی پسندها]: 1 users

Telma _<

رمانیکی تلاشگر
رمانیکی
شناسه کاربر
2
تاریخ ثبت‌نام
2020-09-25
موضوعات
72
نوشته‌ها
519
پسندها
3,231
امتیازها
143
محل سکونت
Shz

  • #20
..::ریز نکات و اشتباهات رایج در ویرایش::..

"بخش ششم"


توضیح درباره‌ی یکی از دشواری‌ها و اشتباهات رسم‌الخطی رایج:

?بهم (Behem): به معنی «به من» است.
✔️مثال درست:
ــ بهم گفت فردا می‌آید پیشم.
ــ کتاب را بهم داد.

?به هم (Be ham): به معنی «به یکدیگر» است.
✔️مثال درست:
ــ به هم قول دادیم کار را به پایان برسانیم.

?به هم (Be ham): اغلب همراه فعل‌هایی مثل «زدن» و «خوردن» و «ریختن» می‌آید و به معنی «به پایان رسیدن»، «منتفی شدن»، «مخلوط کردن»، «زیرورو کردن» و امثالهم است.
✔️مثال درست:
ــ رابطه‌ی آن‌ها به هم خورد.
ــ آن قراردادی که حرفش بود به هم خورد.
ــ خانه را به هم ریخت.

با کمی دقت، می‌توانیم «بهم» و «به هم» را متمایز کنیم و درست بنویسیم.

***

برخی فکر می‌کنند اگر چندین علامت سؤال پشت سر هم ردیف کنند (؟؟؟؟؟؟)، خواننده، از فرط عمیق بودن پرسش، سر به کوه و بیابان می‌گذارد! برخی هم گمان می‌کنند با گذاشتن هفت هشت علامت تعجب پشت سر هم (!!!!!!!!) نوشته‌شان خیلی طنزآمیز یا تعجب‌آمیز می‌شود!

باید بافت و ساختار جمله و نحوه‌ی چینش کلمات کنار یکدیگر حالت تعجب یا طنز یا پرسش را قوی‌تر کند؛ نمی‌شود به زورِ علایم سجاوندی به متن معنای خاصی تزریق کرد.
در خاطر داشته باشید که حتی اگر بنا به استفاده از چند علامت سؤال یا تعجب بود، باید حداکثر از سه علامت (؟؟؟ یا !!!) استفاده کرد. به‌طور کلی هم تعداد این علامت‌ها یا باید یکی باشد یا سه تا و استفاده از دو علامت (؟؟ یا !!) توصیه نمی‌شود.

***

در زبان فارسی گاهی برای اشاره به اسم اشخاصی که حدس می‌زنیم برای مخاطب ما ناشناس باشند از الفاظ «نام» یا «نامی» پس از اسم آن‌ها استفاده می‌کنیم. مثلاً، «حسن نامی آنجا مشغول کار بود» یا «یک نفر، رضایی نام، این را به من گفت».
این «نام» یا «نامی»، همان‌طور که در مثال‌های بالا دیدید، باید با یک فاصله‌ی کامل از اسمِ پیش از خود نوشته شوند.
نکته‌ی جالبی که شاید ندانید این است که این ترکیب از دیرباز در زبان‌های ایرانی کاربرد داشته است.

***

برای جدا کردن معترضه می‌توان از دو خط یا دو ویرگول استفاده کرد. تفاوت بین این دو چنین است:
?هنگامی که معترضه ارتباط معنایی قوی‌تری با جمله دارد بین دو ویرگول قرار می‌گیرد.
?هنگامی که معترضه ارتباط معنایی ضعیف‌تری با جمله دارد بین دو خط قرار می‌گیرد.

مثال:
✅ چین، کشوری که پرجمعیت‌ترین کشور جهان است، با مشکل تأمین انرژی روبه‌رو است.
✅ هند ــ کشوری که به کشور هزارمذهب معروف است ــ با مشکل تأمین انرژی روبه‌رو است.

در جمله‌ی اول، از آنجا که ارتباط جمعیت با تأمین انرژی ارتباط مستقیم است، برای جدا کردن معترضه از ویرگول استفاده کرده‌ایم. در جمله‌ی دوم، از آنجا که مذهب مردمان کشور ارتباط مستقیمی با تأمین انرژی ندارد، برای جدا کردن معترضه از دو خط استفاده کرده‌ایم.

از طرفی، معترضه‌ای که با خط جدا می‌شود توجه بیشتری جلب می‌کند.

به‌طور کلی، بسامد استفاده از خط کمتر است.

در استفاده از خط برای جدا کردن معترضه باید به نکات زیر توجه داشت:
?این خط یک خط بلند است و روی کرسی قرار دارد.
?این خط از طرفین یک فاصله‌ی کامل دارد.
?پیش و پس از این خط نیاز به نشانه‌های نقطه و ویرگول و نقطه‌ویرگول نداریم.
 
  • لایک
واکنش‌ها[ی پسندها]: 1 user
وضعیت
موضوع بسته شده است و نمی‌توان پاسخ جدیدی فرستاد.

موضوعات مشابه

پاسخ‌ها
0
بازدیدها
95
پاسخ‌ها
0
بازدیدها
122

کاربران در حال مشاهده این موضوع (مجموع: 1, کاربران: 0, مهمان‌ها: 1)

بالا پایین