دانستنی آرایه مجاز

[زهرا بانو]

?وقتی معلم شما در کلاس می پرسد گوشت تون با منه مقصود چیست آیا او میخواهد که گوش شما در دستش باشد یا وقتی گوینده اخبار می‌گوید دیروز همه ایران در انتخابات شرکت کرد آیا مقصود این است که همه شهر ها و رودخانه ها و کوه ها در انتخابات شرکت کرده‌اند روشن است که مقصود معلم از گوش حواس است مقصود گوینده اخبار از ایران مردم ایران است معلم شما گوینده اخبار در حقیقت عصاره های مجاز استفاده کردند.
?مجاز: به کار رفتن کلمه ای در معنای غیرواقعی و غیر از معنای لفظی اش.

 

[زهرا بانو]

? برای مثال در جمله همه ایران در انتخابات شرکت کرد ایران محل زندگی مردم است بنابراین در اینجا مجاز به کار رفته است یا گوش جزئی از ابزار شنوایی است که یکی از حواس انسانی است و در این جمله نیز با مجاز روبه‌رو هستیم.

? در متن دارای مجاز معمولاً نشانه‌ای وجود دارد که ذهن از توجه به معنی حقیقی باز می دارد این نشانه ^قرینه مجاز^خوانده می شود.

مثال: در دو مثال بالا واقعی جمله قرینه ای برای مجاز است و نشان می دهد که منظور از گوش و ایران معنی حقیقی این کلمات نیست.

 

[زهرا بانو]

?مثال:دهخدا قلم خوبی داشت.
توضیح: قلم مجازاً یعنی توانایی و استعداد نوشتن مگر نه این است که منظور داشتن خودنویس گران قیمت نیست.

?مثال:علی کل شیشه را سر کشید.
توضیح: شیشه مجازاً یعنی محتوای ظرف شیشه‌ای خوردن شیشه که خیلی عاقلانه نیست؟!

?مثال:خسته شدم از بس غم فردا را خوردم.زندگی یعنی دریافتن امروز.
توضیح:فردا مجازاً یعنی آینده و انروز مجازاً یعنی زمان حال.

?مثال:برآشفت ایران و برخاست.
توضیح:ایران مجازاً یعنی مردم ایران.

?مثال:تهمتن گز اندر کمان راند زود.
توضیح:در این جا گز مجازاً یعنی تیری که از چوب درخت گز ساخته شده باشد.